Սոֆյա Կովալևսկայա
.svg){kind=small}
Սոֆյա Վասիլիևնա Կովալևսկայա (ռուս.՝ Софья Васильевна Ковалевская, հունվարի 3 (15), 1850[1], Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն[2][3][4][…] - փետրվարի 10, 1891[3][5][6][…], Hedvig Eleonora parish, Շվեդիա[6][7]), ռուս մաթեմատիկոս, արձակագիր և հրապարակախոս, Ռուսաստանի և Հյուսիսային Եվրոպայի պատմության մեջ առաջին դասավանդող կին-պրոֆեսոր, Պետերբուրգի ԳԱ թղթակից անդամ (1889 թ.)։ Սոֆյա Կովալևսկայայի ուսուցիչներից մեկն էր հայտնի գերմանացի մաթեմատիկոս Կարլ Վեյերշտրասը։
Ռուսաստանում գիտությամբ զբաղվելու և դասավանդելու հնարավորություն չունենալով (կանանց մուտքը համալսարան արգելվում էր) մեկնել է արտասահման։ 1884 թ.-ից՝ Ստոկհոլմի համալսարանի մաթեմատիկայի պրոֆեսոր։ Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են դիֆերենցիալ հավասարումներին, անալիտիկ ֆունկցիաներին, մեխանիկային (անշարժ կետի շուրջը պինդ մարմնի պտտման ուսումնասիրություն) և աստղագիտությանը (Սատուրնի օղակի ձևի մասին)։
Հեղինակ է գեղարվեստական մի շարք գործերի՝ «Նիհիլիստուհին» (1891), «Մանկության հիշողություններ» (1890) և այլն։
Գրականություն Ս. Կովալևսկայայի մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Полубаринова-Кочина П. Я. Софья Васильевна Ковалевская. 1850-1891։ Её жизнь и деятельность. Гостехиздат, 1955.(Люди русской науки).
- Малинин В. В. Софья Ковалевская - женщина-математик. Её жизнь и учёная деятельность. - ЦИТ СГГА, 2004.
- Սաղաթելյան Վ. Վ., Տաղանդավոր կին մաթեմատիկոսը, Ե., 1952։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Ռուսական մեծ հանրագիտարան (ռուս.) — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Ковалевская Софья Васильевна // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1973. — Т. 12 : Кварнер — Конгур. — С. 356.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Ковалевская, Софья Васильевна (ռուս.) // Русский биографический словарь — СПб.: 1903. — Т. 9. — С. 20—21.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Ковалевская, Софья Васильевна (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1895. — Т. XVа. — С. 499—500.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Sonja Kovalevsky (швед.) — 1917.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Hedvig Eleonora kyrkoarkiv, Död- och begravningsböcker, SE/SSA/0006/F I/14 (1890-1893), bildid: 00012484_00072 — P. 73.
- ↑ Norra begravningsplatsen: Kändisar
- ↑ Björnberg K. Kovalevsky, Sonja (eg. Sofia Kovalevskaja) (1850-91) rysk matematiker (швед.) — Andra upplagan — Stockholm: Bäckströms förlag, 1998. — P. 147. — ISBN 978-91-88016-69-0
- ↑ Kowalevski, SOPHIE — Svenskagravar.se.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 Czech National Authority Database
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Б. П. Ковалевский, Владимир Онуфриевич (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1895. — Т. XVа. — С. 501.
- ↑ Swedish Census 1890 (швед.) — Riksarkivet.
Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| ||||||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 625)։ 
|
- Հունվարի 15 ծնունդներ
- 1850 ծնունդներ
- Մոսկվա քաղաքում ծնվածներ
- Փետրվարի 10 մահեր
- 1891 մահեր
- Շվեդիայում մահացածներ
- Շվեդիայում թաղվածներ
- Գյոթինգենի համալսարանի շրջանավարտներ
- Ստոկհոլմի համալսարանի շրջանավարտներ
- Հայդելբերգի համալսարանի շրջանավարտներ
- Հումբոլդտի համալսարանի շրջանավարտներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Ռուս մաթեմատիկոսներ
- Ռուս արձակագիրներ
- Ռուս հրապարակախոսներ
- Մաթեմատիկոսներ այբբենական կարգով
- Կին մաթեմատիկոսներ
- Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամներ
- 20-րդ դարի կին գրողներ
- Փիլիսոփայական գիտությունների դոկտորներ
- Թոքաբորբից մահացածներ
- Անձինք նամականիշերի վրա
- Ռուսական կայսրության կին գրողներ