Jump to content

Կառլ Վայերշտրաս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կառլ Վայերշտրաս
գերմ.՝ Karl Theodor Wilhelm Weierstraß[1]
Ծնվել էհոկտեմբերի 31, 1815(1815-10-31)[2][3][4][…]
Օստենֆելդե, Ennigerloh, Warendorf District, Մյունստեր, Գերմանիա[2][5]
Մահացել էփետրվարի 19, 1897(1897-02-19)[6][2][3][…] (81 տարեկան)
Բեռլին, Գերմանական կայսրություն[2][7][5]
բնական մահով
Քաղաքացիություն Պրուսիայի թագավորություն
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, ուսուցիչ, համալսարանի դասախոս և ֆիզիկոս
Հաստատություն(ներ)Ֆրիդրիխ-Վիլհելմի համակսարան[5], Gewerbeinstitut Berlin?[5] և Collegium Hosianum?[5]
Գործունեության ոլորտհամապարփակ վերլուծություն[5], մաթեմատիկա, մաթեմատիկական անալիզ[8] և էլիպսային ֆունկցիա[8]
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Corps Saxonia Bonn[9], Լեոպոլդինա[10], Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա[5], Իտալիայի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա և Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[7]
Ալմա մատերԲոննի համալսարան (1838)[5], Մյունստերի համալսարան (1840)[5] և Gymnasium Theodorianum? (1834)[5]
Տիրապետում է լեզուներինգերմաներեն[6][11]
Գիտական ղեկավարՔրիստոֆ Գուդերման[12]
Եղել է գիտական ղեկավարՀենրիխ Բրունս, Լեո Կյոնիգսբերգեր[13], Նիկոլայ Բուգաև, Ferdinand Rudio?, Կարլ Դևիդ Տոլմե Ռունգե, Հերման Շվարց[12], Friedrich Schottky?[12], Lazarus Fuchs?[12], Józef Puzyna?, Սոֆյա Կովալևսկայա, Alfred Pringsheim?, Friedrich Schur?[12], Hermann Stahl?[12], Georg Hettner?[12], Reinhold von Lilienthal?[12], Max Simon?[12], Johannes Knoblauch?[12], Ernst Eduard Wiltheiss?[12], Ernst Kötter?[12], Felix Müller?[12], Emil Lampe?[12], Adolf Piltz?[12], Ludwig Wilhelm Thomé?[12], Amandus Wendt?[12], Richard Müller?[12], Theodor Berner?[12], Wilhelm Gustav Adolf Biermann?[12], Max Blasendorff?[12], Willy Howe?[12], Paul Hoyer?[12], Karl Schwering?[12], Theodor Adrian?[12], Alexander Wernicke?[12], Carl Julius Heinrich Weltzien?[12], Konstantin Winterberg?[12], Anders Donner?[12], Ludwig Milewski?[12], Leopold Loewenherz?[12], Friedrich Wilhelm August Ludwig Kiepert?[14], Ludwig Stickelberger?[15], Leopold Gegenbauer?[12], Jan Śleszyński?[16] և Arthur Moritz Schoenflies?
Հայտնի աշակերտներWilhelm Killing?, Ադոլֆ Հուրվից, Գեորգ Կանտոր, Սոֆյա Կովալևսկայա[17][18], Dmitry Selivanov?, Նիկոլայ Բուգաև, Ferdinand Georg Frobenius?, Mathias Lerch?, Հերման Շվարց, Կարլ Դևիդ Տոլմե Ռունգե, Arthur Moritz Schoenflies?, Էդմունդ Հուսերլ և Lazarus Fuchs?
Պարգևներ
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Karl Weierstraß Վիքիպահեստում

Կառլ Թեոդոր Վիլհելմ Վայերշտրաս (գերմ.՝ Karl Theodor Wilhelm Weierstrass, հոկտեմբերի 31, 1815(1815-10-31)[2][3][4][…], Օստենֆելդե, Ennigerloh, Warendorf District, Մյունստեր, Գերմանիա[2][5] - փետրվարի 19, 1897(1897-02-19)[6][2][3][…], Բեռլին, Գերմանական կայսրություն[2][7][5]), գերմանացի մաթեմատիկոս։ Բեռլինի համալսարանի պրոֆեսոր (1856 թվականից)։

Ստեղծել է իրական թվերի տեսություններից մեկը և դրա հիման վրա կառուցել մաթեմատիկական անալիզի տրամաբանական հիմնավորման համակարգ։ Վայերշտրասին են պատկանում մաթեմատիկական անալիզի մի շարք հիմնարար թեորեմներ թվային բազմությունների ճշգրիտ եզրերի, սահմանային կետերի, միջակայքում անընդհատ ֆունկցիաների վերաբերյալ են։ Կառուցել է անալիտիկ ֆունկցիաների տեսություններից մեկը հիմնված շարքերի վրա։ Կառլ Թեոդոր Վիլհելմ Վայերշտրասը ապացուցել է անալիտիկ ֆունկցիաներն աստիճանային շարքի վերածելու, հավասարաչափ զուգամետ շարքերի հատկությունների, ամբողջ ֆունկցիաներն անվերջ արտադրյալների վերածելու վերաբերյալ թեորեմներ։ Կառուցել է անալիտիկ շարունակման տեսությունը, էլիպտիկ ֆունկցիաների նոր տեսություն։ Վարիացիոն հաշվում ստացել է ինտեգրալի էքստրեմումի բավարար պայմաններ, կառուցել է վարիացիոն հաշիվը պարամետրական տեսքով տրված ֆունկցիաների դեպքում են։ Դիֆերենցիալ երկրաչափությունում հետագոտել է գեոդեզիական գծերի և նվազագույն մակերևույթների վերաբերյալ խնդիրներ։ Գծային հանրահաշվում կառուցել է տարրական բաժանարարների տեսությունը։

Մյունխենի ԳԱ (1836), Բեռլինի ԳԱ (1856) և Փարիզի ԳԱ (1868) անդամ, ինչպես նաև Պետերբուրգի ԳԱ պատվավոր անդամ (1895)։

Ուսանել է մաթեմատիկա Քյոնիգսբերգի համալսարանում, եղել է Բեռլինի համալսարանի պրոֆեսոր 1856 թվականից։

Աշխատանքները նվիրված են մաթեմատիկական անալիզին, անալիտիկ ֆունկցիաների տեսությանը, դիֆերենցիալ երկրաչափությանը, գծային հանրահաշվին և վարիացիոն հաշվին։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #11876618X // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Cantor M. Weierstraß, Karl (գերմ.) // Allgemeine Deutsche Biographie — L: 1910. — Vol. 55. — S. 11–13.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
  4. ↑ 4,0 4,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 Braunmühl A. v. Biographisches Jahrbuch und Deutscher Nekrolog (գերմ.) / Hrsg.: A. Bettelheim — B. — Vol. 2. — S. 170—173.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
  8. ↑ 8,0 8,1 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  9. ↑ Kösener Corpslisten (1910 edition) (գերմ.) — S. 93.
  10. ↑ https://www.leopoldina.org/mitgliederverzeichnis/mitglieder/member/Member/show/karl-weierstrass/
  11. ↑ CONOR.Sl
  12. ↑ 12,00 12,01 12,02 12,03 12,04 12,05 12,06 12,07 12,08 12,09 12,10 12,11 12,12 12,13 12,14 12,15 12,16 12,17 12,18 12,19 12,20 12,21 12,22 12,23 12,24 12,25 12,26 12,27 12,28 12,29 12,30 12,31 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  13. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  14. ↑ https://daten.digitale-sammlungen.de/bsb00016328/image_608
  15. ↑ https://edoc.hu-berlin.de/bitstream/handle/18452/819/27073.pdf
  16. ↑ https://periodicals.karazin.ua/philosophy/article/download/16230/15252/ — P. 106.
  17. ↑ Ковалевская, Софья Васильевна (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1895. — Т. XVа. — С. 499—500.
  18. ↑ Ковалевская, Софья Васильевна (ռուս.) // Русский биографический словарь — СПб.: 1903. — Т. 9. — С. 20—21.
  19. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  20. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 374.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կառլ Վայերշտրաս» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 11, էջ 257)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կառլ_Վայերշտրաս&oldid=10174201» էջից