Վահան Մալեզյան

Վահան Մալեզյան; արմտ. հայ.՝ Վահան Մալէզեան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 21, 1871
Ծննդավայր	Սուլինա, Տուլչա, Ռումինիա
Վախճանվել է	մայիսի 4, 1967 (95 տարեկան)
Վախճանի վայր	Նիս, Ծովափնյա Ալպեր
Մասնագիտություն	գրող, թարգմանիչ և հասարակական գործիչ
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Ռումինիա և Ֆրանսիա
Կուսակցություն	Սոցիալ դեմոկրատ Հնչակյան կուսակցություն
Աշխատավայր	Արևելյան մամուլ, Ծաղիկ և Անահիտ
	Վահան Մալեզյան Վիքիդարանում

Վահան Ֆրանկյուլի Մալեզյան (սեպտեմբերի 21, 1871(1871-09-21)^[1]^[2], Սուլինա, Տուլչա, Ռումինիա^[1]^[2] - մայիսի 4, 1967(1967-05-04), Նիս, Ծովափնյա Ալպեր^[1]^[2]), հայ գրող, թարգմանիչ, հասարակական գործիչ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1871 թվականին Մալեզյանների ընտանիքը տեղափոխվել է Կոստանդնուպոլիս։ 1887 թվականին Մալեզյանը ավարտել է Կոստանդնուպոլսի հայկական կրթարանը, 1895 թվականին՝ իրավաբանական վարժարանը։ 1896 թվականին տեղափոխվել է Մերսին։ Հարել է Հնչակյան կուսակցությանը, 1897 թվականին բանտարկվել է, մեկ տարի անց ազատվել, այնուհետև մեկնել է Եգիպտոս, որտեղ զբաղվել է իրավաբանությամբ։ Մալեզյանն Եգիպտոսում ռամկավար կուսակցության հիմնադիրներից է (1908)։ Ապրել է Կահիրեում, Բրյուսելում, Փարիզում, Նյու Յորքում, ապա՝ Նիսում, վարել ՀԲԸՄ ընդհանուր քարտուղարի պաշտոնը։ Գրական ասպարեզ է իջել 1880-ական թվականների վերջերին, տպագրվելով «Մասիս» և «Արևելք» պարբերականներում՝ «Զեփյուռ» ծածկանունով։ Նրա չափածո և արձակ գործերի (1895) մի մասն ամփոփվել է «Մրմունջք» (1890) ժողովածուում։ Աշխատակցել է «Արևելյան մամուլ», «Ծաղիկ», «Անահիտ», «Բանբեր գրականության և արվեստի», «Շիրակ» և այլ պարբերականների։ Հրատարակել է «Հուշարձան մը Արվփարյանի» (1911) կենսագրական գրքույկը, «Անիծյալը» (1892) և «Կերոններ» (1912) չափածո, «Տարագրի մը հուշատետրը» (1915) արձակ գործերը։ Ֆրանսիայում ապրած տարիներին լույս է ընծայել «Անցած օրեր...» (1927), «Կարապի երգը» (1949), «Հոգիի ձայներ» (1949), «Մեծ հայրս Հովսեփ Մալեզյան պատվելի» (1949), «Ճամբուս վրայ» (1950, հուշագրություններ, նամակներ և այլ նյութեր), «Ճամբուս ծայրը» (1954-1955 թվականներ, հուշեր, հոդվածներ, զանազան գրություններ) գործերը։ Թարգմանություններ է կատարել Ա. Բարբյուսից, Վ. Հյուգոյից, Մորիս Մետերլինկից, Ալբեր Սամենից և ուրիշներից։ Գրել է նաև ֆրանսերեն և թուրքերեն։

Բանաստեղծ Վահան Մալեզյանի ազգային ու գրական վաթսունամյա գործունեությունը, Փարիզ, 1951 թվական։ Ձոնամատյան Վահան Մալեզյանի ութսունհինգամյակի առթիվ, Փարիզ, 1956 թվական։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վահան Մալեզեանի կեանքն ու գործը։ Յուշամատեան իր ութսունամեակին առթիւ (1871–1951), Փարիզ, 1951։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սփյուռքահայ բանաստեղծություն (ժողովածու), Ե.,1981։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Ով ով է. հայեր (հայ.) / Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 2. — էջ 16.

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վահան Մալեզյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 154)։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_d6ef72e0b037133a-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Ով ով է. հայեր (հայ.) / Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 2. — էջ 16.

[1]

[2]