«Ստելլա Ռոման»–ի խմբագրումների տարբերություն
ավելացվեց Կատեգորիա:Ռումինացի սոպրանոներ ՀոթՔաթ գործիքով |
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 2. | Տող 2. | ||
| պատկեր = Ստելլա Ռոման.jpeg |
| պատկեր = Ստելլա Ռոման.jpeg |
||
}} |
}} |
||
'''Ստելլա Ռոման''' ({{lang-en|Stella Roman}} , {{ԱԾ}}), ռումինացի օպերային [[երգչուհի]], [[սոպրանո]]՝ հայտնի հատկապես [[Իտալիա |
'''Ստելլա Ռոման''' ({{lang-en|Stella Roman}} , {{ԱԾ}}), ռումինացի օպերային [[երգչուհի]], [[սոպրանո]]՝ հայտնի հատկապես [[Իտալիա]]յում և [[ԱՄՆ]]-ում, որտեղ դասական ստեղծագործություններում բազմաթիվ գլխավոր դերեր է կատարել: |
||
== Կենսագրություն == |
== Կենսագրություն == |
||
Ստելլա Ռոման (լրիվ անունը Ֆլորիկա Վիորիկա Ալմա Ստելլա Բլազու), ծնվել է 1904 թվականի օգոստոսի 23-ին [[Ավստրո-Հունգարիա|Ավստրո-Հունգարիա կայսրության]] (այժմ [[Կլուժ-Նապոկա]]՝ [[Ռումինիա]]) [[Կլուժ-Նապոկա|Կոլաժվոր]] քաղաքում: Մեծացել է երաժիշտների ընտանիքում և սովորել երգել 8 տարեկանից, նրա դեբյուտային համերգը տեղի է ունեցել Կլուժում, ապա [[Բուխարեստ |
Ստելլա Ռոման (լրիվ անունը Ֆլորիկա Վիորիկա Ալմա Ստելլա Բլազու), ծնվել է 1904 թվականի օգոստոսի 23-ին [[Ավստրո-Հունգարիա|Ավստրո-Հունգարիա կայսրության]] (այժմ [[Կլուժ-Նապոկա]]՝ [[Ռումինիա]]) [[Կլուժ-Նապոկա|Կոլաժվոր]] քաղաքում: Մեծացել է երաժիշտների ընտանիքում և սովորել երգել 8 տարեկանից, նրա դեբյուտային համերգը տեղի է ունեցել Կլուժում, ապա [[Բուխարեստ]]ում: Այնուհետև ստացել է կրթաթոշակ՝ Ջուզեպպինա Բալդասար-Թոդեչիի միջնորդությամբ, ուսումը Իտալիայում շարունակելու նպատակով: |
||
Ավելի ուշ Ստելլան ասել է, որ «իր ուսուցչի ոճն իրեն չի գոհացնում»<ref>Rasponi, Lanfranco. The last prima donnas. (London, Gollancz, 1984), pp.553-560</ref>: |
Ավելի ուշ Ստելլան ասել է, որ «իր ուսուցչի ոճն իրեն չի գոհացնում»<ref name="Rasponi, Lanfranco 1984 pp.553-560">Rasponi, Lanfranco. The last prima donnas. (London, Gollancz, 1984), pp.553-560</ref>: |
||
Ստելլայի հաջորդ ուսուցիչը եղել է ռումինացի սոպրանո երգչուհի Հարիկլեա Դարկլը (1860-1939), ում համար ժամանակի բազմաթիվ կոմպոզիտորներ գրել են օպերաներ, այդ թվում [[Ջակոմո Պուչինի |
Ստելլայի հաջորդ ուսուցիչը եղել է ռումինացի սոպրանո երգչուհի Հարիկլեա Դարկլը (1860-1939), ում համար ժամանակի բազմաթիվ կոմպոզիտորներ գրել են օպերաներ, այդ թվում [[Ջակոմո Պուչինի]]ին, ով ստեղծել է իր անմահ «[[Տոսկա]]» օպերան: |
||
Իր ուսուցչի՝ Դարկլի մասին երգչուհին երախտագիտությամբ արտահայտվել է. «Հարիկլեան սովորեցրել է ինձ գնահատել ամեն բառ և արտահայտություն»<ref |
Իր ուսուցչի՝ Դարկլի մասին երգչուհին երախտագիտությամբ արտահայտվել է. «Հարիկլեան սովորեցրել է ինձ գնահատել ամեն բառ և արտահայտություն»<ref name="Rasponi, Lanfranco 1984 pp.553-560"/>: |
||
== Կարիերա == |
== Կարիերա == |
||
Երգչուհու խոսքերով՝ նրա պրոֆեսիոնալ օպերային դեբյուտը տեղի է ունեցել 1934 թվականին [[Բոլոնյա|Բոլոնում]], Մադլենի «Անդրեն Չենյեր» խմբի հետ, (այլ աղբյուրներ հիշատակում են 1932 թվականին [[Պյաչենցա |
Երգչուհու խոսքերով՝ նրա պրոֆեսիոնալ օպերային դեբյուտը տեղի է ունեցել 1934 թվականին [[Բոլոնյա|Բոլոնում]], Մադլենի «Անդրեն Չենյեր» խմբի հետ, (այլ աղբյուրներ հիշատակում են 1932 թվականին [[Պյաչենցա]]յի կատարումը): Նրա կատարումը «Տոսկա» օպերայում տենոր Ջակոմո Լաուրի-Վոլպինի հետ երկարատև համագործակցության սկիզբն էր:Օպերան ներկայացվել է Ն<nowiki/>[[Նեապոլ|եապոլում]] գտնվող Սան-Կարլո թատրոնում: 1937 թվականին իտալացի դիրիժոր [[Տուլիո Սերաֆին]]ը Ստելլա Ռոմանին առաջարկում է 3-ամյա պայմանագիր Հռոմի օպերային թատրոնի հետ և շուտով նա ելույթ է ունենում Հռոմեական օպերայի բեմում՝ [[Աիդա (օպերա)|Աիդայի]] կերպարով<ref name="Статья на сайте Брюса Барроуза">Статья на сайте Брюса Барроуза</ref>: |
||
Ռոմանը 1941 թվականին առաջին անգամ Աիդայի դերով հայտնվեց Նյու Յորքի [[Մետրոպոլիտեն օպերա |
Ռոմանը 1941 թվականին առաջին անգամ Աիդայի դերով հայտնվեց Նյու Յորքի [[Մետրոպոլիտեն օպերա]]յի բեմում և շարունակեց այնտեղ հանդես գալ 1940-ականների ընթացքում, իրար հետևից կատարելով իտալական ռեպերտուարի ամենախոշոր կանացի ձայնի պարտիտուրաներ՝ «[[Տրուբադուր (օպերա)|Տրուբատուր]]», «[[Օթելլո (Վերդիի օպերա)|Օթելլո]]», «[[Պարահանդես-դիմակահանդես (օպերա)|Պարահանդես-դիմակահանդես]]», «[[Գեղջկական ասպետություն]]», «[[Ջոկոնդա (օպերա)|Ջոկոնդա]]», «Տոսկա» և այլ իտալական օպերաններից: Սակայն Ստելլա Ռոմանը այդ ստիպված էր լինում դերերը կիսել խորվաթական դրամատիկական սոպրանո [[Զինկա Միլանովա]]յի հետ Մետրոպոլիտեն օպերայում խաղալիս: 1951 թվականին գլխավոր մենեջեր [[Ռուդոլֆ Բինգ]]ի գալուց հետո Ստելլա Ռոմանը հեռանում է Մետրոպոլիտեն օպերայից<ref name="Статья на сайте Брюса Барроуза"/>: |
||
Ստելլա Ռոմանը հատուկ հարաբերություններ է ունեցել կոմպոզիտոր [[Ռիխարդ Շտրաուս |
Ստելլա Ռոմանը հատուկ հարաբերություններ է ունեցել կոմպոզիտոր [[Ռիխարդ Շտրաուս]]ի հետ, ով ընտրել էր իրեն «Կինն առանց ստվերի» օպերայի պրեմիերայում կայսրուհու դերի համար, որը տեղի է ունեցել [[Լա Սկալա]]յում 1940 թվականին: Ավելի ուշ 1948 թվականին նա գալիս է Պոնտրեսզինա Շտրաուսի մոտ, «Չորս նոր երգեր» երաժշտական ստեղծագործության մեջ երգելու և «[[Վարդերի ասպետ (աստերոիդ)|Վարդերի ասպետ]]» օպերայու Մարշալշայի դերակատարման համար: Հենց այս դերով ավարտվում է նրա կարիերան նեապոլիտանական Սան-Կարլո թատրոնում<ref>Schauensee, Max de. "Stella Roman", in Grove Music Online ed. L. Macy, <http://www.grovemusic.com</ref>: |
||
Ստելլա Ռոմանը բեմը թողել է 1953 թվականին՝ երկրորդ ամուսնությունից հետո: Նրա օպերային կարիերան տևել է 19 տարի: Կենսաթոշակի անցնելուց հետո նա զբաղվել է նկարչությամբ և նրա աշխատանքները բազմիցս ցուցադրվել են տարբեր ցուցահանդեսներում: |
Ստելլա Ռոմանը բեմը թողել է 1953 թվականին՝ երկրորդ ամուսնությունից հետո: Նրա օպերային կարիերան տևել է 19 տարի: Կենսաթոշակի անցնելուց հետո նա զբաղվել է նկարչությամբ և նրա աշխատանքները բազմիցս ցուցադրվել են տարբեր ցուցահանդեսներում: |
||
Երգչուհին մահացել է 1992 թվականի փետրվարի 12-ին՝ Նյու Յորքում, 87 տարեկան հասակում<ref> |
Երգչուհին մահացել է 1992 թվականի փետրվարի 12-ին՝ Նյու Յորքում, 87 տարեկան հասակում<ref>Burt, A. Folkart (14 февраля 1992), "Stella Roman; Celebrated Operatic Star", Los Angeles Times (англ.)</ref>: |
||
== Ձայնագրություններ == |
== Ձայնագրություններ == |
||
Տող 32. | Տող 32. | ||
Բացի տարբեր օպերային արիաներից կան նաև ձայնագրություններ՝ [[Լոս Անջելես|Լոս-Անջելեսի]] ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի ուղեկցությամբ: |
Բացի տարբեր օպերային արիաներից կան նաև ձայնագրություններ՝ [[Լոս Անջելես|Լոս-Անջելեսի]] ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի ուղեկցությամբ: |
||
Երգչուհին նշել է, որ ինքը ռումինիայի ժողովրդական երգերից մի քանի ձայնագրություններ է կատարել իր հայրենակից կոմպոզիտոր [[Ջորջե Էնեսկու |
Երգչուհին նշել է, որ ինքը ռումինիայի ժողովրդական երգերից մի քանի ձայնագրություններ է կատարել իր հայրենակից կոմպոզիտոր [[Ջորջե Էնեսկու]]ի հետ, սակայն համոզված չէր, որ դրանք ձայնագրվել և պահպանվել են: |
||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
Տող 46. | Տող 46. | ||
{{Արտաքին հղումներ}} |
{{Արտաքին հղումներ}} |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[Կատեգորիա:Ռումինացի օպերային երգչուհիներ]] |
[[Կատեգորիա:Ռումինացի օպերային երգչուհիներ]] |
||
[[Կատեգորիա:Ռումինացի սոպրանոներ]] |
[[Կատեգորիա:Ռումինացի սոպրանոներ]] |
13:13, 6 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ
Ստելլա Ռոման | |
---|---|
Հիմնական տվյալներ | |
Բնօրինակ անուն | ռումիներեն՝ Stella Roman |
Ի ծնե անուն | ռումիներեն՝ Florica Vierica Alma Stela Blașu |
Նաև հայտնի է որպես | Stella Roman |
Ծնվել է | օգոստոսի 23, 1904[1][2][3] Կլուժ-Նապոկա, Կլուժ |
Երկիր | Ռումինիա և ԱՄՆ |
Մահացել է | փետրվարի 12, 1992[1][2] (87 տարեկան) Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ |
Ժանրեր | օպերա |
Մասնագիտություն | օպերային երգչուհի |
Երգչաձայն | կոլորատուրային սոպրանո |
Գործիքներ | վոկալ |
Stella Roman Վիքիպահեստում |
Ստելլա Ռոման (անգլ.՝ Stella Roman , օգոստոսի 23, 1904[1][2][3], Կլուժ-Նապոկա, Կլուժ - փետրվարի 12, 1992[1][2], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ), ռումինացի օպերային երգչուհի, սոպրանո՝ հայտնի հատկապես Իտալիայում և ԱՄՆ-ում, որտեղ դասական ստեղծագործություններում բազմաթիվ գլխավոր դերեր է կատարել:
Կենսագրություն
Ստելլա Ռոման (լրիվ անունը Ֆլորիկա Վիորիկա Ալմա Ստելլա Բլազու), ծնվել է 1904 թվականի օգոստոսի 23-ին Ավստրո-Հունգարիա կայսրության (այժմ Կլուժ-Նապոկա՝ Ռումինիա) Կոլաժվոր քաղաքում: Մեծացել է երաժիշտների ընտանիքում և սովորել երգել 8 տարեկանից, նրա դեբյուտային համերգը տեղի է ունեցել Կլուժում, ապա Բուխարեստում: Այնուհետև ստացել է կրթաթոշակ՝ Ջուզեպպինա Բալդասար-Թոդեչիի միջնորդությամբ, ուսումը Իտալիայում շարունակելու նպատակով:
Ավելի ուշ Ստելլան ասել է, որ «իր ուսուցչի ոճն իրեն չի գոհացնում»[4]:
Ստելլայի հաջորդ ուսուցիչը եղել է ռումինացի սոպրանո երգչուհի Հարիկլեա Դարկլը (1860-1939), ում համար ժամանակի բազմաթիվ կոմպոզիտորներ գրել են օպերաներ, այդ թվում Ջակոմո Պուչինիին, ով ստեղծել է իր անմահ «Տոսկա» օպերան:
Իր ուսուցչի՝ Դարկլի մասին երգչուհին երախտագիտությամբ արտահայտվել է. «Հարիկլեան սովորեցրել է ինձ գնահատել ամեն բառ և արտահայտություն»[4]:
Կարիերա
Երգչուհու խոսքերով՝ նրա պրոֆեսիոնալ օպերային դեբյուտը տեղի է ունեցել 1934 թվականին Բոլոնում, Մադլենի «Անդրեն Չենյեր» խմբի հետ, (այլ աղբյուրներ հիշատակում են 1932 թվականին Պյաչենցայի կատարումը): Նրա կատարումը «Տոսկա» օպերայում տենոր Ջակոմո Լաուրի-Վոլպինի հետ երկարատև համագործակցության սկիզբն էր:Օպերան ներկայացվել է Նեապոլում գտնվող Սան-Կարլո թատրոնում: 1937 թվականին իտալացի դիրիժոր Տուլիո Սերաֆինը Ստելլա Ռոմանին առաջարկում է 3-ամյա պայմանագիր Հռոմի օպերային թատրոնի հետ և շուտով նա ելույթ է ունենում Հռոմեական օպերայի բեմում՝ Աիդայի կերպարով[5]:
Ռոմանը 1941 թվականին առաջին անգամ Աիդայի դերով հայտնվեց Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն օպերայի բեմում և շարունակեց այնտեղ հանդես գալ 1940-ականների ընթացքում, իրար հետևից կատարելով իտալական ռեպերտուարի ամենախոշոր կանացի ձայնի պարտիտուրաներ՝ «Տրուբատուր», «Օթելլո», «Պարահանդես-դիմակահանդես», «Գեղջկական ասպետություն», «Ջոկոնդա», «Տոսկա» և այլ իտալական օպերաններից: Սակայն Ստելլա Ռոմանը այդ ստիպված էր լինում դերերը կիսել խորվաթական դրամատիկական սոպրանո Զինկա Միլանովայի հետ Մետրոպոլիտեն օպերայում խաղալիս: 1951 թվականին գլխավոր մենեջեր Ռուդոլֆ Բինգի գալուց հետո Ստելլա Ռոմանը հեռանում է Մետրոպոլիտեն օպերայից[5]:
Ստելլա Ռոմանը հատուկ հարաբերություններ է ունեցել կոմպոզիտոր Ռիխարդ Շտրաուսի հետ, ով ընտրել էր իրեն «Կինն առանց ստվերի» օպերայի պրեմիերայում կայսրուհու դերի համար, որը տեղի է ունեցել Լա Սկալայում 1940 թվականին: Ավելի ուշ 1948 թվականին նա գալիս է Պոնտրեսզինա Շտրաուսի մոտ, «Չորս նոր երգեր» երաժշտական ստեղծագործության մեջ երգելու և «Վարդերի ասպետ» օպերայու Մարշալշայի դերակատարման համար: Հենց այս դերով ավարտվում է նրա կարիերան նեապոլիտանական Սան-Կարլո թատրոնում[6]:
Ստելլա Ռոմանը բեմը թողել է 1953 թվականին՝ երկրորդ ամուսնությունից հետո: Նրա օպերային կարիերան տևել է 19 տարի: Կենսաթոշակի անցնելուց հետո նա զբաղվել է նկարչությամբ և նրա աշխատանքները բազմիցս ցուցադրվել են տարբեր ցուցահանդեսներում:
Երգչուհին մահացել է 1992 թվականի փետրվարի 12-ին՝ Նյու Յորքում, 87 տարեկան հասակում[7]:
Ձայնագրություններ
Մետրոպոլիտեն օպերայի աշխատանքների ժամանակ ձայնագրվել են Ստելլա Ռոմանի մի քանի ելույթներ, որոնք մեր օրերում ձայնագրվել են CD-ի վրա: Դրանց թվում են՝
- «Պարահանդես-դիմակահանդես» օպերա, Ամելիայի դերերգ (1942 թվականի փետրվար):
- «Ճակատագրի ուժը» օպերա, Լեոնորասի դերերգ (1943 թվականի հունվար):
- «Օթելլո»՝ Դեզդեմոնա (1946):
Բացի տարբեր օպերային արիաներից կան նաև ձայնագրություններ՝ Լոս-Անջելեսի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի ուղեկցությամբ:
Երգչուհին նշել է, որ ինքը ռումինիայի ժողովրդական երգերից մի քանի ձայնագրություններ է կատարել իր հայրենակից կոմպոզիտոր Ջորջե Էնեսկուի հետ, սակայն համոզված չէր, որ դրանք ձայնագրվել և պահպանվել են:
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Discogs — 2000.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 MAK (польск.)
- ↑ 4,0 4,1 Rasponi, Lanfranco. The last prima donnas. (London, Gollancz, 1984), pp.553-560
- ↑ 5,0 5,1 Статья на сайте Брюса Барроуза
- ↑ Schauensee, Max de. "Stella Roman", in Grove Music Online ed. L. Macy, <http://www.grovemusic.com
- ↑ Burt, A. Folkart (14 февраля 1992), "Stella Roman; Celebrated Operatic Star", Los Angeles Times (англ.)
Գրականություն
- The Last Prima Donnas, by Lanfranco Rasponi, Alfred A Knopf, 1982. ISBN 0-394-52153-6
Արտաքին հղումներ
- Роман, Стелла (англ.) на сайте AllMusic
- Articol din The New York Times (англ.)
- Аудио файл - Аве Мария, Отелло, 18 января 1941, Метрополитен-опера (англ.)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ստելլա Ռոման» հոդվածին։ |
|