Բեատուս Ռենանուս
| Բեատուս Ռենանուս լատին․՝ Beatus Rhenanus և ֆր.՝ Beatus Rhenanus | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | օգոստոսի 22, 1485[1] |
| Ծննդավայր | Սելեստա, Décapole[1] |
| Մահացել է | հուլիսի 20, 1547[1] (61 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Ստրասբուրգ, Էլզաս, Ֆրանսիայի մետրոպոլիս, Ֆրանսիա[1] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Սրբազան Հռոմեական կայսրություն և  Սելեստա |
| Կրթություն | collège du Cardinal-Lemoine? |
| Երկեր | Rerum Germanicarum libri tres? |
| Մասնագիտություն | հրատարակիչ, պատմաբան, փիլիսոփա, դասական բանասեր և իրավաբան |
| Անդամություն | Q16677340? |
 Beatus Rhenanus Վիքիպահեստում | |
Բեատուս Ռենաուս (լատին․՝ Beatus Rhenanus) կամ Բեատ Ռեյնաուեր (գերմ.՝ Beat Rheinauer), ծննդյան անունը՝ Բեատ Բիլդ (գերմ.՝ Beat Bild, օգոստոսի 22, 1485[1], Սելեստա, Décapole[1] - հուլիսի 20, 1547[1], Ստրասբուրգ, Էլզաս, Ֆրանսիայի մետրոպոլիս, Ֆրանսիա[1]), Վերածննդի դարաշրջանի գերմանացի պատմաբան և բանասեր, «Գերմանիայի պատմությունը երեք գրքում» («Rerum Germanicarum libri tres», 1531) աշխատության հեղինակ: Հայտնի է եղել որպես Վելլեյ Պատերկուլի, Կոռնելիոս Տակիտոսի, Տիտոս Լիվիոսիի և Տերտուղիանոսի հնագույն տեքստերի հրատարակիչ, եղել է գերմանական հումանիզմի և Էլզասյան ռեֆորմացիայի ակտիվ գործիչ: Նրա կազմած գրքերի հավաքածուն՝ Վերածննդի դարաշրջանի միակ ամբողջական գրադարանը, կտակվել է հայրենի քաղաքին և 2011 թվականին ընդգրկվել «Աշխարհի Հիշողություն» գրանցամատյանում[2]։
Ծնունդով եղել է հարուստ մսագործի ընտանիքից, կրթություն է ստացել Սելեստի հումանիստական դպրոցում (1498–1503) և Փարիզի համալսարանում (1503–1507)։ Այնուհետև երկու տասնամյակ աշխատել է Փարիզի, Ստրասբուրգի և Բազելի տարբեր հրատարակչություններում։ Ընկերակցել և համագործակցել է Էրազմ Ռոտերդամցու հետ։ Միակ ձեռագրի հայտնաբերման և Վելեյ Պատերկուլի աշխատության հրապարակման համար Կառլոս V կայսրը 1523 թվականին նրան ազնվականության կոչում է շնորհել։ Թեև Ռեֆորմացիայի առաջին տարիներին Ռենանուսը հետաքրքրվել է լյութերականությամբ, քարոզել է այդ ուսմունքն իր հայրենի քաղաքում և նամակագրական կապ պահպանում Ցվինգլիի և իր հայրենակից Բուցերի հետ, սկսված կրոնական պատերազմը նրան հեռացրել է բողոքականությունից։ Նա քրիստոնեական աշխարհի հաշտեցման միջոց է համարել Տերտուղիանոսի աշխատությունների հրապարակումը և վաղ եկեղեցու պատմության խորը ուսումնասիրությունը։ 1530 թվականի Աուգսբուրգի Ռայխստագում Ռենանուսը սկսել է գրել Գերմանիայի պատմությունը, որը պետք է ցույց տար գերմանական և հռոմեական աշխարհների խորը փոխկապակցվածությունը։ 1528 թվականից հետո գիտնականն ապրել և աշխատել է մեկուսացված իր հայրենի քաղաքում։
Կազմավորում (1485-1507)
Սելեստա։ Ուսման տարիներ
Ապագա բանասերը ծնվել է 1485 թվականի օգոստոսի 22-ին, Էլզասում գտնվող ազատ կայսերական Շլետշտադտ (Սելեստա) քաղաքում, որը գտնվում է Կոլմարից 22 կմ և Ստրասբուրգից 45 կմ հեռավորության վրա[3]։ Ապագա բանասերի պապը՝ Էբերհարդը և հայրը՝ Անտոնիուս Բիլդը, ավերիչ ջրհեղեղից հետո այդ քաղաք են տեղափոխվել Ռեյնաուից մոտավորապես 1450 թվականին։ Փաստաթղթերում այն սովորաբար կոչվում էր Rheinauer (տարբեր ուղղագրություններով, այդ թվում՝ Rhinower), այդ ազգանունը փոխանցվել է նրանց որդուն, որը լատինացվել է այդ ժամանակվա սովորության համաձայն։ Հետագայում գերմանական ինքնագիտակցությունը և գերմանական հայրենասիրությունը մեծ դեր խաղացին Բեատի կյանքում: Բեատի պապը ստացել է Սելեստինի քաղաքացիություն, նրա հայրը եղել է մսագործ, կարողացել է որոշակի կարողություն կուտակել, նոր տուն կառուցել և ծառայել քաղաքապետարանում: Անտոնիուս Բիլդն ամուսնացել է երիտասարդ այրի Բարբարա Կյոգելի (ծննդյամբ՝ Շմիդտ) հետ[4]։ Ընտանիքի երեք երեխաներից (նաև Անտոնին և Իոհանը) ողջ է մնացել միայն Բեատը, մայրը մահացել է, երբ նա դեռ երկու տարեկան չի եղել: Այդ ամբողջ տեղեկատվությունը անշեղորեն գրանցված է ընտանեկան Ավետարանի դատարկ էջում։ Բեատայի դաստիարակությամբ զբաղվել է հորեղբայրը՝ Ռեյնհարտ Կեգլերը, ով Սուրբ Ժորժ դե Սելեստ եկեղեցու Սուրբ Եկատերինա մատուռի վանահայրն է եղել: Մեծահարուստ հոր և հորեղբոր միակ որդին և ժառանգորդը, մինչև կյանքի վերջ ունեցել է բավականին միջոցներ և կարողացել է ամբողջությամբ նվիրվել գիտությանը[5][6][7]։
Հայրը, գիտակցելով որդու ընդունակությունները, ձգտել է նրան կրթության տալ, ուստի Բեատային ուղարկել է Սելեստայի լատինական դպրոց, որը հիմնադրվել է 1441 թվականին և այդ ժամանակ հայտնի է եղել հռենոսյան բոլոր պետություններում։ Նրա առաջին ուսուցիչն է եղել Կրատո ֆոն Ուդենհայմը՝ հայտնի իր ճգնավորությամբ[8]։ Բեատա Բիլդի՝ որպես գիտնականի կայացումը տեղի է ունեցել գերմանական հումանիզմի ձևավորման տարիներին, որը մասամբ ոգեշնչված է եղել իտալական տիպարներով, մասամբ՝ տեղական կրոնական շարժումներով[9]։ Բեատուսի գլխավոր դաստիարակն է դարձել Բազելի և Փարիզի համալսարանների շրջանավարտ Իերոնիմ Գեբվայլերը (1472-1545), ով հետևողականորեն ներդրել է հումանիստական մանկավարժությունը, այդ թվում Լեֆեվր դ'Էտապլի կրթական տրակտատները։ Հնարավոր է, որ հենց Գեբվայլերն է Բեատուսի մեջ հետաքրքրություն առաջացրել պատմության նկատմամբ, հետագայում նրա դաստիարակը կարևոր դեր է խաղացել ալզասյան Ռեֆորմացիայում: Դպրոցական ծրագիրը ներառել է լատինական դասականների և ժամանակակից իտալական հումանիստական գրականության ուսումնասիրությունը, գրական ոճի ընկալումը և հռետորությունը: Ընդհանուր առմամբ, Սելեստայի կրթական մոդելը հիշեցրել է Գուարինո դա Վերոնայի և Վիտտորինո դա Ֆելտրեի դպրոցները, հարուստ բուրգերների երեխաները հիմնարար կրթություն են ստացել հետագայում պետական ծառայության համար: Քանի որ աշակերտների սոցիալական ծագումը մոտավորապես հավասար է եղել, դա հիմք է դրել ամուր երկարաժամկետ բարեկամության և ընտանեկան կապերի համար, օժանդակել է կարիերայի աճին: Ռենանուսի դպրոցական ընկերները հետագայում նշանավոր դիրքեր են զբաղեցրել Էլզասի և գերմանական իշխանությունների քաղաքական և կրոնական շրջանակներում և համակրել են նրա հայացքները։ Բեատուս Ռենանուսի ուսուցումը շարունակվել է 1498-1503 թվականներին։ Նա ջանասեր աշակերտ է եղել, հատկապես աչքի է ընկել լատիներենի իր իմացությամբ։ Նրա դպրոցական տետրերից մի քանիսը պահպանվել են, որոնցից մեկը վերաշարադրվել է 14 տարեկանում․ այն ներառում է Վերգիլիոսի «Բուկոլիկներ»-ը և «Գեորգիկներ»-ը, երրորդից մինչև վեցերորդ օվիդիուսյան «Ֆաստեր»-ը և Մարցիալիսի առաջին գիրքը՝ վերաշարադրված մեկնաբանություններով։ Իր հասուն տարիներին նա մեծ գովեստով է խոսել իր դպրոցական տարիների մասին և վրդովված է եղել դպրոցական չափանիշների անկումից՝ համեմատած իր պատանեկության տարիների հետ (օրինակ՝ Տիտոս Լիվիոսի 1520 թվականի հրատարակության առաջին դեկադայում[10]):
Բանասիրական և հռետորական կրթությունից բացի, Ռենանուսը Գեբվայլերից ստացել է փիլիսոփայության հիմունքների կրթություն։ Նրա գրքասիրությունը դրսևորվել է նաև դպրոցական տարիներին․ 15 տարեկան հասակում նա սկսել է հավաքել իր սեփական գրադարանը։ 1503 թվականին Բեատուսը ընդունվել է Փարիզի միջնադարյան համալսարան։ Ըստ երևույթին, դա բացատրվում է նաև այդ հաստատությունն ավարտած դաստիարակի ազդեցությամբ։ Հայրը, ըստ երևույթին, նույնպես ակնկալել է, որ Բեատը մայրաքաղաքում կունենա օգտակար կապեր և ծանոթություններ և ինքն էլ, մտադրություն չունենալով իրավաբանի կամ պաշտոնյայի կարիերա անել, հույսը դրել է արժանապատիվ ինտելեկտուալ միջավայրի վրա[11]։
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ «Memory of the World Register. Library of Beatus Rhenanus (France)» (PDF). Beatus Rhenanus Library. Documentary heritage submitted by France and recommended for inclusion in the Memory of the World Register in 2011. Memory of the World. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2017-01-12-ին. Վերցված է 2017-01-10-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Lebel, 1977, էջ 2
- ↑ Mundt, 2008, s. 439
- ↑ Horawitz, 1872, s. 9—12
- ↑ D’Amico, 1988, էջ 40
- ↑ Mundt, 2008, s. 439—440
- ↑ Horawitz, 1872, s. 11—12
- ↑ Joachimsen P. Humanism and the Development of the German Mind // Pre-Reformation Germany. Ed. by G. Strauss. — N. Y.: Harper & Row, 1972. — P. 162—224.
- ↑ D’Amico, 1988, էջ 42—43
- ↑ D’Amico, 1988, էջ 43
Գրականություն
- D'Amico J. F. Theory and Practice in Renaissance Textual Criticism: Beatus Rhenanus between Conjecture and History. — Berkeley and Los Angeles : University of California Press, 1988. — xiv, 310 p. — ISBN 0520061993.
- Horawitz A. Beatus Rhenanus: Eine Biographie. — Wien : Karl Gerold's Sohn, 1872. — 60 s.
- Horawitz A. Die Bibliothek und Correspondenz des Beatus Rhenanus zu Schlettstadt : ein Bericht. — Wien : Karl Gerold's Sohn, 1874. — 34 s.
- Horawitz A., Hartfelder K. Briefwechsel des Beatus Rhenanus. — Leipzig : B. G. Teubner, 1886. — 744 s.
- Lebel M. La Bibliothèque humaniste de Sélestat en Alsace // Renaissance and Reformation / Renaissance et Réforme, New Series / Nouvelle Série. — 1977. — Vol. 1, no. 1. — P. 1—7.
- Mundt F. Beatus Rhenanus: Rerum Germanicarum libri tres (1531): Ausgabe, Übersetzung, Studien. — Tübingen : Walter de Gruyter, 2008. — 688 s. — (Frühe Neuzeit 127). — ISBN 978-3-484-36627-5.
- Walter A., Jr. Beatus Rhenanus, Editor of Tacitus and Livy // Speculum. — 1937. — Vol. 12, no. 3. — P. 382—385.
- Андронов И. Е. Межконфессиональная полемика в западноевропейской церковной историографии XVI века : Дис. д-ра ист. наук. 07.00.09 — историография, источниковедение и методы исторического исследования. — М. : МГУ имени М. В. Ломоносова, 2015. — 467 с.
Արտաքին հղումներ
- «Memory of the World Register. Library of Beatus Rhenanus (France)» (PDF). Beatus Rhenanus Library. Documentary heritage submitted by France and recommended for inclusion in the Memory of the World Register in 2011. Memory of the World. Վերցված է 2017-01-10-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բեատուս Ռենանուս» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
