Ացիդալիա հարթավայր (Մարս)

Ացիդալիա հարթավայրի տոպոլոգիան

Ացիդալիա հարթավայր (լատ.՝ Acidalia Planitia) (ավելի վաղ՝ Ացիդալիա ծով^[1]), հարթավայր Մարսի վրա, տեղակայված է Թարսիս հրաբխային շրջանի և Արաբիայի միջև, Մարիներների հովիտներից հյուսիս, կենտրոնը գտնվում է 46°42′ հս․. լ. 338°00′ ավ. ե. / 46,7° с. ш. 338,0° в. д. / 46.7; 338.0^G կետում։ Հարթավայրի վրա է գտնվում հայտնի Կիդոնիա շրջանը։

Անվանումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարթավայրը իր անվանումը ստացել է Ջովանի Սկիապարելլիի քարտեզի համապատասխան ալբեդոյի մասնիկից, իր հերթին այս մասնիկը անվանվել էր Ացիդալիյան (Ակիդալիյան) աղբյուրից, որում լողանում էր Վեներան^[2]։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարթավայրը ունի −4 - −5 կմ^[2] խորություն, համեմատած Մարսի միջին բարձրության հետ։

Երկրաբանական առանձնահատկությունները կրում են հրաբխային գործունեության հետքեր։ Համարվում է, որ շրջանի հողի հիմքն է կազմում սև ավազը, որը առաջացել է մուգ բազալտների էրոզիայի հետևանքով։ Առավելապես հարթավայրում նկատվում են խառնարաններ շրջապատված պատվարով, մակերևույթի տակ գտնվում է սառույց^[3]։

Հեռավոր երկրաբանական անցյալում Ացիդալիա հարթավայր էին հոսում ջրերը մոտակա հիմնական ջրհորդաններից, այնպիսիք, ինչպիսին է Արես հարթավայրը^[3]։

Հարթավայրի վրա գտնվող օբյեկտները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հարթավայրի նկատմամբ հետաքրքրությունը կապված է այստեղ գտնվող անհետացած մարսյան քաղաքակրթությունների «արտեֆակտների» հետ, որոնցից ամենահայտնիներն են՝ «դեմքը», «սֆինքսը» և «բուրգերը», ուոնք գտնվում են Կիդոնիայում։ Բացի այդ կան նաև մակերևույթի այլ մանրամասներ, որոն հետաքրքրում են մարսյան կյանքի որոնողներին, օրինակ՝ «խողովակները»^[4], որոնք տեսանելի են այս Archived 2009-01-11 at the Wayback Machine. լուսանկարի աջ կենտրոնական մասում, լուսանկարը կատարված է Մարս Գլոբալ Սրվեյեր սարքից։