Jump to content

Առավոտ (ժամ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Առավոտ (այլ կիրառումներ)

Առավոտը Հայկական տոմարի համաձայն, գիշերվա 12 ժամերից տասներորդի անունն է։ Այն օրվա մաս է, որը հաջորդում է գիշերվան և նախորդում է ցերեկվան։ Ռուսերենում ճշգրիտ ժամանակային ընդմիջում առավոտ բառի հետ կապված չկա։ Նախապես առավոտ համարվել է արևի դուրս գալու ժամանակահատվածը, միայն թե այդ բառը նշանակել է մարդուն մինչև կեսօր արթնացնել[1]։

Ժամանակակից քաղաքակրթության մեջ «բարի առավոտ» ընդունված է ասել 8-ից 11-ն ընկած ժամանակահատվածը[2]։

Ռուսաստանում մինչ 1920-ական թվականները «առավոտ» բառը եղել է կոնկրետ լրացում՝ պարզելու օրվա ճիշտ ժամը։ Օրինակ, գնացքի ուղևորների ժամանման ցուցակում, հրապարակված «Գուդոկ» ամսագրի 1921 թվականին[3][4], նշված է Մոսկվայից մեկնելու ժամերը (պակաս նշանակություն է դարձվում առավոտյան ժամանող գնացքին, ժամերը կոնկրետ նշված են)՝ 6։45-ից 11։00։

Առավոտյան ընդունվող սնունդը կոչվում է նախաճաշ։

Աշխարհի բազմաթիվ երկրներում արևածագը և օրվա սկիզբը կապվում է աքաղաղի կանչի հետ[5] ՝ «երրորդ կանչ»։ (Առաջին, երկրորդ, երրորդ աքաղաղները երգել են։ Ժամանակի սահմանումը աքաղաղի եռակի կանչով համապատասխանում է՝ կեսգիշերին, մինչ լուսաբաց, լուսաբացին)[6]։

Հնում այդպես է կոչվել լուսաբացի պահերից մեկը, հետագայում այդ պահը մոռացության է տրվել և առավոտը դարձել է լուսաբացի ընդհանրական անվանումը[7]։

«Առավոտը» կերպարվեստի մեջ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շիշկին Ի․ Ի․«Առավոտը սոճիների անտառում»
Առավոտյան մառախուղ՝ Լյուքսենբուրգի Մոզել գետի վրա

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Толковый словарь Даля, 1880—1882 г.
  2. Архангельская М. Д. Бизнес-этикет, или Игра по правилам. — Питер, 2010. — С. 20. — 240 с. — ISBN 5423700299
  3. Расписание пассажирских поездов пригородного движения Московского узла. Газета «Гудок» от 26.11.1921
  4. Расписание пассажирских поездов дальнего следования Московского узла. Газета «Гудок» от 27.11.1921
  5. «Петухи кукарекают по сигналу встроенных «биочасов», выяснили ученые». РИА Новости. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
  6. Фразеологический словарь русского литературного языка. — М.: Астрель, АСТ. А. И. Фёдоров. 2008.
  7. Խաչատրյան, Հայկ (2003). Հայոց Հնօրյա Զվարճախոսները. Երևան: «Ամարաս». էջ 143.