Յազեպ Վիտոլ

Յազեպ Վիտոլ
Բնօրինակ անուն	լատիշ․՝ Jāzeps Vītols
Ծնվել է	հուլիսի 26, 1863; Վալմիերա, Լիֆլանդիայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Երկիր	Ռուսական կայսրություն և Լատվիա
Մահացել է	ապրիլի 24, 1948 (84 տարեկան); Լյուբեկ, Շլեզվիգ-Հոլշտայն, Բիզոնիա, Գերմանիան 1945-1949 թվականներին, Գերմանիա
Գերեզման	Անտառային գերեզմանատուն
Ժանրեր	սիմֆոնիա
Մասնագիտություն	դաշնակահար, դիրիժոր, կոմպոզիտոր, համալսարանի դասախոս և երաժշտական քննադատ
Գործիքներ	դաշնամուր և երգեհոն
Աշխատավայր	Սանկտ Պետերբուրգի կոնսերվատորիա
Կրթություն	Սանկտ Պետերբուրգի կոնսերվատորիա
Պարգևներ	և
	Jāzeps Vītols Վիքիպահեստում

Յազեպ Վիտոլ (Իոսիֆ Իվանովիչ) (հուլիսի 26, 1863(1863-07-26)^[1]^[2], Վալմիերա, Լիֆլանդիայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն^[2] - ապրիլի 24, 1948(1948-04-24)^[1], Լյուբեկ, Շլեզվիգ-Հոլշտայն, Բիզոնիա, Գերմանիան 1945-1949 թվականներին, Գերմանիա^[3]), լատիշ կոմպոզիտոր և երաժշտական քննադատ։ Լատիշական պրոֆեսիոնալ երաժշտության հիմնադիրներից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1886 թվականին ավարտել է Պետերբուրգի կոնսերվատորիայի Ն. Ա. Ռիմսկի-Կորսակովի կոմպոզիցիայի դասարանը։ 1886- 1918 թվականներին դասավանդել է նույն կոնսերվատորիայում, 1901 թվականից՝ պրոֆեսոր։ Աշակերտներից են Ս. Ս. Պրոկոֆևը, Ն. Մյասկովսկին, Վ. Վ. Շչերբաչյովը, Ա. Տեր-Ղևոնդյանը և ուրիշներ։ Մասնակցել է «Բելյաևյան խմբակ»-ին։ 1897-1914 թվականներին եղել է «Սանկտ Պետերսբուրգեր ցայտունդ» («St. Petersburger Zeitung») թերթի երաժշտական գրախոսը։ 1918 թվականին՝ Ռիգայի լատիշական օպերային թատրոնի տնօրեն։ Ռիգայում Լատվիայի կոնսերվատորիայի (ներկայումս՝ Վիտոլի անվան) հիմնադիրներից է, (1919-1944 թվականներին՝ ռեկտոր և պրոֆեսոր, ընդմիջում՝ 1935-1937)։ 1920-1930-ական թվականներին ղեկավարել է լատիշական երգի տոները։ Վիտոլի ստեղծագործությունը ձևավորվել է 19-20-րդ դարերի սահմանագծին, ազատագրական ձգտումների և ռուսական դասական երաժշտության ազդեցությամբ։ Նրա ստեղծագործության մեջ մեծ զարգացում են գտել խմբերգի (100-ից ավելի) և մեներգի (մոտ 100) ժանրերը։ Գործերից են՝ 6 կանտատ, «Լիգո տոմաաիկական նախերգանք» (1895), «Սպիրիդիտիս» սիմֆոնիկ նախերգանքը (1907), «Թանկագին քարեր» սիմֆոնիկ սյուիտը (1924) և այլն։ Ստացել է Գլինկայի անվան մրցանակ (1905, 1907, 1910, 1911)։ Պետերբուրգի կոնսերվատորիայի մասին Վիտոլը գրել է հուշեր, որտեղ խոսում է նաև Մակար Եկմալյանի մասին։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 В. Витоль (ռուս.) // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель — М.: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. — Т. 1. — С. 247.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119033062 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 467)։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յազեպ Վիտոլ» հոդվածին։

[_a00f97e5f1ec5f3a-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_e675e2a036edd853-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 В. Витоль (ռուս.) // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель — М.: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. — Т. 1. — С. 247.

[_30bf225d647adb43-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119033062 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[1]

[2]

[3]