Դորա Մար

Դորա Մար; ֆր.՝ Dora Maar
Ծնվել է	նոյեմբերի 22, 1907[…]
Ծննդավայր	Փարիզ
Վախճանվել է	հուլիսի 16, 1997[…] (89 տարեկան)
Մահվան վայր	Փարիզի 4-րդ շրջան, Փարիզ
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Կրթություն	Փարիզի Գեղեցիկ արվեստների ազգային բարձրագույն դպրոց և Ժյուլիանի ակադեմիա
Մասնագիտություն	լուսանկարիչ, արվեստագետ, նկարչուհի, բանաստեղծուհի, պարուսույց, քանդակագործ, մոդել, գրող և նկարազարդող
Ոճ	սյուրռեալիզմ
Թեմաներ	պոեզիա
Ուսուցիչ	Անդրե Լոտ
Հայր	Josip Marković?
Համատեղ ապրող	Պաբլո Պիկասո
	Dora Maar Վիքիպահեստում

Դորա Մար (ֆր.՝ Dora Maar, իրական անունը՝ Henriette Theodora Markovitch, նոյեմբերի 22, 1907(1907-11-22)^[1]^[2]^[3]^[…], Փարիզ - հուլիսի 16, 1997(1997-07-16)^[1]^[3]^[4]^[…], Փարիզի 4-րդ շրջան, Փարիզ), ֆրանսուհի նկարչուհի և լուսանկարչուհի։

Կենսագրություն և ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տուրենցի ֆրանսուհի և խորվաթական ծագման ճարտարապետի աղջիկ, ապրել է Արգենտինայում։

1920 թվականին եկել է Փարիզում, սովորել գեղանկարչություն, ապա լուսանկարչություն, ծանոթացել է Բրասաի, Անրի Կարտիե Բրեսոնի, սյուրռեալիստների հետ (Անդրե Բրետոն, Ժորժ Բատայ)։ Եղել է Ման Ռեյի օգնականը։ 1935 բացել է իր սեփական լուսանկարչական ստուդիան։ Նրա «Հայրի՛կ, կսպանեմ» (1936) ֆոտոմոնտաժը դարձել է սյուրռեալիստական արվեստի մի յուրատեսակ այցեքարտ։

1936 թվականին ֆրանսիական «Դե Մագո» սրճարանում Պոլ Էլուարը Մարին ծանոթացրել է Պիկասսոյի հետ։ 9 տարի Մարը եղել է Պիկասոյի ընկերուհին, բնորդուհին ու մուսան։ Մարը հաճախ է լուսանկարել Պիկասոյին (հատկապես «Գեռնիկայի» վրա աշխատելու ժամանակ), նրա ազդեցությամբ է անդրադարձել գեղանկարչությանը։ Պիկասոն շատ է նկարել Մարին՝ հատկապես որպես թախծող, տխրող կին։ Նրա նկարներում Մարը մշտապես ներկայացել է որպես «թախծող կին»։

1945 թվականին՝ Պիկասոյի հետ բաժանումից հետո, Մարը խորը հոգեկան ճգնաժամ է ունեցել, հոգեբուժարանում բուժվել է Ժակ Լականի մոտ։ Գեղանկարչական աշխատանքների ցուցահանդեսից հետո (1957) երկար տարիներ փակվել է իր սենյակում, բանաստեղծություններ է գրել, նկարներ է նկարել, եղել է գրեթե մոռացված։

Մարի գեղնկարչական ժառանգությունը մեծ մասամբ բարձր է գնահատվել հասարակության և քննադատության կողմից, ներկայացվել է հետմահու ցուցահանդեսին (1999):

Ճանաչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նկարչուհու մասին գրվել են վեպեր՝ Դրագան Բուկմիրովիչ «Դորա Մար» (1998) և Նիկոլ Ավրիլ «Ես Դորա Մարն եմ»
Նրա դերը Ջեյմս Այվորի «Ապրել կյանք Պիկասոյի հետ» (1996) ֆիլմում խաղացել է Ջուլիան Մուրը, Պիկասոյի դերը՝ Էնթոնի Հոփքինսը։ «Հանճարը» սերիալի երկրորդ եթերաշրջանում Մարի դերը կատարել է Սամանտա Քոլին։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Dora Maar (նիդերլ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Blumberg N. Encyclopædia Britannica
↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
↑ https://www.bbc.com/mundo/noticias-50515487

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դորա Մար» հոդվածին։

[_04d5e19d7c4e4e2e-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_6e0ab4ede261e7ff-2] 2,0 ^2,1 Dora Maar (նիդերլ.)

[_a4b2be25482f2df6-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7

[_329af4940e20a61e-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Blumberg N. Encyclopædia Britannica

[_b57912699ae42a55-5] Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու

[_0dcb581629a1723b-6] ttps://www.bbc.com/mundo/noticias-50515487

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]