Սումգայիթ

Սումգայիթ
Քաղաք
	Սումգայիթ
	ադրբ.՝ Sumqayıt
	Զինանշան
	Շաքիի շենքերը
Երկիր	Ադրբեջան
Քաղաքապետ	Էլդար Ազիզով
Հիմնադրված է	1949 նոյեմբերի 22 թ.
Առաջին հիշատակում	1580
Տվյալ կարգավիճակում	1949 թվականից
Մակերես	96 կմ²
ԲԾՄ	26±1 մետր
Պաշտոնական լեզու	ադրբեջաներեն
Բնակչություն	406 100 մարդ (2008)
Խտություն	3987 մարդ/կմ²
Ազգային կազմ	ադրբեջանցիներ
Կրոնական կազմ	Շիա իսլամ
Ժամային գոտի	UTC+4, ամառը UTC+5
Հեռախոսային կոդ	18
Փոստային ինդեքս	AZ5000
Փոստային դասիչ	AZ5000
Ավտոմոբիլային կոդ	50
Պաշտոնական կայք	sumqayit-ih.gov.az (ադրբ.)
	Սումգայիթ (Ադրբեջան)
	Սումգայիթ (Ադրբեջան)
	Սումգայիթ Վիքիպահեստում

Սումգայիթ (ադրբ.՝ Sumqayıt), քաղաք Ադրբեջանում, որը գտնվում է Կասպից ծովի ափին, Բաքվից 30 կմ դեպի հյուսիս։ Քաղաքի բնակչությունը մոտ 357,900 մարդ է, տարածքը՝ մոտ 83 կմ² և այն Ադրբեջանի 3-րդ խոշոր քաղաքն է։ Բնակչությունը՝ ▲341 200 մարդ (2018)։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սումգայիթի ներկա տարածքում առաջին բնակավայրեր են եղել 16-րդ դարի վերջերից։ 1935 թվականին Խորհրդային իշխանությունները որոշում են կայացրել այդ տեղայնքում զարգացնել ծանր արդյունաբերություն։ 1938-1941 թվականներին կառուցվեց ջերմաէլեկտրակայանը, որը պետք է էլեկտրականությամբ ապահովեր Բաքվի զարգացող նավթաարդյունաբերությունը։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո կառուցվեցին քիմիական և մետաղագործական համալիրներ։ Արդյունաբերության զարգացումը բնակչության մեծ հոսք ապահովեց և 1949 թվականի նոյեմբերի 22-ին Սումգայիթը ստացավ քաղաքի կարգավիճակ։

Սումգայիթն աշխարհին առավել հայտնի դարձավ 1988 թվականի փետրվարի 27-ից հետո, երբ այդ քաղաքում սկսվեցին կազմակերպված և պլանավորված հայկական բնակչության ջարդեր։ Այդ ջարդերն առաջին էթնիկ բռնություններ էին ԽՍՀՄ-ի նոր պատմության մեջ և մեծ դեր ունեցան ինչպես ընդհանուր ԽՍՀՄ փլուզման մեջ, այդպես էլ Ղարաբաղյան պատերազմի բռնկման։

Սումգայիթը նաև 2006 թվականին և 2007 թվականին առաջին տեղերն էր զբաղեցրել է Blacksmith Institute բնապահպանական խմբի կազմված ամենաաղտոտված միջավայրով քաղաքների ցանկում^[1]։