Աբայ Կունանբաև

Անվան այլ կիրառումների համար տես՝ Աբայ (այլ կիրառումներ)

Աբայ Կունանբաև ղազ.՝ Абай Құнанбайұлы
Ծննդյան անուն	ղազ.՝ Ибраһим Құнанбайұлы
Ծնվել է	հուլիսի 29 (օգոստոսի 10), 1845
Ծննդավայր	Jidebai, Semipalatinsk County, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	հունիսի 23 (հուլիսի 6), 1904 (58 տարեկանում)
Վախճանի վայր	Jidebai, Semipalatinsk County, Ռուսական կայսրություն
Մասնագիտություն	լեզվաբան, բանաստեղծ, թարգմանիչ, կոմպոզիտոր, հասարակական գործիչ և գրող
Լեզու	ռուսերեն և ղազախերեն
Ազգություն	Ղազախներ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Աբայ Կունանբաև Վիքիքաղվածքում
Abai Kunanbaev Վիքիպահեստում

Աբայ Կունանբաև (ղազ.՝ Абай Құнанбайұлы, օգոստոսի 10, 1845, գյուղ Կարաուլ, Ռուսական կայսրություն - հուլիսի 6, 1904, գյուղ Կարաուլ), ղազախ լուսավորիչ-բանաստեղծ, ղազախական գրականության հիմնադիրը։

Կենսագրություն

Ծնվել է հուլիսի 29-ին (օգոստոսի 10), Չինգիզի լեռներում (այժմ՝ Սեմիպալատինսկի մարզ, գյուղ Կարաուլ), խոշոր ֆեոդալ Կունանբայ Ուսկենբաևի ընտանիքում։ Սովորել է Սեմիպալատինսկի մեդրեսեում (1858-59), հաճախել տեղի ռուսական դպրոցը։ Ինքնուրույն սովորել է արաբերեն, պարսկերեն, ուզբեկերեն, ուսումնասիրել Արևելքի մեծ բանաստեղծների և գիտնականների գործերը։ Սեմիպալատինսկում ծանոթացել է ռուս հեղափոխական աքսորյալների հետ, նրանց ազդեցությամբ ուսումնասիրել ռուս գրականությունը։

Կունանբաևը գրական գործունեությունն սկսել է 35-ամյա հասակից։ Բանաստեղծի կոչումը տեսել է հայրենիքին և ժողովրդին ծառայելու մեջ։ «Քուլեմբային» (1888), «Վերջապես գավառական դարձա...» (1889) և «Կառավարիչն իշխանավորով է ուրախ» (1889) երգիծական գործերով ընդվզել է բռնության դեմ։ Ղազախական աուլների կյանքը պատկերել է «Գարուն» (1890), «Ամառ» (1886), «Աշուն» (1889), «Ձմեռ» (1888) բանաստեղծությունների շարքում։ Գրել է պատմա-բանահյուսական թեմաներով պոեմներ՝ «Մասղութ» (1887), «Ասք Ազիմի մասին» (1889)։ «Խրատներ» աշխատության մեջ քննարկել է պատմության, փիլիսոփայության, մշակույթի, մանկավարժության, գրականագիտության, լեզվաբանության և այլ հարցեր։ Կունանբաևը միաժամանակ տաղանդավոր երգահան էր։ Նրա երգերն այժմ էլ երգվում են Ղազախստանում։ Մահացել է հունիսի 23-ին (հուլիսի 6), Կարաուլ գյուղում։ Կունանբաևի կերպարը գեղարվեստորեն մարմնավորել է Մ. Աուեզովը «Աբայ» վեպում (հայերեն հրատարակություն՝ 1952)։

Գրականություն

• Մուխթար Աուեզով, Աբայ (վեպ), Ե., Հայպետհրատ, 1952, 724 էջ։ Ռուսերենից թարգմ.՝ Հրանտ Բորոզանյան:

Ծանոթագրություններ

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Աբայ Կունանբաև հոդվածին

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Աբայ Կունանբաև կատեգորիայում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։