Բաբոլ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քաղաք
Բաբոլ
պարս.՝ بابل
ԵրկիրԻրան Իրան
ՕստանՄազանդարան
ՇահրեստանԲաբոլ
Մակերես32 կմ²
ԲԾՄ1 մետր
Բնակչություն250 217 մարդ (2016)[1][2]
Հեռախոսային կոդ0111
Պաշտոնական կայքbabol.ir(պարս.)
Բաբոլ (Իրան)##
Բաբոլ (Իրան)

Բաբոլ (պարս.՝ بابل), քաղաք Իրանի հյուսիսում՝ Մազանդարան օսթանում։ Հանդիսանում է համանուն շահրեստանի վարչական կենտրոնը։ Բնակչությունը վերջին մարդահամարի տվյալներով կազմում է 250 217 մարդ (2016)[1][2]։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բաբոլը տեղակայված է Կասպից ծովից 20 կմ հարավ, Բաբոլ գետի ափին։ Գտնվում է Մազանդարանի վարչական կենտրոն Սարիից մոտ 30 կմ արևմուտք, երկրի մայրաքաղաք Թեհրանից մոտ 140 կմ հյուսիս-արևելք։ Ունի խոնավ մերձարևադարձային կլիմա։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բաբոլի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում՝ ստորև[3][4].

Տարի 1956 1966 1976 1986 1991 1996 2006[5] 2011 2016
Բնակիչ 36 194 49 973 68 059 115 320 137 348 158 346 198 636 219 467 250 217

Բնակիչները հիմնականում մազանդարանցիներ են, որոնք խոսում են մազանդարաներեն և պարսկերեն։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բաբոլը հիմնադրվել է Սեֆյանների օրոք 16-րդ դարում հին Մամտիր քաղաքի տեղում։ Մինչև 1927 թվականը կրել է Բարֆորուշ անունը։ Շահ Աբբաս I-ի օրոք այստեղ կառուցել է տվել պալատ և պարտեզներ, սակայն այն եղել է ընդամենը գյուղանման բնակավայր մինչև Ղաջարների կառավարման սկիզբը[6]։

Քաղաքը սկսել է զարգանալ XVIII դարում Կասպից ծովի մերձափնյա շրջանների հետ Ռուսական կայսրության առևտրի զարգացման շնորհիվ։ XIX դարում այն եղել է Մազանդարանի հիմնական առևտրական և, ժամանակ առ ժամանակ, վարչական կենտրոնը։ 1927 արդեն Փահլավիների օրոք ստացել է ներկայիս անունը։ XX դարում աստիճանաբար կորցրել է իր նշանակությունը. դեռ 1956 թվականին այն հանդիսանում էր մերձկասպյան շրջանների ամենախոշոր քաղաքը, սակայն արդեն 1976 թվականին բնակչությամբ զիջում էր Սարիին, Գորգանին և Ամոլին[6]։

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սնունդ, թեթև արդյունաբերություն, գյուղատնտեսություն (աճող նարինջի, կիտրոնների, մանդարինների, բրնձի արտադրություն, թեյ, ծխախոտ, բամբակ, կենաֆ)։ Առաջ ապրանքները արտահանում էին Բաբոլսեր նավահանգստի միջոցով, որը գտնվում էր Կասպից ծովում, բայց երբ ծովի մակարդակը իջավ, այն կորցրեց իր իմաստը։ Հիմա այդ տեղում գտնվում է օդանավակայան։ Բաբոլը համարվում է կարևոր առևտրական կենտրոն երկրի հյուսիսում։

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բաբոլում գտնվում են մի քանի բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ, այդ թվում բժշկական համալսարան՝ Մազանդարանի համալսարանը։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 https://www.amar.org.ir/english
  2. 2,0 2,1 جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (перс.)
  3. «BĀBOL iii. Population». Encyclopædia Iranica (անգլ.).
  4. «Մազանդարան օսթանի քաղաքները» (անգլերեն).
  5. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1385 (2006)» (պարսկերեն). էջ 25. Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2011 թ. սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. սեպտեմբերի 25-ին.
  6. 6,0 6,1 «BĀBOL i. The Town». Encyclopædia Iranica (անգլ.).