Բուսան
| Քաղաք | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Պուսան | |||||
| 부산 광역시, 釜山廣域市 | |||||
| |||||
 Պուսանի համայնապատկերը | |||||
| Երկիր |  Հարավային Կորեա | ||||
| Ներքին բաժանում | 15 քու, 1 քուն | ||||
| Քաղաքապետ | Հո Նամ Սիք | ||||
| Այլ անվանումներ | Տոնեբու, Ֆուձան | ||||
| Մակերես | 763.46 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 30 մետր | ||||
| Բնակչություն | 3 635 389 մարդ (2006) | ||||
| Տեղաբնականուն | պուսանցի | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+9 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 051 | ||||
| Փոստային դասիչ | 46000[1], 619–963 և 49599[1] | ||||
| Պաշտոնական կայք | busan.go.kr | ||||
| |||||
Բուսան (հանգըլ։ 부산, հանջա։ 釜山), քաղաք Կորեայի Հանրապետությունում։ Ուղիղ ենթակայության քաղաք է։
Մեծության երկրի երկրորդ քաղաքն է Սեուլից հետո։ Երկրի ամենամեծ նավահանգիստն է, հայտնի է որպես «Կորեայի Հանրապետության ծովային մայրաքաղաք»։ Քաղաքի պաշտոնական անվանումը կորեերենով Քաղաք-մետրոպոլիտ է (հանգըլ։ 부산광역시, հանձա։ 釜山廣域市 ― Բուսան կվանյոկշի)։ Բուսանը տեղակայված է Կորեական նեղուցի ափին սփռված Կորեական թերակղզու հարավարևելյան մասում։ Առավել խիտ կառուցված շրջանները տեղակայված են Նակդոն և Սյոնհան գետերի միջի նեղ հովիտներում։ Լեռները ծառայում են որպես որոշ քաղաքական շրջանների բնական սահմաններ։
Տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բուսանի նավահանգիստը ամենամեծն է Կորեայի Հանրապետությունում, մատչելի նավերի համար մինչև 50 հազար տոննա տեղաշարժով, 330 մետր երկարությամբ և մինչև 12,5 մետր ջրատարով ։
Կան նաև ուղևորատար ջրային «տրամվայ», երկաթուղային հանգույց, ավտոբուսների և տաքսիների լավ զարգացած համակարգ։ Բուսանն ունի Հարավային Կորեայի ամենաերկար կամուրջը ՝ Կվանանը։ Իհարկե, քաղաքում և երկրում առաջին քաղաքային մայրուղին անցնում է հյուսիսից հարավ։
Քաղաքի արևմուտքում կա Գիմհայի միջազգային օդանավակայան։ Ուղիղ չվերթներով Բուսանը կապված է Ռուսաստանի Վլադիվոստոկ քաղաքի հետ։ Բուսանում մետրո կա։
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կիժան շրջանում է գտնվում Կորի ատոմակայանը, որն ամենամեծն է Արևելյան Ասիայում։ Բուսանից արևմուտք գտնվում է Renault Samsung Motors գործարանը։
Կլիման[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բուսանը գտնվում է խոնավ մերձարևադարձային կլիմայական պայմաններում (Cfa ըստ Կոպյոնի կլիմայի դասակարգման)։ Շատ բարձր և շատ ցածր ջերմաստիճանը հազվադեպ է լինում։ Մայիսից հուլիս ՝ գարնան վերջից և ամռան սկզբին, օվկիանոսի ազդեցության պատճառով, քաղաքը սովորաբար ավելի ցուրտ է, քան թերակղզու ներքին տարածքները։ Ամռան վերջին և աշնան սկզբին ՝ օգոստոսից սեպտեմբեր, եղանակը տաք է, խառնաշփոթ, և թայֆուններն այդ պահին կարող են հարվածել քաղաքին։ 1959 թ.-ի սեպտեմբերի 15-ին Սառա գերհզոր թայֆունը անցավ քաղաքի ափով և հասցրեց աղետալի վնասներ։ 2003-ի սեպտեմբերի 12-ին անսովոր ուժեղ «Մամի» թայֆունը զգալի վնաս հասցրեց նաեւ նավերին ու շինություններին ՝ 48 մարդու կյանք խլելով։
Հոկտեմբեր և նոյեմբեր ամիսները Բուսանում ամենահարմար ժամանակներն են ՝ պարզ երկնքով և հաճելի ջերմաստիճաններով։ Ձմեռները ցուրտ են և համեմատաբար չոր ՝ ուժեղ քամիով, բայց զգալիորեն մեղմ, քան Կորեայի մյուս մասերում, բացառությամբ Ջեջուի և հարավային ափի մի քանի կղզիների։ Բուսանն ու հարակից շրջանները, գտնվելու վայրի պատճառով, նվազագույն ձյուն ունեն Կորեայի այլ շրջանների համեմատ։ Ձյունը գալիս է միջինը տարեկան ընդամենը մոտ 6 օր։ Նույնիսկ ձյան փոքր կուտակումները կարող են լրջորեն վնասել այս քաղաքին լեռնային տեղանքի և տեղական ավտովարորդների ձյուն վարելու հմտությունների բացակայության պատճառով։
Սպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2002 թվականին Բուսանը դարձավ XIV ամառային ասիական խաղերի մայրաքաղաք և աշխարհի գավաթի խաղարկության անցկացման վայրերից մեկը։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքը հիմնադրվել է մեր թվարկության սկզբին՝ Կայա (Կարակ) անվամբ[2]։ Կորյոյի ժամանակաշրջանում կոչվել է «Բուսանպո»։ Բուսան անվանումը թարգմանվում է որպես «կճուճ-լեռ»՝ կճուճանման լեռան պատճառով, որի վրա էլ տեղակայված է քաղաքը[3]։ 15-րդ դարի սկզբից մինչև 1592 թվականը համարվում էր երկրի հիմնական առևտրային նավահանգիստը։ Առաջին հերթին առևտուր էր անում Ճապոնիայի հետ։
1592 թվականին ճապոնական զորքերի՝ քաղաքը գրավելով սկսվեց Իմչինյան պատերազմը։ 1598-1876 թվականները քաղաքը փակ է եղել, հետագայում դարձավ Կորեայի առաջին քաղաքը՝ բաց լինելով արտաքին առևտրի համար․ սակայն մինչ 1883 թվականը առևտուր էր անում միայն Ճապոնիայի հետ։
1910 թվականից քաղաքն անցավ Ճապոնիայի հովանու ներքո և դարձավ խոշոր առևտրային և արդյունաբերական կենտրոն։ Երկաթուղային լաստանավով կապված էր ճապոնական Սիմոնոսեկի քաղաքի հետ։ 1925 թվականից Հարավային Գյոնգսանգ նահանգի վարչական կենտրոնն է։
Կորեական պատերազմի ժամանակ՝ 1950-1953 թվականներին, եղել է Կորեայի Հանրապետության ժամանակավոր մայրաքաղաքը, որովհետև այն ամենահեռու կետն էր Կորեայի Ժողովրդա-Դեմոկրատական Հանրապետության հետ սահմանից, ԱՄՆ-ի և դաշնակիցների ռազմական բազաներից։ 1950 թվականի օգոստոսի 4-ից սեպտեմբերի 15-ը «Բուսանի պարագիծը» Հարավային Կորեայի պաշտպանության վերջին սահմանն էր։ Պատերազմի ավարտից հետո՝ մինչև 1963 թվականը նահանգի կենտրոնն էր, հետո դարձավ ուղիղ ենթակայության քաղաք, իսկ 1995 թվականի հունվարից՝ մետրոպոլիտ[4]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 (unspecified title)
- ↑ Пусан // Словарь современных географических названий. — Екатеринбург: У-Фактория. Под общей редакцией акад. В. М. Котлякова. 2006.
- ↑ Поспелов Е. М. Географические названия мира: Топонимический словарь: Свыше 5 000 единиц / Отв. ред. Р. А. Агеева. — М.: «Русские словари», 1998. — С. 160. — 372 с. — ISBN ISBN 5-89216-029-7
- ↑ «Քաղաքի պաշտոնական կայք».
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բուսան» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
