Ֆիլիպ IV (Իսպանիայի թագավոր)

	Ֆիլիպ IV; Felipe IV
	Դիեգո Վելասկեսի աշխատանքը, 1656
Նախորդող	Ֆիլիպ III
Մասնագիտություն՝	միապետ, կառավարիչ, քաղաքական գործիչ և արվեստի կոլեկցիոներ
Դավանանք	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Ծննդյան օր	ապրիլի 8, 1605 (419 տարեկան)
Ծննդավայր	Valladolid Royal Palace, Վալյադոլիդ
Վախճանի օր	սեպտեմբերի 17, 1665
Վախճանի վայր	Cuarto bajo del Rey, Մադրիդ
Թաղված	էլ-Էսկորիալ արքունի եկեղեցի
Դինաստիա	Հաբսբուրգ
Քաղաքացիություն	Իսպանիա
Հայր	Ֆիլիպ III
Մայր	Մարգարիտա Ավստրիացի
Ամուսին	Իզաբելլա Ֆրանսիացի և Մարիանա Ավստրիացի
Զավակներ	Զավակներ Balthasar Charles, Prince of Asturias, Marie Thérèse of Austria, Margaret Theresa of Spain, Philip Prospero, Prince of Asturias, Կառլ II, John of Austria the Younger, Alonso Henríquez de Santo Tomás, Alonso Antonio de San Martín,
Ինքնագիր
Պարգևներ	և
Philip IV of Spain

Ֆիլիպ IV (իսպ.՝ Felipe IV, ապրիլի 8, 1605(1605-04-08)^[3]^[1]^[4]^[…], Valladolid Royal Palace, Վալյադոլիդ^[1] - սեպտեմբերի 17, 1665(1665-09-17)^[3]^[1]^[4]^[…], Cuarto bajo del Rey, Մադրիդ^[1]), Իսպանիայի թագավորը 1621 թվականի մարտի 31, Պորտուգալիայի և Ալգարվեի թագավոր 1621 թվականի մարտի 31-ից 1640 թվականի դեկտեմբերի 1-ը, ինչպես Ֆիլիպ III-ը, (պորտ.՝ Filipe III) Հաբսբուրգների դինաստիայից։

Կյանքի նկարագրություն

Ֆիլիպ III-ի Որդին և հետնորդը, գահ է բարձրացնել 16-ամյա հասակում (1621), և ինչպես հայրը, նա չուներ ոչ փորձ, ոչ ունակություններ պետական գործունեության մեջ։ Անմնացորդ նվիրյալ հարուստ կյանքի հաճույքներին։ Նա պետության կառավարման ամբողջ բեռը դրել էր իր սիրեցյալի՝ կառավարություն սիրող Օլիվարեսի վրա։ Դղյակը շքեղության մեջ թաղված էր ժողովուրդը գտնվում էր շատ աղետալի վիճակում; ուժային կառույցները մեկուսացրել էին իրենց հասարակական ինքնակատարումը։ հոգևորականները իրենց արտոնություններով, հարստություններով, տգիտությունով հանդիսանում էին երկրի մտավոր և տնտեսական առաջընթացի թշնամին և արգելակը։

Երբեմնի հզոր միապետություն արագ քանդվեց ներսից և դրսից։ Պատերազմը Հոլանդիայի հետ հանգեցրել է նրան որ իսպանիան վերջնականապես ճանաչեց Հոլանդիայի անկախությանը Իսպանիայից (վեստֆալյան հաշտությունը, 1648). Պատերազմը Ֆրանսիայի հետ ավարտվեց Պիրենեյան հաշտության պայմանագրով (1659), որով Իսպանիան զրկվել է Ռուսիլոնից և Արտուից։

Ֆիլիպ IV-ի կառավարումը առաջացրել է մի շարք ժողովրդական ապստամբություններ միապետության տարբեր մասերում, չցանկացող ենթարկվել Կաստիլական օրենսդրությանը։ Պաշտպանելու համար նրանց գրեթե միաժամանակ զենք վերցրին կատալոնացիները եւ Պորտուդալացիները (1640)։ Առաջին հռչակեցին իրենց թագավոր Լյուդովիկոս XIII Ֆրանսիացուն, իսկ վերջինները՝ Բրագանսկիին ընդունած Ժուան IV անունը. Բայց առանձնացել է Իսպանիայից միայն Պորտուգալիան։ կատալոնացիները, վրդովված ֆրանսիացիների բռնի կերպով գործողություններից, մնացել են իսպանիայի կազմում այն բանից հետո, երբ Ֆիլիպ IV հաստատել է նրանց իրավունքները. Բացի այդ Ֆիլիպ IV-ից առանձնանալու Փորձերը տեղի են ունեցել և անդալուզիայում և Սիցիլիայում (Պալերմոի ապստամբությունը, 1647), և Նեապոլում և Սարդինայում, և Միլանում։

Ֆիլիպ IV-ի ժամանակ պատմագիր է եղել հայտնի գրող և դրամատուրգ Խուան դե Սաբալետան։

Առաջին ամուսնոություն

1615 թվականի Հոկտեմբերի 18-ին Ֆիլիպ IV-ը ամուսնացել է Իզաբել Բուրբոնսկիի (1602-1644) հետ։

Ֆիլիպ IV-ի երեխաները առաջին ամուսնությունից։

Մարիա Մարգարիտա (1621 օգոստոսի 14 — 1621 օգոստոսի 15)
Մարգարիտա Մարիա Կատալինա (1623 նոյեմբերի 25 — 1623 դեկտեմբերի 22)
Մարիա Էուխենա (1625 նոյեմբերի 21 — 1627 հուլիսի 21)
Իզաբելա Մարիա Թերեզա (1627 հոկտեմբերի 31 — 1627 նոյեմբերի 1)
Բալթազար Կառլոս (1629 հոկտեմբերի 17 — 1646 մարտի 9) գահաժառանգ, մահացել է 16 տարեկան հասակում
Ֆրանցիսկոյի Ֆերնանդո (1634 մարտի 12 — 1634 մարտի 12)
Մարիա Աննա Կուտի (1636 հունվարի 17 — 1636 դեկտեմբերի 5)
Մարիա Թերեզա (1638 սեպտեմբերի 10 — 1683 հուլիսի 30) Ֆրանսիայի թագուհի, Լյուդովիկոս XIV կինը։

Երկրորդ Ամուսնությունը

1649 թվականի նոյեմբերի 8-ին Ֆիլիպ IV-ը ամուսնացել է Մարիաննա Ավստրիացու (1634-1696) հետ։ Ամուսնություն պայմանավորված է եղել նրա միակ որդի և ժառանգորդ Բալթազար Կառլոսի մահով։ Բալթազար Կառլոսը մահացել է անմիջապես այն բանից հետո, երբ կայսր Ֆերդինանտ III-ը պայմանավորվածություն է ձեռք բերել, որ նա իր դստերը Մարիաննային կվերցնի որպես կին. 42-ամյա Ֆիլիպ IV-ը որոշել է ամուսնանալ իր մահացած որդու հարսի հետ, չնայած նա եղել է իր զարմիկը, ու նա այդ ժամանակ եղել է ընդամենը 13 տարեկան։ Մարիաննան ժամանել է Մադրիդ 1649 թվականի աշնանը, հարսանիքի պահին նա 15 տարեկան էր։

Թեև Ֆիլիպ IV-ը առողջ երեխաներ ուներ Մետրեսից, նրա երեխաները Մարիանաից լույս աշխար են եկել մահացած կամ մահանում էին անմիջապես ծնվելուց հետո։ 12 տարի անց միայն դուստրը՝ Մարգարիտան է եղել միակ կենդանի մնացած երեխան։ նա հետագայում ամուսնացել է իր հորեղբոր Լեոպոլդ I-ի հետ։

Ժառանգորդը լույս աշխարհ է եկել 1661 թվականի նոյեմբերի 6-ին։ Կարլ II-ը ծնվել է թույլ և հիվանդ։ Ըստ նրա՝ երևում էր, ինչին է հանգեցրել մերձավոր ազգականների շրջանում ամուսինների ընտրման ավանդույթը։ Հինգերորդ սերնդի սովորական մարդ մարդը ունի 32 տարբեր նախնի, իսկ Կարլ II-ը՝ մերձավոր հարազատների ամուսնությունների պատճառով, ունի միայն 10-ը։

Ֆիլիպ IV-ի Երեխաները երկրորդ ամուսնությունից։

Մարգարիտա Թերեզա Իսպանական (1651-1673), կայսրուհի, Լեոպոլդ I-ի կինը։
Մարիա (1655 դեկտեմբերի 5)։
Ֆելիպե Պրոսպերո (1657-1661 դեկտեմբերի 5)։
Թոմաս Կառլոս (1658-1659 դեկտեմբերի 23)։
Կարլ II (1661-1700), Իսպանիայի թագավորը։

Բացի այդ, Ֆիլիպ IV-ը ունեցել է 29 արտամուսնական երեխաներ, նրանցից առավել հայտնի է որդի Խուան Խոսեն։

Նախնիներ

8. Կառլ V

4. Ֆիլիպ II

9. Իզաբելա

2. Ֆիլիպ III

10. Մաքսիմիլան II

5. Աննա Ավստիացի

11. Մարիա

1. Ֆիլիպ IV

12. Ֆերդինանտ I

6. Կառլ II

13. Աննա Յագելոնկա

3. Մարգարիտա

14. Ալբեռխտ V

7. Մարիա Աննա Բավարացի

15. Աննա Ավստրիացի

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Diccionario biográfico español (իսպ.) — Real Academia de la Historia, 2011.
↑ Kindred Britain
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 RKDartists (նիդերլ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Biografisch Portaal — 2009.

Գրականություն

Novoa, «Historia de Felipe IV» (ed. de Canovas del Castillo, M., 1879);
A. de Castro, «El conde, duque de Olivares y el rey Felipe IV» (Кадикс, 1846);
A. Canovas del Castillo, «Estudios del reinado de Felipe IV» (2 т., Мадр., 1888—89).

Նախորդող՝ Ֆիլիպ III	իսպանիայի թագավոր 1621-1665	Հաջորդող՝ Կառլ II
Նախորդող՝ Ֆիլիպ III	Պորտուգալիայի թագավոր (Ինչպես Ֆիլիպ III) 1621-1640	Հաջորդող՝ Ժուան II

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆիլիպ IV (Իսպանիայի թագավոր)» հոդվածին։

[_caaeb4a97da95251-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Diccionario biográfico español (իսպ.) — Real Academia de la Historia, 2011.

[_37776fd4b7999daf-2] Kindred Britain

[_92d64400b561fd45-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 RKDartists (նիդերլ.)

[_e6ae6e07d7bea1be-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Biografisch Portaal — 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]