Միքայել Շաթիրյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Շաթիրյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Միքայել Շաթիրյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | փետրվարի 27, 1916[1] |
| Ծննդավայր | Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն[1] |
| Վախճանվել է | դեկտեմբերի 6, 1985 (69 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Գերեզման | Նուբարաշենի գերեզմանատուն |
| Մասնագիտություն | գրող, դրամատուրգ, սցենարիստ, թարգմանիչ և խմբագիր |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Մոսկվայի մշակույթի պետական ինստիտուտ (1940)[1] |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Հովազաձորի գերիները և Նվագախմբի տղաները |
| Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ[1] |
| Աշխատավայր | Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ակադեմիական թատրոն, ՀԳՄ[1], Գրական թերթ[1] և Լիտերատուրնայա Արմենիա[1] |
| Պարգևներ |      և  |
| Միքայել Շաթիրյան Վիքիդարանում | |
Միքայել Ալեքսանդրի Շաթիրյան (փետրվարի 27, 1916[1], Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն[1] - դեկտեմբերի 6, 1985, Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ արձակագիր, դրամատուրգ, ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1985), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1949 թվականից։ ԽՄԿԿ անդամ 1940 թվականից։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծնվել է Թիֆլիսում։ Միջնակարգ կրթությունը ստացել է Երևանում։ 1939 թվականին ավարտել է Մոսկվայի գրադարանային ինստիտուտը։ Նույն թվականին վերադարձել է Երևան և զբաղվել լրագրողական աշխատանքով։ Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ զինվորական թղթակից է եղել Լենինգրադում։ 1950-1951 թթ. եղել է Երևանի Գաբրիել Սունդուկյանի անվան թատրոնի տնօրենը, 1951-1953 թթ.՝ ՀԽՍՀ արվեստի վարչության պետի առաջին տեղակալը, 1953-1955 թթ.՝ ՀԽՍՀ կինեմատոգրաֆիայի գլխավոր վարչության պետ, 1966-1969 թթ.՝ Հայաստանի գրողների միության վարչության քարտուղար և «Գրական թերթի» խմբագիր, 1969-1973 թթ.՝ ՀԿԿ Կենտկոմի մշակույթի բաժնի վարիչի տեղակալ, 1973-1975 թթ.՝ «Լիտերատուրնայա Արմենիա» ամսագրի գլխավոր խմբագիրը։
Ռուսերեն լույս են տեսել նրա «Զինվորներ» (Մոսկվա, 1958 և 1963), «Կամրջի մոտ» (Մոսկվա, 1964), «Երաժշտախումբը» (Մոսկվա, 1970, 1976), «Հեղափոխության գեներալը» (Մոսկվա, 1985), գերմաներեն՝ «Ասք արմավենու մասին» (Բեռլին, 1975) գրքերը։
Նրա սցենարով «Հայֆիլմը» 1960 թվականին նկարահանել է «Նվագախմբի տղաները» կինոնկարը։ ՀԽՍՀ շրջանային թատրոնները բեմադրել են նրա «Անխորտակելի կամուրջներ» պիեսը։ Կիրովականի թատրոնը բեմադրել է նրա «Կովկասի դարպասներ» (հեղինակակից Լևոն Կարագյոզյան, 1975) և «Կովկասի արտակարգ կոմիսարը» (1978) դրամաները։
Պարգևներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Հայրենական պատերազմի 1-ին աստիճանի շքանշան (6.04.1945)[4]
- Հայրենական պատերազմի 2-րդ աստիճանի շքանշան (5.06.1945)[5]
- Կարմիր աստղի շքանշան (13.10.1944)[6]
- «Պատվո նշան» շքանշան (1971)
- «Լենինգրադի պաշտպանության համար» մեդալ (3.06.1943)[7]
- ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1985)
Երկերի մատենագիտություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գրքեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Պիեսների ժողովածու (գրքում տեղ է գտել նաև Մ. Շաթիրյանի «Փորձություն» պիեսը), Երևան, Հայպետհրատ, 1948, 190 էջ։
- Պատմվածքներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1950, 204 էջ։
- Զինվորներ (վեպ), Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 895 էջ։
- Գարունը նորից եկավ (վիպակ և պատմվածքներ), Երևան, Հայպետհրատ, 1960, 296 էջ։
- Ասք արմավենու մասին (վեպ Ստեփան Շահումյանի մասին), Երևան, «Հայաստան», 1967, 708 էջ։
- Հեղափոխության գեներալը (վեպ Ալեքսանդր Մյասնիկյանի մասին), Երևան, «Սովետական գրող», 1978, 476 էջ։
- Արծաթե դար (պատմավեպ), գիրք 1, Երևան, «Սովետական գրող», 1983, 528 էջ։
- Արծաթե դար (պատմավեպ), գիրք 2, Երևան, «Սովետական գրող», 1986, 500 էջ։
- Ընտիր երկեր, հատ. 1. Իմ մասին /վիպակ/, Պատմվածքներ, Երևան, 1988, 680 էջ[8]։
- Ընտիր երկեր, հատ. 2. Ասք արմավենու մասին, Երևան, 1988, 360 էջ։
- Արծաթե դար (պատմավեպ), գիրք 1, Երևան, 2016, 580 էջ։
- Արծաթե դար (պատմավեպ), գիրք 2, Երևան, 2016, 640 էջ։
Մամուլ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Թող գա..., «Գրական թերթ», 1969, № 1:
- Արժեքավոր վեպ ժողովուրդների բարեկամության մասին (գրախոսություն Գրիգորի Վերմիշևի «Ամիրսպասալար» վեպի մասին)։ «Գրական թերթ», 1969, № 5:
Թարգմանությունները (ռուսերենից)
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Այս հեղինակի կատարած թարգմանությունների ցանկը կարող եք որոնել «Թարգմանչաց արվեստ» շտեմարանի «Թարգմանիչներ» բաժնում |
- Յան Դրդա, Համր բարիկադ (պատմվածքների ժողովածուի մեջ մտնող «Ֆաուստ-պատրոն» պատմվածքը թարգմանել է Մ. Շաթիրյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1950, 182 էջ։
- Արթուր Հեյլի, Օդանավակայան (վեպ, թարգմանության հեղինակակից Մ. Խաչատրյան), Երևան, «Հայաստան», 1974, 508 էջ։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 412.
- ↑ Հայկ Խաչատրյան (1986). Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». էջ 418.
- ↑ «Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, գլխավոր խմբագիր՝ Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, Երևան, 2007։
- ↑ «Подвиг народа». www.podvignaroda.ru. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
- ↑ «Подвиг народа». www.podvignaroda.ru. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
- ↑ «Подвиг народа». www.podvignaroda.ru. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
- ↑ «Подвиг народа». www.podvignaroda.ru. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
- ↑ Շաթիրյան, Միքայել Ալեքսանդրի (1988). Ընտիր երկեր։ 2 Հ. Սովետական գրող. ISBN 9785550000236.
 | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միքայել Շաթիրյան» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 412)։ 
|
- Փետրվարի 27 ծնունդներ
- 1916 ծնունդներ
- Թբիլիսի քաղաքում ծնվածներ
- Դեկտեմբերի 6 մահեր
- 1985 մահեր
- Երևան քաղաքում մահացածներ
- Երևան քաղաքում թաղվածներ
- ԽՍՀՄ գրողների միության անդամներ
- ԽՄԿԿ անդամներ
- Հայրենական պատերազմի 1-ին աստիճանի շքանշանակիրներ
- Հայրենական պատերազմի 2-րդ աստիճանի շքանշանակիրներ
- Կարմիր աստղի շքանշանի ասպետներ
- Պատվո շքանշանի ասպետներ (ԽՍՀՄ)
- ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գրողներ այբբենական կարգով
- 20-րդ դարի արևելահայ արձակագիրներ
- 20-րդ դարի արևելահայ դրամատուրգներ
- Խորհրդային սցենարիստներ
- Հայ թարգմանիչներ
- Հայ խմբագիրներ
- Հայ կինոսցենարիստներ
- Հայրենական մեծ պատերազմի հայ մասնակիցներ
- Ռուսերենից հայերեն թարգմանիչներ