Փիթեր Սքոթ
| Փիթեր Սքոթ | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | փետրվարի 18, 1931 |
| Ծննդավայր | Բելֆասթ, Հյուսիսային Իռլանդիա, Միացյալ Թագավորություն |
| Մահացել է | մարտի 17, 2013 (82 տարեկան) |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Միացյալ Թագավորություն |
| Կրթություն | Belfast Royal Academy? |
| Մասնագիտություն | art thief |
Փիթեր Սքոթ կամ Փիթեր Քրեյգ Գուլստոն (անգլ.՝ Peter Scott, փետրվարի 18, 1931, Բելֆասթ, Հյուսիսային Իռլանդիա, Միացյալ Թագավորություն - մարտի 17, 2013), հյուսիսիռլանդացի կողոպտիչ, ով իրեն անվանում էր «Կատուների կողոպտման արքա», «Կողոպտիչների արքա» և «Թռչող մարդ»[1]։ Սքոթը իրեն նկարագրում է որպես «հիմարների վարպետ»[2]։
Կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սքոթը ծնվել է Փեթեր Քրեիգ Գուստոն Բելֆաստում, Հյուսիսային Իռլանդիա, զինվորականների միջին վիճակագրական ընտանիքում[1]։ Հոր մահից հետո նրա մայրը գաղթել է Միացյալ Նահանգներ։ Նա վատնել է հոր ժառանգությունը, երբ լքել է Բելֆաստի թագավորական ակադեմիան[1]։
1965 թվականին Թոմ Բելի և Ջուդի Դենչի մասնակցությամբ նկարահանվել է «Նա, ով հեծնում է վագրին» ֆիլմը, որը պատմում է Սքոթի սխրանքների մասին։ Ֆիլմի թողարկման պահին, Սքոթը գտնվում էր Դարտմուրի բանտում և հասույթից շատ բան չէր ստացել[1]։ 1995 թվականին Սքոթը հրատարակեց «Գող ջենտլմեն» հուշագրությունը[1]։
Կյանքի վերջին տարիներին, Սքոթը աշխատել է որպես թենիսի մարզիչ և Հյուսիսային Լոնդոնի Քամդեն քաղաքի եկեղեցու այգեպան[2]։ Սքոթը մաս է կազմել 2004 թվականին 4-րդ Ալիքի «Կողոպտիչը» ծրագրի, որը ներկայացնում էր բեմադրված կողոպուտներ[2]։ Սքոթը դարձավ մրցանակակիր «Իմ ընկերը գող է» կարճամետրաժ վավերագրական ֆիլմով, որի ռեժիսորը Ռոլանդ Հաթչինսոնն է[2]։
Կյանքի վերջում, Սքոթը քշում էր հին Մերսեդես-Բենզ, որը նրան նվիրել էր Լոնդոնի գանգստեր Բիլ Հիլի որդին[2]։ Սքոթն իր կյանքի վերջում սնանկ է ճանաչվել՝ պարտատերերին պարտք ունենալով ավելի քան 400000 ֆունտ[1]։ Մահվան պահին նա ապրում էր շաբաթական 60 ֆունտ ստեռլինգ պետական նպաստով Իսլինգթոնի հանրակացարանում[1]։ Սքոթը ամուսնացել է չորս անգամ և ունեցել է մեկ որդի[1]։
Կողոպուտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սքոթն իր հանցավոր կյանքը սկսել է դեռահաս տարիքում՝ կողոպտելով Բելֆաստի Մելոուն Ռոուդ թաղամասում գտնվող հարուստ տները։ 1952 թվականին ոստիկանության կողմից բռնվելուն պես Սքոթը հաշվարկել էր, որ կատարել է 150 գողություն՝ իր հաջողությունը վերագրելով արտաքին տեսքին[1]։ Այս վաղ հանցագործությունների համար նա վեց ամիս բանտարկեց Կրումլին Ռոադ Գոլում՝ ավելի ուշ պնդելով, որ ոստիկանությունը նրան մեղադրանք է առաջադրել միայն տասներկու կողոպուտների համար, քանի որ նրանց շփոթեցրել է իր գողությունների մասշտաբը[1]։
Վերցնելով Սքոթ ազգանունը տեղափոխվեց Լոնդոն։ Աշխատելով Լոնդոնի Ուեսթ Էնդ պանդոկում նա երեկոները տներ էր թալանում[1]։
1957 թվականին բանտում Սքոթը հանդիպեց Ջորջ «Թաթերս» Չաթամին, ով այն ժամանակ հայտնի էր որպես Լոնդոնի ամենահայտնի «տան գող»[1]։ Միասին աշխատելով ՝ Սքոթն ու Չաթամը ստեղծեցին հանցավոր խումբ, որը նրանց միլիոնավոր ֆունտ ստեռլինգների շահույթ բերեց արվեստի և զարդերի տեսքով թալանելով Բոնդ փողոցում գտնվող մորթագործների և զարդերի բուտիկներ, ինչպես նաև Մեյֆերի արվեստի հավաքածուները։ 1950-ական թվականների վերջից սկսած Սքոթն ավելի ու ավելի շատ ժամանակ էր անցկացնում բանտում ՝ 1961 թվականին երեք տարի բանտարկությունից հետո, 1964 թվականին՝ հինգ տարի և ևս չորս տարի՝ 1985 թվականին։
Սքոթի խոսքով ՝ իր գողությունների հայտնի զոհերն են եղել այնպիսի հայտնի անձինք, ինչպիսիք են Լորեն Բեքոլը, Մարիա Կալլասը, Ջուդի Գառլենդը, Զազա Զազա Գաբորը, Վիվիեն Լին, Սոֆի Լորենը, Շիրլի Մաքլեյնը և Էլիզաբեթ Թեյլորը[1], ինչպես նաև հասարակական գործիչներ, ինչպիսիք են Ջոն Ասպինալը, Սորայա Խաշոգին, Մուհամադ Ռեզա Փահլավին, Իրանի շահը։ Սքոթի կատարած կողոպուտներից մեկը կատարվել է Եղիսաբեթ թագուհու մոր՝ Մայր թագուհու նկատմամբ, հանցագործություն, որը նրա պնդմամբ, թաքցվել է կառավարության կողմից թողարկված «D-ծանուցագրով», որի լուսաբանումը մամուլում արգելվել է[1]։
Սքոթն իրեն նկարագրել է որպես «Աստծո կողմից ուղարկված ՝ վերադարձնելու հարստության մի մասը, որը հարուստները խլել են մեզանից մնացածներիցս»[1]: Երբ Սքոթը կողոպտում էր Վիսքոնտ Քեմսլի Դրոփմորի տունը, տեսավ հյուրերին, ովքեր նստած էին սեղանի շուրջ ընթրիքի և իրեն համեմատեց «միսիոների հետ, ով առաջին անգամ տեսավ իր հոտը։.. Ես որոշեցի, որ այս մարդիկ իմ կյանքի գործն են»[1]։
Սքոթը յուրաքանչյուր աշխատանքից առաջ գնում էր նոր կոստյում, որպեսզի արտաքինից վատ տպավորություն չթողնի[1]։ Գողության ընթացքում սանդուղքի վերևում կանգնած տիկնոջ կողմից խանգարվելով՝ Սքոթը բղավեց ««Ամեն բան կարգին է, տիկին»... Եվ նա գնաց քնելու՝ կարծելով, որ ես սպասավոր եմ»։ Եթե Սքոթին այլ առիթներով խանգարում էին, նա բղավում էր․ «Այստեղ միայն ես եմ»[1]։
1960 թվականին Սքոթը 200 հազար ֆունտ ստեռլինգ արժողությամբ վզնոց գողացավ իտալացի դերասանուհի Սոֆի Լորենից, ով Մեծ Բրիտանիայում նկարահանվում էր «Միլիոնատեր» ֆիլմում[1]։ Լորենի գողությունը Մեծ Բրիտանիայում ոսկերչական իրերի խոշորագույն գողությունն են անվանել, սակայն Սքոթը «գնորդից» ընդամենը 30 հազար ֆունտ է վերցրել վզնոցի համար։ Ավելի ուշ Լորենը հեռուստատեսությամբ մատնացույց արեց՝ նշելով, որ նա սերում է «գնչուների երկար տոհմից։ Դուք հաջողակ չեք լինի»: Դրանից հետո Կաննում մոլախաղերի պատճառով Սքոթը կորցրեց ամեն ինչ[1]։
1950-ական թվականներին և 1960-ական թվականներին Սքոթը բացահայտում էր իր զոհերին՝ կարդալով Դեյլի մեյլը և Դեյլի Էքսպրեսի սոցիալական սյունակները[1]։
Չնայած նա պնդում էր, որ ինքը հեռացել է հանցավոր գործունեությունից 1990-ական թվականների կեսերին, 1998 թվականին Սքոթը երեքուկես տարի բանտարկվեց գողացված իրերը պահելու համար։ Նրա բանտարկությունը կապված էր 1997 թվականին Մեյֆերի արվեստի պատկերասրահից Պաբլո Պիկասոյի «Մենակ կնոջ հետ» կտավի գողության հետ[1]։ Սքոթը մեջբերել է բանաստեղծ Ուիլյամ Էռնեստ Հենլիին իրեն ձերբակալած ոստիկանությանը՝ ասելով, որ «Ճակատագրի հարվածների տակ գլուխս արյունոտ է, բայց խոնարհված չէ»[1]։ Սքոթը գրում է, որ ինքը «գողանալու անպարկեշտ կիրք» ուներ և իրեն բնութագրում էր որպես «մարդ, ով թույլ է տվել բոլոր սխալները, որոնք առաջացնում են ունայնություն, նախանձ և ագահություն»[2]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 «Obituary: Peter Scott». The Daily Telegraph. London. 2013 թ․ մարտի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 2-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Campbell, Duncan (2013 թ․ մարտի 20). «Obituary: Peter Scott». The Guardian. London. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 2-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Hamilton, Duncan (2013 թ․ ապրիլի 26). «Criminal funerals big and small: from the Krays to Peter Scott». The Guardian (account of Scott's funeral). London..