Սուրբ ծնունդը Ֆինլանդիայում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սուրբ ծնունդը Ֆինլանդիայում

Տեսակտոն, ամենամյա միջոցառում և aspect in a geographic region?
Ենթադասobservance of Christmas by country?
ԱմսաթիվԴեկտեմբերի 25
Տոնվում է Ֆինլանդիա

Սուրբ ծնունդը Ֆինլանդիայում (ֆիններեն՝ Joulu Suomessa, շվեդ.՝ Jul i Finland), Գրիգորյան օրացույցով դեկտեմբերի 25-ին նշվող պետական տոն Ֆինլանդիայում, որը նվիրված է Քրիստոսի ծնունդին։ Սուրբծննդյան տոնական շրջանը սկսվում է ադվենտից (դեկտեմբեր ամիսը ֆիններեն՝ «joulukuu»)[1] և տևում է մեկ ամբողջ ամիս[2]։ Այն ոչ միայն տոնին նախապատրաստվելու, այլև կարիքավորների համար բարեգործական հանգանակություններ և տոնավաճառներ կազմակերպելու շրջան է[3][4]։

Ֆինլանդիայի նախագահի սուրբծննդյան ավանդական շնորհավորանքը տեղի է ունենում Մանթյունիեմի նստավայրում, երբ շվեդալեզու բնակչության կողմից ընտրված Լյուսիան կատարում է սուրբծննդյան երգեր, Հելսինկյան համալսարանի անտառային ֆակուլտետի ուսանողները նվիրում են եղևնի[5], Կորպոոի ձկնորսները՝ թարմ գայլաձուկ[6], իսկ Վեհմաայի ֆերմերները՝ սուրբծննդյան խոզի բուդ[7]։ Պետության ղեկավարի շնորհավորանքի ավանդույթը, որը հաստատվել է Ուրխո Կալևա Կեկկոնենի նախագահության շրջանում, վերջին տարիներին լրացվել է Ծաղիկներ վաճառողների ասոցիացիայի կողմից ծաղիկներ, իսկ էկոլոգիական կազմակերպությունների և կենդանիների պաշտպանների կողմից մթերքների էկո-զամբյուղներ նվիրելով[8]։

Ֆիննական «Սև Սուրբ ծնունդ» արտահայտությունը[9] փաստում է միայն տոնական օրերին փողոցներում ձյան բացակայության մասին, ինչը 21-րդ դարի Ֆինլանդիայում, կապված կլիմայի փոփոխության հետ, դարձել է սովորական երևույթ[10]։

Երկրի մի շարք բնակիչներ տոների ընթացքում սթրես են ապրում միայնության պատճառով, ինչի հետ կապված վերջին տարիներին մեծանում է վստահության հեռախոսի դերը[11]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իոուլուպուկի և Իոուլումուորի

Սուրբ ծնունդը Ֆինլանդիայում սկսել են նշել քրիստոնեության ընդունումից հետո, սակայն նրա տոնման ավանդույթը խիստ միահյուսվել է հեթանոսականի հետ և արդյունքում ստեղծվել է այս ձմեռային տոնը տոնելու ժամանակակից ավանդույթների ամբողջությունը։ Այսպես, պահպանվել են տնայցերը, սակայն փոխվել է դրանց ատրիբուտիկան (հայտնվել է Բեթղեհեմյան աստղը, սուրբծննդյան օրհներգերի երգումը)։ Նվեր բաժանող ծպտված այծը դարձել է ֆիննական Ձմեռ պապը՝ Իոուլուպուկին, որն ամբողջովին պահպանել է իր հին անունը (pukki, թարգմանաբար՝ այծ)[12]։

Ճրագալույցի ժամանակ ընդունված է եղել աշխատանքը ավելի մանրակրկիտ անել և ավարտել այն ավելի շուտ՝ սուրբծննդյան ծառայությունից առաջ քնելու համար։ Ենթադրվում էր, որ Սուրբ ծնունդի գիշերը ուրվականները և սատանաները քայլում էին երկրով[13]։ Հոգիների համար ուտելիք էին թողնում, իսկ դևերին վախեցնում էին դռներին նկարված խաչով։ Նույն գիշերն ընդունված էր գուշակություններ անել նշանածի մասին (տաշեղներով, հատիկներով և իմաստուն երազներով)։ Ճրագալույցին բոլորը փորձում են վաղ արթնանալ, քանի որ մինչև այժմ էլ պահպանվել է մի կատակային սովորույթ, ըստ որի՝ նա, ով առաջինն է արթնանում, կարող է քոթակել նրան, ով դեռ երազներ է տեսնում։

Հին ավանդույթի համաձայն՝ ճրագալույցին Ֆինլանդիայում տան շուրջը (կամ տանիքին) բարձր ձողի վրա վարսակի կամ ցորենի կոթերից կախում են թռչունների համար նախատեսված սուրբծննդյան փունջ[14]։

Սուրբ ծնունդի նախօրեն նաև սաունայի ժամանակ է, ուր գնում են ամբողջ ընտանիքով։

Մեր օրերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախապատրաստում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժամանակակից սուրբծննդյան տոնական շրջանը տևում է չորս շաբաթ և կոչվում է ադվենտ (լատին․՝ adventus՝ գալուստ)։ Ադվենտի մասին առաջին հիշատակումը վերաբերում է 524 թվականին, երբ Լերիդի եկեղեցական տաճարը արգելել է ամուսնությունների կնքումը և հարսանիքների նշումը ադվենտի սկզբից մինչև Աստվածահայտնության տոնակատարությունը[15]։ Այս ամբողջ ընթացքում տևել է սուրբծննդյան պահքը, որը ուղեկցվել է լյութերական համերգներով, եկեղեցական արարողություններով և սուրբծննդյան փողոցներով` զարդարված ծաղկաշղթաներով, լամպերով և հավատի, հույսի, սիրո խորհրդանիշներով՝ խաչով, խարիսխով և սրտով։ Առաջին «սուրբծննդյան փողոցը» Ֆինլանդիայում բացվել է 1840 թվականին՝ Պիետարսաարի քաղաքում[16][17], իսկ երկրի մայրաքաղաքում՝ Հելսինկիում, 1949 թվականից սկսել են տոնական զարդարել Ալեքսանտերինկատու փողոցը[18][19]։

Սուրբծննդյան էլեկտրական մոմեր և կախված աստղեր

Մեկ ամսվա ընթացքում հաշվվում է մինչև Սուրբ ծնունդ մնացած ժամանակը։ Երեխաները դա անում են հատուկ երկշերտ օրացույցների (ֆիններեն՝ joulukalenteri) օգնությամբ, որոնք հիշեցնում են շատ բարակ ստվարաթղթե տուփ․ յուրաքանչյուր համարակալված թերթիկի հետևում կարելի է գտնել մի փոքր շոկոլադե սալիկ կամ պատկեր։ Նման օրացույցները վերջին շրջանի գյուտ են. դրանք 19-րդ դարի վերջին հորինել է գերմանացի ֆրաու Լանգը իր որդու համար սուրբծննդյան սպասումն ավելի հետաքրքիր դարձնելու նպատակով։ Աստիճանաբար նման մանկական օրացույցները ձեռք են բերել ճանաչում ամբողջ աշխարհում[16][20]։ Մեծահասակները օգտագործում են հայտնի դարձած քառեղջյուր մոմակալները՝ ադվենտի չորս կիրակիներից յուրաքանչյուրում մեկ լրացուցիչ մանուշակագույն մոմ վառելով։ Մոմը չեն թողնում մինչև վերջ այրվի, այլ մարում են։ Հաջորդ կիրակի վառում են արդեն երկու մոմ և այլն։ Սուրբ ծննդյան տոնին ֆիննական տների պատուհաններին վառվում են բոլոր չորս մոմերը։ Ներկայումս բնական մոմեր գրեթե չեն կիրառվում, և քաղաքացիների մեծ մասը պատուհաններին վառում է էլեկտրական մոմեր (ֆիններեն՝ adventtikynttelikkö), կախովի աստղեր և լամպեր[16]։

Տոնական ժամանակացույց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին նախատոնական երեկույթները կազմակերպում են կանայք, որոնք պահպանում են միասին հավաքվելու և բարեգործական տոնավաճառներում վաճառելու համար սուրբծննդյան զարդեր պատրաստելու ավանդույթը[21]։ Ժամանակակից Ֆինլանդիայում նոյեմբերի վերջն ու դեկտեմբերի առաջին կեսը հայտնի նախասուրբծննդյան կորպորատիվ երեկույթների ժամանակ է․ դրանք անվանում են «փոքրիկ Սուրբ ծնունդ» (ֆիններեն՝ Pikkujoulu)։

Ամեն տարի նախասուրբծննդյան օրերին Ֆինլանդիայի բնակիչներն ավելի քան 50 մլն շնորհավորական բացիկ են ուղարկում իրենց հարազատներին ու ընկերներին[22] (2013 թվականին՝ 40 միլիոն[23]) և նվերների վրա ծախսում են միջինում 570 եվրո[24]․ դա ավանդաբար մանրածախ առևտրի համար «ոսկե ժամանակ» է[25]։ Ֆինների շրջանում ամենատարածված սուրբծննդյան նվերները խաղալիքներն ու տարբեր խաղերն են (դրանք գնել են 2016 թվականին հարցվածների 30%-ը)։ Երկրորդ տեղում հագուստն է (հարցվածների 18%-ը), իսկ երրորդում՝ էլեկտրոնիկան և կենցաղային տեխնիկան (12%)։ Կոնֆետներն ու տարբեր նրբախորտիկները զբաղեցրել են չորրորդ տեղը (10 %), իսկ կոսմետիկան՝ հինգերորդը (9 %)[26]։

1973 թվականից սկսած Սուրբ ծնունդի նախաշեմին ամենահայտնի մշակութային միջոցառումներից մեկը դարձել է «Ֆինլանդիայի միսիոներական ընկերության» նախաձեռնությամբ անցկացվող և երրորդ ադվենտին հարյուր հազարավոր ֆինն հավաքող «Ամենագեղեցիկ սուրբծննդյան երգերը» համերգները[27]։

1 ամիս
Սուրբծննդյան կրակներ 		4 շաբաթ
Ադվենտի մոմերը 		13 դեկտեմբերի
Սուրբ Լյուսիայի օրը 		23 դեկտեմբերի
Սուրբծննդյան եղևնի

Դեկտեմբերի 13-ին Ֆինլանդիայի շվեդալեզու բնակչությունը նշում է Սուրբ Լյուսիայի օրը, որը միավորում է հեթանոսական և քրիստոնեական ավանդույթները[28]։ Տոնի ընթացքում հավաքած գումարը տրամադրվում է առողջապահության հիմնադրամին։

Դեկտեմբերի 23-ին ֆիննական տներում հայտնվում է տոնի գլխավոր խորհրդանիշը՝ ծղոտե երկրաչափական ֆիգուրներով, տարբեր երկրների դրոշներով և եղևնու այլ խաղալիքներով զարդարված «խիմմելին»։ Ճրագալույցի նախօրեին դրա վրա վառվում են մոմեր։

Դեկտեմբերի 24-ին՝ ճրագալույցին, ընտանիքները փորձում են հավաքվել միասին, որի հետ կապված մեքենաների հոսքը ֆիննական ճանապարհներին բավականին մեծանում է[29]։ Սովորաբար դա հանգստյան օր է և նույնիսկ խանութները աշխատում են միայն մինչև կեսօր, որպեսզի մարդիկ կարողանան հասցնել վերջին նվերները գնել։ Ուղիղ կեսօրին քաղաքի հին Տուրկու հրապարակում հայտարարվում է «սուրբծննդյան խաղաղություն»[30], բոլորը շնորհավորում են միմյանց՝ դիտելով տոնի մեկնարկի տոնական արարողությունը կենդանի կամ հեռուստացույցով և սկսում են սուրբծննդյան ընթրիքը։ 1946 թվականից սուրբծննդյան խաղաղություն հայտարարվում է նաև Տորնիո քաղաքում[31]։ Ժամը 17-ին եկեղեցիներում անցկացվում են տոնական արարողություններ, որից հետո ֆինները մեկնում են գերեզմանոցներ՝ հարազատների շիրիմներին մոմեր և եղևնու ծաղկապսակներ տանելով[32][33]։

Դեկտեմբերի 25-ը՝ հենց Սուրբ ծնունդի օրը, անցկացվում է հանգիստ բարեպաշտ մտորումների մեջ։ Հասարակական հաստատությունները և քաղաքային տրանսպորտը չեն աշխատում[34]։ Այդ օրը ամենաշատ այցելվող վայրը եկեղեցին է։

Դեկտեմբերի 24
«Սուրբծննդյան խաղաղություն» Տուրկու հրապարակում 		Դեկտեմբերի 24
Մոմեր գերեզմանատներում 		Դեկտեմբերի 25
Սուրբծննդյան ընթրիք 		Դեկտեմբերի 26
Տապանիի օր

Դեկտեմբերի 26-ին սկսվում են ուրախ զբոսանքները, պարերը, խնջույքները, որոնք միջնադարյան Տապանիի (ֆիններեն՝ Tapaninpäivä)[35] կամ Սուրբ Ստեփանոսի օրվա միջնադարյան ավանդույթների շարունակությունն են։ Ներկայումս պետական բոլոր տոնակատարությունները հարմարեցվում են այս օրվան, որը պաշտոնական ազատ օր է[36]։ Շատ ֆիննական ընտանիքներում այս օրը ծրագրում են սահնակներով, չմուշկներով և դահուկներով ավանդական սահք[37]։

Ֆիննական սուրբծննդյան սեղան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուրբծննդյան սեղանի սառը ուտեստներից ֆինները նախընտրում են ճակնդեղի աղցանը (ֆիններեն՝ rosolli)՝ վինեգրեդի համարժեքը, գրաավիլոհի (ֆիններեն՝ graavilohi) կամ սիգա (ֆիններեն՝ graavisiika), ինչպես նաև սառը, ապխտած սաղմոն[38][39]։

Ֆինլանդիայում սուրբծննդյան գլխավոր ուտեստն ավանդաբար համարվում է խոզի բուդը (ֆիններեն՝ kinkku), որը տոների ընթացքում երկրում սպառվում է 6-7 միլիոն կգ[40]։ 1940-ական թվականներից խոզի բդի հետ հավասար սկսել է սեղաններին հայտնվել խորոված հնդկահավը (ֆիններեն՝ kalkkuna)[41], բայց նրա ժողովրդականությունը ֆինների շրջանում մնում է աննշան[42]։ Կարտոֆիլից, գազարից, գոնգեղից պատրաստված տաք թխուկները սուրբծննդյան սեղանի անբաժանելի մասն են կազմում, իսկ երկրորդական տաքացումը ավելի համեղ է դարձնում դրանք[17]։

Սուրբծննդյան սեղան Լյութեֆիսք
(ֆիններեն՝ lipeäkala) 		Նշով բրինձ
(ֆիններեն՝ riisipuuroa) 		Խորոված խոզի բուդ (ֆիններեն՝ kinkku)

Նաև մատուցում են կաթնային բրնձե շիլա (ֆիններեն՝ riisipuuroa), որի մեջ թաքցնում են մեկ նուշի հատիկ (երջանիկ տիրոջը կանխորոշվում է հաջող տարի և ամուր առողջություն)[43]։

Հին համոզմունքը, որ շիլայի առաջին գդալը վերցնողը կմեռնի գալիք տարում, հանգեցրել է շիլան գդալը մեջը խրված սեղանին մատուցելու ավանդույթին (գդալը այնուհետև դնում են մի կողմ)[15]։

Շվեդական ծագում ունեցող ընտանիքներում ավանդաբար մատուցվում է լյութեֆիսք (ֆիններեն՝ lipeäkala)․ ձուկը ամառվանից ներծծվում է ալկալային լուծույթով և չորացվում արևի տակ։ Սուրբ ծնունդի նախօրեին այն եփում և մատուցում են հատուկ մանանեխի սոուսով։ Իր կազմությամբ լյութեֆիքսը հիշեցնում է դոնդող։

Հնում ճրագալույցի երեկոյան ուտում էին երկու անգամ և առաջին անգամ ընթրիքը բաղկացած էր բրնձի շիլայից և լիպեյակալից, ինչպես նաև հատուկ սուրբծննդյան մուգ գարեջրից։

Քաղցրավենիքներից անփոփոխ մատուցվում է պիպարկուկաս (ֆիններեն՝ piparkakkuja)՝ կոճապղպեղից թխվածքաբլիթ կամ կոճապղպեղով թխվածքաբլիթներից տնակ (ֆիններեն՝ piparkakkutalo), ինչպես նաև սալորի ջեմով շերտեր (ֆիններեն՝ joulutorttuja)։

Հայտնի ֆիննական սուրբծննդյան խմիչքը համեմունքներով, չամիչով, նուշով տաք գլոգն է։

Վաֆլիի, խմորեղենի և բլիթի թխումը Սուրբ ծնունդի նախապատրաստման գործընթացում ունի հատուկ նշանակություն։ Քանի որ հյուսիսային սուրբծննդյան սեղանը աչքի չի ընկնում հատուկ բազմազանությամբ, սովորություն է ստեղծվել սեղանը տոնական դարձնել խմորից պատրաստված արտադրանքի շնորհիվ։ Նույնիսկ հացը փորձում են պատրաստել յուրահատուկ համեղ՝ ավելի մանր աղացած ալյուրի օգտագործման հաշվին։ Ֆիննական ընտանիքներում Սուրբ ծնունդին կարելի է տեսնել թռչնի կամ ձիու, կովի կամ ոչխարի տեսքով հաց ու թխվածքաբլիթներ։ Շատ հաճախ հանդիպում են խաչի տեսքով թխվածքաբլիթներ։

Պիպարկուկաս
(ֆիններեն՝ piparkakkuja) 		Շերտավոր սալորի ջեմ
(ֆիններեն՝ joulutorttuja) 		Տաք գլոգ
չամիչով և նուշով 		Սուրբծննդյան գարեջուր

Սուրբծննդյան սեղանին հյուրասիրությունների առատությունն ընդգծել է ֆիննական ասացվածքը. «Որքան տան տիրոջ գլուխը ուտելուց ծանր լինի, այնքան լավ կլինի հաջորդ տարվա բերքը»։ Երկրի հյուսիսում՝ Օուլուի տարածաշրջանում, վերը նշված բոլոր ուտեստներից բացի, ավանդական ուտեստներ են տնական պանիրը, սիսեռով թրմօղին և տնական գարեջուրը, իսկ որպես աղանդեր՝ մրգային ժելեով բրնձի շիլան։

Սուրբծննդյան զարդարանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆինլանդիայում սուրբծնդյան գույնը կարմիրն է։ Այն առկա է ինչպես տան դեկորատիվ զարդարանքի (սփռոցներ, մոմեր, տոնածառի խաղալիքներ, ծաղիկներ և այլն), այնպես էլ տոնական հագուստի մեջ։

Կարմիր գույնով հագուստը տարածված է սուրբծննդյան օրերին

Բացի սուրբծննդյան եղևնուց, որը 18-րդ դարից մտել է ֆիննական կենցաղ, Ֆինլանդիայում Սուրբ ծննդին ընդունված է տները զարդարել ծաղիկներով։ Սուրբ ծննդի խորհրանիշն ավելի քան 140 տարի եղել է հակինթը, որը 19-րդ դարում գրեթե միակ բույսն էր, որը ծաղկում էր ֆիննական ցրտաշունց ձմռանը։ Այդ ժամանակ հակինթը միայն վարդագույն էր, իսկ այժմ որպես նվեր կարելի է գնել նաև սպիտակ կամ կապույտ հակինթ[44] (հետաքրքիր է, որ կապույտը և սպիտակը համարում են Իոուլուպուկիի սիրելի ծաղիկները[45]):

Պուանսետտիա (ֆիններեն՝ joulutahti)

19-րդ դարի վերջին Սուրբ ծննդին ընդունված էր նվիրել հովտաշուշան և եղրևանի։ Հատկապես հայտնի էին հովտաշուշանները, որոնք կարելի էին ոչ միայն գնել, այլև աճեցնել։ Այդ ժամանակվա ամսագրերն առատ էին հրահանգներով, թե ինչպես դա անել[46]։

22-րդ դարի սկզբին կամելիան և սուրբծննդյան վարդը, որոնք այսօր էլ սուրբծննդյան շրջանում հանդիպում են ծաղկի խանութներում[46], դուրս մղեցին այդ ծաղիկները։

1910 թվականից սկսած՝ սուրբծննդյան տոնական ծաղիկներին միացան վարդակակաչը և սուրբծննդյան կակտուսը։ 1930 թվականին որպես սուրբծննդյան նվեր տարածված էին սպիտակ քրիզանթեմները։ Սակայն պատերազմի տարիներին ծաղիկները դարձել են հազվագյուտ և զարդարանքներ սկսել են պատրաստել ճյուղերով, փշատերևներով և կոներով, որոնց վրա ամրացվում էին մոմեր[47]։

1960-ական թվականներին Նորվեգիայում աճեցվել է իշակաթնուկի նոր տեսակ՝ «յուլեստիան»՝ արտասովոր գեղեցիկ, կարմիր բույս։ Մինչև այժմ յուլեստիանը (ֆիններեն՝ joulutähti՝ սուրբծննդյան աստղ) Ֆինլանդիայում համարվում է Սուրբ ծննդի խորհրդանիշ[46]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Рождественские песни выматывают нервы магазинным работникам // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 28 ноября 2012.(Ստուգված է 28 Նոյեմբերի 2012)
  2. ↑ «Рождество в Финляндии». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
  3. ↑ Армия спасения (Pelastusarmeija) сегодня начинает традиционную кампанию «Красные ведёрки» // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 16 декабря 2013.(Ստուգված է 16 Դեկտեմբերի 2013)
  4. ↑ Кампания «Хорошее рождественское настроение» собирает средства для бедных семей с детьми. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 21 ноября 2014.(Ստուգված է 24 Նոյեմբերի 2014)
  5. ↑ Президентская чета приняла традиционные рождественские поздравления // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 18 декабря 2014.(Ստուգված է 18 Դեկտեմբերի 2014)
  6. ↑ Президент Халонен не получила рождественской щуки // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 20 декабря 2010.(Ստուգված է 18 Դեկտեմբերի 2013)
  7. ↑ Президент Халонен принимала рождественские поздравления // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 19 декабря 2011.(Ստուգված է 18 Դեկտեմբերի 2013)
  8. ↑ Президент принимает традиционные рождественские поздравления // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 18 декабря 2013.(Ստուգված է 18 Դեկտեմբերի 2013)
  9. ↑ Прогноз: Южную Финляндию ждет «черное Рождество» // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 15 декабря 2013.(Ստուգված է 15 Դեկտեմբերի 2013)
  10. ↑ Один из наиболее влиятельных в мире экспертов по изменению климата с визитом в Финляндии // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 2 декабря 2012.(Ստուգված է 15 Դեկտեմբերի 2013)
  11. ↑ В Рождество одиночество заставляет многих набирать телефон службы доверия. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 24 декабря 2014.(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2014)
  12. ↑ Финский Дед Мороз – любимец медии // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 13 декабря 2012.(Ստուգված է 13 Դեկտեմբերի 2012)
  13. ↑ Такие поверья были и в других странах, включая Россию. Достаточно вспомнить «Ночь перед Рождеством» Н. В. Гоголя.
  14. ↑ Ёлки «соперницы»-коллеги(չաշխատող հղում)
  15. ↑ 15,0 15,1 Наталия Будур. Рождество
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 «В ожидании Рождества. Адвент». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 «Рождество и Новый год в Финляндии». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  18. ↑ В Хельсинки открывается рождественский сезон // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 21 ноября 2014.(Ստուգված է 24 Նոյեմբերի 2014)
  19. ↑ Рождественские огни зажглись в Хельсинки // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 24 ноября 2013.(Ստուգված է 27 Նոյեմբերի 2013)
  20. ↑ Адвент-календарь
  21. ↑ К северным соседям на Рождество
  22. ↑ Рождественские открытки с более дешевыми марками еще успеют к Рождеству // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 13 декабря 2012.(Ստուգված է 13 Դեկտեմբերի 2012)
  23. ↑ Рождественские открытки не теряют своей популярности // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 13 декабря 2013.(Ստուգված է 13 Դեկտեմբերի 2013)
  24. ↑ Финны тратят на Рождество в среднем 570 евро // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 17 декабря 2012.(Ստուգված է 17 Դեկտեմբերի 2012)
  25. ↑ В трудные времена финны стали экономить на еде // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 10 ноября 2013.(Ստուգված է 10 Նոյեմբերի 2013)
  26. ↑ «Финны тратят на рождественские подарки меньше, чем другие европейцы». YLE. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
  27. ↑ «Самые красивые рождественские песни» поются в финских церквях в 40-й раз // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 16 декабря 2012.(Ստուգված է 17 Դեկտեմբերի 2012)
  28. ↑ В Финляндии сегодня отмечают День святой Люсии // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 13 декабря 2012.(Ստուգված է 13 Դեկտեմբերի 2012)
  29. ↑ Автопоток на финских дорогах удваивается в связи с началом рождественских каникул // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 21 декабря 2012.(Ստուգված է 21 Դեկտեմբերի 2012)
  30. ↑ Провозглашение рождественского мира в Турку станет началом празднования. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 24 декабря 2014.(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2014)
  31. ↑ Рождественский мир провозглашают еще и в Торнио. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 24 декабря 2014.(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2014)
  32. ↑ В Рождество на кладбищах Финляндии вспыхивает море свечей. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 24 декабря 2014.(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2014)
  33. ↑ На одном из кладбищ Тампере появился автомат по продаже свечей. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 24 декабря 2014.(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2014)
  34. ↑ Памятка на Рождество // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 21 декабря 2012.(Ստուգված է 21 Դեկտեմբերի 2012)
  35. ↑ Обратное движение в города может стать причиной пробок // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 26 декабря 2013.(Ստուգված է 31 Դեկտեմբերի 2013)
  36. ↑ На дорогах Финляндии было оживленно – финны возвращались с рождественских каникул // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 26 декабря 2012.(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2012)
  37. ↑ Финны переваривали рождественскую пищу на свежем воздухе // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 26 декабря 2012.(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2012)
  38. ↑ Рождественские рецепты
  39. ↑ «Кулинарные традиции Рождества». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  40. ↑ Число свиных ферм сократится наполовину. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 21 декабря 2014.(Ստուգված է 21 Դեկտեմբերի 2014)
  41. ↑ Рождественские деликатесы финнов вызывают у приезжих недоумение. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 23 декабря 2014.(Ստուգված է 23 Դեկտեմբերի 2014)
  42. ↑ Индейка медленно покоряет рождественский стол // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 11 декабря 2012.(Ստուգված է 13 Դեկտեմբերի 2012)
  43. ↑ Финская кулинария(չաշխատող հղում)
  44. ↑ «Лапландия — родина Санта Клауса». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  45. ↑ «Йоулупукки: человек-праздник». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 Рождество и Новый год в Финляндии. Праздник глазами очевидца
  47. ↑ Рождество и Новый год в разных странах — Финляндия

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Резник Е. В. Глава 4. Рождество в разных странах // Рождество. История, традиции, рецепты. — М.: «Мой мир ГмбХ & Ко.КГ», 2005. — С. 115-119. — 128 с. — 5000 экз. — ISBN 3-86605-146-8

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սուրբ_ծնունդը_Ֆինլանդիայում&oldid=9487334» էջից