Պետար Լուբարդա

Պետար Լուբարդա; սերբ.՝ Петар Лубарда
Ծնվել է	հուլիսի 27, 1907[…]
Ծննդավայր	Լյուբոտին, Principality of Montenegro
Մահացել է	փետրվարի 13, 1974[…] (66 տարեկան)
Մահվան վայր	Բելգրադ, ՀՍՖՀ
Գերեզման	Բելգրադի նոր գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Principality of Montenegro, Հարավսլավիայի Թագավորություն և ՀՍՖՀ
Կրթություն	Փարիզի Գեղեցիկ արվեստների ազգային բարձրագույն դպրոց
Մասնագիտություն	նկարիչ
Անդամություն	Սերբական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա և Սերբական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա
	Petar Lubarda Վիքիպահեստում

Պետար Լուբարդա (սերբ.՝ Petar Lubarda, հուլիսի 27, 1907(1907-07-27)^[1]^[2]^[3]^[…], Լյուբոտին, Principality of Montenegro^[4] - փետրվարի 13, 1974(1974-02-13)^[1]^[2]^[3]^[…], Բելգրադ, ՀՍՖՀ), 20-րդ դարի խոշորագույն հարավսլավական և սերբ նկարիչներից։ Սերբիայի գիտությունների և արվեստի ակադեմիայի անդամ (1961)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պետար Լուբարդան ծնվել է Չեռնոգորիայի իշխանության Ցետինեի մոտակայքում գտնվող Լյուբոտին քաղաքում։ Լուբարդայի հայրը եղել է հարավսլավական թագավորական բանակի սպա, որը սպանվել է հարավսլավական պարտիզանների կողմից, ինչն իր կնիքն է դրել Լուբարդայի կարիերայի և դաստիարակության վրա^[5]։ Պատերազմի տարիների մի մասն անցկացրել է գերմանական ռազմագերիների ճամբարում^[6]։ Նա իրեն սերբ է համարել^[7]^[8] և նամակ է ուղարկել՝ պահանջելով այդ տեղեկատվությունը ներառել իր կենսագրության մեջ ապագա գեղարվեստական կատալոգներում^[8], ինչպես նաև հանդես է եկել պահանջով, որ իր աշխատանքները ներկայացվեն որպես Սերբիայի տաղավարի մի մաս^[8]։

Սովորել է նկարել Բելգրադի արվեստի դպրոցում (1925 թվական) և Փարիզի գեղարվեստի դպրոցում (1926 թվական)։

1932 թվականից մինչև իր մահը ապրել է Բելգրադում՝ բացառությամբ 1946-1950 թվականների, երբ պրոֆեսոր էր Հերցեգ Նովի արվեստի դպրոցում^[9]։ 1945 թվականից աշխատել է Բելգրադի Գեղարվեստի ակադեմիայում՝ որպես պրոֆեսոր։

Թաղված Է Բելգրադի Նոր գերեզմանատանը՝ Վաստակավորների ծառուղում։

Պետար Լուբարդայի տունը վերածվել է պատկերասրահի, որտեղ ներկայացված են նկարչի հայտնի աշխատանքները և նրա անձնական իրերը^[10]^[11]։

Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1930-1940-ական թվականներին նկարել է էքսպրեսիոնիզմին մոտ բնանկարներ (Չեռնոգորիայի տեսարաններ, փարիզյան մոտիվներ) և նատյուրմորտներ, 1940-1950-ական թվականների վերջին՝ դինամիկայով և վառ գունագեղ արտահայտություններով կոմպոզիցիաներ էպոսի և ազգային պատմության թեմաներով («Ճակատամարտ Կոսովոյի դաշտում», որմնանկար, (1953), Սերբիայի Սոցիալիստական Հանրապետության գործադիր վեչե, Բելգրադ), 1950-ականների կեսերից անցել է աբստրակտ էքսպրեսիոնիզմին «Արևոտ օձ», 1962, Սերբիայի ազգային թանգարան)։

Հարավսլավիայի դրամատիկ, արտահայտիչ, ազատ ոճի բնապատկերների հեղինակ է («Դուբրովնիկի Սբ. Բլահի եկեղեցի» (1937), «Ցետինեի շրջակայքում» (1949), երկուսն էլ Արվեստի պատկերասրահում, Ցետինեում), ժողովրդի կերպարների («Նարինջ վաճառողը» (1936), «Տավղահարը» (1952), երկուսն էլ Սերբիայի ազգային թանգարան)։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նկարիչը ստացել է բազմաթիվ մրցանակներ և պարգևներ ինչպես հայրենիքում, այնպես էլ արտերկրում։

1937. Գրան պրի (Փարիզ)
1939. 1-ին մրցանակ միջազգային ցուցահանդեսում (Հաագա)
1948. ՀՖՍՀ-ի 1-ին պետական մրցանակ (Բելգրադ)
1948. Չեռնոգորիայի Սոցիալիստական Հանրապետության հանրապետական 1-ին մրցանակ (Ցետինե)
1949. Չեռնոգորիայի Սոցիալիստական Հանրապետության հանրապետական 1-ին մրցանակ (Ցետինե)
1953. միջազգային մրցանակ Սան Պաուլուի բիենալեում (Բրազիլիա)
1955. մրցանակ Տոկիոյի բիենալեում
1955. Բելգրադ քաղաքի Հոկտեմբերյան մրցանակ
1956. Գուգենհայմի Ազգային մրցանակ, Նյու Յորք (ԱՄՆ)
1964. Հուլիսի 7-ի մրցանակ (Բելգրադ)
1965. Եղբայրության և միասնության շքանշան
1965. «Ժողովրդին մատուցած ծառայությունների համար» շքանշան ոսկե աստղով
1966. Հարավսլավիայի ժողովրդական ազատագրման հակաֆաշիստական վեչեի մրցանակ (Բելգրադ)
1967. «Նոյեմբերի 13» պատկերասրահի 1-ին մրցանակ (Ցետինե)
1969. Բելգրադ քաղաքի հուշամեդալ
1970. Ռաբինդրանաթ Թագորի անվան գեղարվեստական վարպետության (Կալկաթա) (Հնդկաստան)
1973. Հերդերի միջազգային մրցանակ (Վիեննա) (Ավստրիա)
Սլովեն Գրադեց և Կրագուևաց քաղաքների պատվավոր քաղաքացի

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երիտասարդ Պետար Լուբարդան
Պետար Լուբարդայի կիսանդրին Հերցեգ Նովում
Հեծյալ, 1969 թվական

Հեծյալ, 1969 թվական
Լուսաբացը Բելգրադի վրա, 1971 թվական

Լուսաբացը Բելգրադի վրա, 1971 թվական
Արևը և ձիթապտղի ծառը, 1971 թվական

Արևը և ձիթապտղի ծառը, 1971 թվական

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Mikuž J. Lubarda, Petar // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T052227
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p. — ISBN 978-953-6036-31-8
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Лубарда Петар // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ IN4S (2019 թ․ հուլիսի 27). «Govorio je Lubarda: Moja savjest umjetnika mi ne dozvoljava da...». IN4S (սերբերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
↑ http://www.srpskilegat.rs/logorske-vizije-petra-lubarde/?pismo=lat
↑ «Говорио је Лубарда: Моја савјест умјетника ми не дозвољава да кршим вољу великог Његоша». ИСКРА. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 «Petar Lubarda - Srbin iz Ljubotinja». www.njegos.org. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.
↑ «Arte - Petar Lubarda - Biografija». www.arte.rs. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.
↑ «Legat Petra Lubarde: Dokaz da u kulturi može i mora bolje». Kuca Stil (սերբերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.
↑ «Kuća Legata». www.kucalegata.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պետար Լուբարդա» հոդվածին։

[_6a5f88f69426dab7-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7

[_9b2fccd60fd4a555-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Mikuž J. Lubarda, Petar // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T052227

[_88a1beaa8ad6988d-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p. — ISBN 978-953-6036-31-8

[_2bf224a91cba1508-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Лубарда Петар // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[5] IN4S (2019 թ․ հուլիսի 27). «Govorio je Lubarda: Moja savjest umjetnika mi ne dozvoljava da...». IN4S (սերբերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)

[6] ttp://www.srpskilegat.rs/logorske-vizije-petra-lubarde/?pismo=lat

[7] «Говорио је Лубарда: Моја савјест умјетника ми не дозвољава да кршим вољу великог Његоша». ИСКРА. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.

[njegos.org-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 «Petar Lubarda - Srbin iz Ljubotinja». www.njegos.org. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.

[9] «Arte - Petar Lubarda - Biografija». www.arte.rs. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.

[10] «Legat Petra Lubarde: Dokaz da u kulturi može i mora bolje». Kuca Stil (սերբերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.

[11] «Kuća Legata». www.kucalegata.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]