Մուխթար Աուեզով
Մուխթար Աուեզով ղազ.՝ Мұхтар Омарханұлы Әуезов | |
---|---|
![]() | |
Ծնվել է | սեպտեմբերի 16 (28), 1897[1] |
Ծննդավայր | Ռուսական կայսրություն |
Վախճանվել է | հունիսի 27, 1961[2][3][1][…] (63 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Մոսկվա, ԽՍՀՄ |
Գերեզման | Ալմաթի |
Մասնագիտություն | գրող և բանաստեղծ |
Լեզու | ղազախերեն |
Քաղաքացիություն | ![]() ![]() |
Կրթություն | Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի լեզվաբանական ֆակուլտետ |
Գիտական աստիճան | բանասիրական գիտությունների դոկտոր |
Ժանրեր | վեպ |
Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն և Ղազխստանի ազգային գիտությունների ակադեմիա |
Պարգևներ | Ստալինյան մրցանակ Լենինի շքանշան «Պատվո նշան» շքանշան Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալ և Լենինյան մրցանակ |
Զավակներ | Q4072504? |
Mukhtar Auezov Վիքիպահեստում |
Մուխթար Օմարխանովիչ Աուզեով (ղազ.՝ Мұхтар Омарханұлы Әуезов, սեպտեմբերի 16 (28), 1897[1], Ռուսական կայսրություն - հունիսի 27, 1961[2][3][1][…], Մոսկվա, ԽՍՀՄ), ղազախ սովետական գրող և գիտնական։ ՂԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1946), գիտության վաստակավոր գործիչ (1957)։ Լենինյան (1961) և Ստալինյան առաջին աստիճանի (1949) մրցանակների դափնեկիր[4]։ Եղել է Ղազախստանի գրողների միության նախագահ։ Նրա «Աբայի ուղի» վեպն ընդգրկել է «Համաշխարհային գրականության գրադարանում»[5]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մուխթար Օմարխանովիչ Աուզեովը ծնվել է 1897 թվականին հոկտեմբեր 16-ին Ղազախական ՍՍՀ Սեմիպալատինսկի մարզի Չինգիսթաու բնակավայրում[5]։ 1928 թվականին ավարտել է Լենինգրադի համալսարանը, հետագայում՝ Տաշքենդի միջինասիական համալսարանին կից ասպիրանտուրան։ Գրական ասպարեզ է մտել 1917 թվականիին, ֆեոդալական ցեղային կարգերի դեմ ուղղված «Էնլիք–Քեբեք» պիեսով։ Գրել է պիեսներ, կոլտնտեսային կյանքն ու սոցիալիստական շինարարությունը պատկերող պատմվածքներ։ Սովետական գրականության աչքի ընկնող սաեղծագործություններից է ղազախ մեծ բանաստեղծ–լուսավորիչ Աբայ Կունանբաևի կյանքին նվիրված «Աբայի ուղին» վեպ–էպոպեան, որը կազմված է «Աբայ» և «Աբայի ուղին» մասերից[6].։ Նա եղել է ականավոր գիտնական, աբայագիտության հիմնադիրը, ղազախական և կիրգիզական գրականությանը և բանահյուսությանը նվիրված ուսումնասիրությունների հեղինակ։ Մուխթար Աուզեովը մահացել է 1961 թվականին հուլիսի 27-ին Մոսկվայում։ Ղազախական ակադեմիական թատրոնը կրում է Աուզեովի անունը։ Ալմա–Աթայում է գտնվում նրա տուն-թանգարանը։
Մուխթար Աուեզովը հայերեն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Աբայ (վեպ), Ե., Հայպետհրատ, 1952, 724 էջ։ Ռուսերենից թարգմ.՝ Հրանտ Բորոզանյան։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Ауэзов Мухтар Омарханович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Munzinger-Archiv (գերմ.) — 1913.
- ↑ Стадничук Б. Перевод неадекватен. Тернистый путь Абая к русскому читателю // 27 мая 2008
- ↑ 5,0 5,1 Из КНЭ|1|304|Памятники Ауэзову
- ↑ УО school.edu.by
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Нурпеисов Р. Ауэзов и Алаш. — Алматы, 1995.
- Анастасьев Н. Трагедия триумфатора. — М., 2006. — (серия ЖЗЛ)
- Анастасьев Н. Трагедия триумфатора. — Алматы, 2007. — Издание 2-е, исправленное и дополненное.
|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ ![]() |
- Սեպտեմբերի 28 ծնունդներ
- 1897 ծնունդներ
- Ռուսական կայսրությունում ծնվածներ
- Հունիսի 27 մահեր
- 1961 մահեր
- Մոսկվա քաղաքում մահացածներ
- Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի լեզվաբանության ֆակուլտետի շրջանավարտներ
- ԽՍՀՄ գրողների միության անդամներ
- Ստալինյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Լենինի շքանշանի ասպետներ
- «Պատվո նշան» շքանշանի ասպետներ
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանի ասպետներ
- «Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ կատարած անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալակիրներ
- Լենինյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գրողներ այբբենական կարգով
- Ղազախ գրողներ
- Խորհրդային դրամատուրգներ
- 20-րդ դարի բանաստեղծներ
- 20-րդ դարի վիպասաններ
- Խորհրդային տղամարդ գրողներ
- ԽՍՀՄ Պետական մրցանակի դափնեկիրներ
- Սանկտ Պետերբուրգի պետական համալսարանի շրջանավարտներ
- Բանասիրական գիտությունների դոկտորներ
- 20-րդ դարի տղամարդ գրողներ
- Խորհրդային վիպասաններ
- Խորհրդային պատմվածքագիրներ
- 20-րդ դարի պատմվածքագիրներ