Ջեջու նահանգ

Ջեջու-դո; 제주도
	Դրոշ ;
	; ;
Երկիր	Հարավային Կորեա
Կարգավիճակ	Հատուկ ինքնավար նահանգ
Մտնում է	Հարավային Կորեա
Ներառում է	2 սի
Վարչկենտրոն	Ջեջու (քաղաք)
Ամենաբարձր կետ	Հալասան
ԲԾՄ	1950 մետր
Օրենսդրական մարմին	Ջեջուի համայնքային խորհուրդ
Նահանգապետ	Վոն Հուի Րյոնգ
Հիմնական լեզու	կորեերեն
Բնակչություն (2010);	531 905 (6-րդ տեղ)
Խտություն	288,14 ( 10-րդ տեղ)
Տարածք	1 845.55 (9-րդ տեղ)
Բարձրություն ծովի մ-ից՝; - Բարձրագույն կետ	; 1950 մ
Ժամային գոտի	+9
ISO 3166-2 կոդ	KR-49
	jeju.go.kr

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ջեջու (այլ կիրառումներ)

Ջեջու (հանգըլ՝ 제주, պաշտոնապես՝ Ջեջու հատուկ ինքնավարությամբ նահանգ, հանգըլ՝ 제주특별자치도, հանջա՝ 濟州特別自治道), Հարավային Կորեայի ամենամեծ կղզին և երկրի ամենափոքր նահանգը։ Վարչական կենտրոնը Ջեջու քաղաքն է^{[Ն 1]}։

Կղզին տեղակայված է Կորեական նեղուցում՝ Հարավային Ջոլա նահանգից հարավ-արևմուտք, որի մի մասն էր մինչև 1946 թվականը։

Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զբոսաշրջությունը մեծ դեր ունի Ջեջուի տնտեսության մեջ: Կլիման, լանդշաֆտը, լողափերը կղզին դարձրել են Կորեայի ներքին տուրիզմի հիմնական նպատակակետը և ներգրավել շատ հանգստացողների Ասիայի այլ մասերից ՝ Ճապոնիայից, Չինաստանից և այլն: Կորեացիներից շատերը գնում են Ջեջու իրենց մեղրամիսը վայելելու, ուստի կղզին ունի մեծ թվով զբոսայգիներ և տեսարժան վայրեր: Նորապսակների համար, օրինակ ՝ Love Land- ը:

2017-ին և 2018-ին Սեուլից Ջեջու կղզի ավիուղին ճանաչվել է աշխարհի ամենատարածված ավիափոխադրողը ՝ 2018-ի տվյալներով ՝ ավելի քան 13,4 միլիոն ուղևոր և միջինում 180 պլանային թռիչք օրական ։

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կղզու 2006 թվականի բյուջեն 1,11 միլիարդ դոլար է (1,11 տրիլիոն վոն) ՝ 10% -ով ավելի, քան 2005 թվականը (երբ բյուջեն 1,005 տրիլիոն վոն էր): 2006 թվականի համախառն արտադրանքը կանխատեսվում է $ 8,48 միլիարդ դոլար կամ 8,48 տրիլիոն վոն, կամ մեկ շնչի հաշվով մոտ $ 15,000։

Պատմությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջեջուն անկախ երկիր էր, որը կոչվում էր Թամնա (耽羅) մինչ Սիլլա նահանգի կողմից 662 թվականին նվաճվելը: 938-ին ՝ Սիլլայի անկումից հետո, Թամնան անցավ Կորյոյի պրոտեկտորատի տակ ՝ պահպանելով լայն ինքնավարություն: 1105 թվականին Թամնայի ինքնավարությունը սահմանափակվեց, և կղզին դարձավ Կորյո նահանգ: Թագավոր Ուիժոնգը փոխեց կղզու անունը և դարձավ Ջեջու: 1270 թվականին Ջեջուն դարձավ մոնղոլների դեմ Սամբյոլչոյի ապստամբության օրրան: Շնորհիվ հասարակ ժողովրդի աջակցության ՝ ապստամբներին հաջողվեց վերահսկողություն հաստատել երկրի հարավային ծովային սահմանների երկայնքով ամբողջ ծովային երթևեկության վրա: 1273 թվականի սկզբին Կորյոսկո-Մոնղոլական զորքերը 160 նավով ընդհանուր թվով շուրջ 10 հազար մարդ հարձակվեցին կղզու վրա: Ավելի քան 1300 մարդ գերի է ընկել: 1273 թ.-ին Սամբյոլչոյի ճնշումից հետո Կորիոն վերջապես գրավվեց մոնղոլների կողմից, բայց նրանք հիմնականում չեն բնակություն հաստատել Կորեական թերակղզում, բացառությամբ Ջեջու կղզու: Այն հարմար էր անասնապահության համար և ծառայում էր որպես հիմք Ճապոնիայում ռազմական արշավներ պլանավորելու համար: Արդեն 1294 թ.-ին, բանակցություններից հետո, կղզին կրկին մտավ Կորյո պետության մասը, չնայած որ մոնղոլները կղզում մնացին մինչ 1374 թ., Իսկ 1367 թվականին կղզին ամբողջությամբ մտավ Կորյոյի կազմի մեջ: 1488 թվականին պաշտոնական Չոի Պուի հետ նավը, որը Ջեջուից վերադառնում էր մայրցամաք, երկար փոթորկի պատճառով տեղափոխվեց Չինաստանի հարավ-արևելք: Չոի Պուի գիրքը Չինաստանի կեսով դեպի Կորեա ճանապարհորդելու մասին լույս է տեսել Կորեայում, 1569 թվականին և շուտով վերահրատարակվել է Ճապոնիայում ՝ մեծ ժողովրդականություն վայելելով երկու երկրներում: 1910 թ.-ին Ճապոնիայի կողմից Կորեայի բռնակցումից հետո Ջեջուն փոխեց իր անունը և դարձավ Սաիշու, այդպես ճապոնացիները արտասանեցին հանչա գրված «Ջեջու» բառը: Երկրի ազատագրումից հետո Ջեջուն մտավ Կորեայի մաս: Մինչև 1946 թվականը կղզին գտնվում էր Չոլլա նահանգի մեջ, այնուհետև ստացավ գավառի կարգավիճակ: 1948-ի գարնանը կղզում բռնկվեց գյուղացիական ապստամբություն, որի ճնշման ժամանակ կառավարական ուժերը ցուցաբերեցին բացառիկ դաժանություն : Ապստամբությունը հանգեցրեց 14-30 հազար մարդու մահվան, որոնք կազմում էին կղզու բնակչության զգալի մասը (մինչև 10%) և խորը հետք թողեցին տեղական պատմական հիշողության մեջ: Մինչև 1960-ականների սկիզբը կղզու տնտեսությունը հիմնված էր ձկնորսության, խեցեմորթ և ջրիմուռներ հավաքելու վրա, իսկ վաթսունականների վերջին կղզին սկսեց վերածվել տուրիստական խոշոր կենտրոնի: 2010-ականների սկզբից կղզու տեղական բնակչությունը պայքարում էր կղզում ռազմական բազա կառուցելու ծրագրերի դեմ: Ամերիկացի վավերագրական կինոռեժիսոր Ռեգիս Թրեմբլեյը բեմադրել է «Ջեջուի ուրվականները» (2013) : Այնուամենայնիվ, բազան բացվել է՝ 2016 թվականի փետրվարի 26-ին :

Անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կորեերենում «դո»-ն չինարեն (島) ― «կղզի» և (道) ― «նահանգ» հիերոգլիֆների հնյունային տառադարձությունն է։ Այսպիսով Ջեջուդո անվանումը նշանակում է ինչպես կղզի, այնպես էլ վարչական միավոր։

Հայերեն անվանում	Կորեերեն անվանում	հանգըլ	հանջա
Ջեջու կղզի	Ջեջուդո	제주도	濟州島
Ջեջու նահանգ	Ջեջու թըկբյոլջաչիդո	제주특별자치도	濟州特別自治道
Ջեջու քաղաք	Ջեջու սի	제주시	濟州市

Քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջեջուդոն բաժանված է 2 քաղաքի («սի»)։ Ստորև ներկայացված են անվանումները և՛ հանգըլով, և՛ հանջայով։

2005 թվականին կղզու բնակիչները քվեարկեցին երկու տարածքների միավորման համար։ Սա Ջեջու ազատ քաղաքի ստեղծման ծրագրի մի մասն էր^[1]։ Բացի այդ, մինչ 2006 թվականը գոյություն ուներ երկու գավառ՝ Նամջեջու և Բուկջեջու։ 2006 թվականին դրանք միավորվեցին Սոգուիփո քաղաքի շուրջ։