Անտուան Գալլան

	Անտուան Գալլան
Կրթություն՝	Կոլեժ դե Ֆրանս
Մասնագիտություն՝	մարդաբան, մանկագիր, դրամագետ, ժողովրդական հեքիաթների բանահավաք, հնագետ և թարգմանիչ
Ծննդյան օր	ապրիլի 4, 1646[…]
Ծննդավայր	Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն
Վախճանի օր	փետրվարի 17, 1715[…] (68 տարեկան)
Վախճանի վայր	Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիայի թագավորություն
Antoine Galland

Անտուան Գալլան (ֆր.՝ Antoine Galland, ապրիլի 4, 1646(1646-04-04)^[1]^[2]^[3]^[…], Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն - փետրվարի 17, 1715(1715-02-17)^[4]^[1]^[2]^[…], Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն), ֆրանսիական արևելագետ, անտիկվար, թարգմանիչ, որ հայտնի է դարձել «Հազար և մեկ գիշեր» ժողովածուի՝ Եվրոպայում առաջին թարգմանությամբ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է գյուղական աղքատ ընտանիքում, չորս տարեկանում կորցրել է հորը։ Տասը տարեկան հասակում ընդունվել է քոլեջ Նուայոնում, որտեղ սովորել է հունարեն, լատիներեն և հին հունարեն։ Ուսումը շարունակել է Դե Ֆրանս քոլեջում, որտեղ սովորել է արևելյան լեզուներ և կատարելագործել հին հունարենը։

1670 թվականին դարձել է Ստամբուլում՝ Մեհմեդ IV-ի արքունիքում Ֆրանսիայի դեսպան նշանակված Շառլ Օլե դե Նուանտելի գրադարանավարը և անձնական քարտուղարը։ 1670-1675 թվականներին Ֆրանսիայի դեսպանի հետ եղել է Թրակիայում, Մակեդոնիայում, Ռումելիայում, Փոքր Ասիայում, Հոնիայում, Սիրիայում և Պաղեստինում։ Այդ ժամանակահատվածում սովորել է թուրքերեն, պարսկերեն, արաբերեն։ Վարել է օրագիր։ Ընդհանուր առմամբ երեք անգամ եղել է Օսմանյան կայսրությունում։ Երրորդ ճանապարհորդության ժամանակ (1679-1688) կատարել է Օստ-հնդկական ընկերության առաքելությունը՝ հավաքելով և քարտացուցակագրելով հին գրքեր ու արվեստի գործեր՝ դրանք Եվրոպա տեղափոխելու նպատակով։ Վերադառնալուց հետո նշանակվել է թագավորի անտիկվար։

1697 թվականից ղեկավարել է Արևելյան գրադարանի բազմահատոր բառարանա-հանրագիտարանային հրատարակությունը, որը Եվրոպայի համար երկար ժամանակ եղել է Արևելքի մասին տեղեկությունների և պատկերացումների հիմնական աղբյուրը (մասնավորապես դրանից են իրենց սյուժեները հավաքել Ուիլյամ Բեքֆորդը և շատ ուրիշներ)։ Մինչև 1701 թվականի վերջը զբաղվել է արևելյան հեքիաթների թարգմանությամբ, որոնք Եվրոպայում հայտնի են դարձել որպես «Հազար ու մի գիշեր»։ Այդ գրքի առաջին հրատարակությունը մեծ հաջողություն է ունեցել։ Գալանի թարգմանությունը երկար ժամանակ օրինակելի էր համարվել, 18-րդ դարի ընթացքում այն տարածվել է Եվրոպայի երկրների մեծ մասում, ճանաչվել Արևելքում և ունեցել բազմաթիվ նմանակումներ ու ծաղրանմանակումներ, օրինակ՝ Անտուան Համիլթոնի «Contes de Féerie»-ը։ Հենց Գալլանին է պատկանում «Ալի Բաբան և 40 ավազակները» հեքիաթի՝ ներկայում հայտնի տարբերակներից ամենահինը։

«Հազար և մեկ գիշեր» հեքիաթներից բացի Գալլանը թարգմանել է նաև Ղուրանը, սուրճի ծագմանը նվիրված գիրք, Օսմանյան կայսրության պատմությունը։ Եղել է Գրությունների և մեդալների ակադեմիայի անդամ (1701), արաբերենի դասախոս Դե Ֆրանս քոլեջում (1709 թվականից)։ Նրա օրագիրը հրատարակվել է 1881 թվականին^[5]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Vegetti Catalog of Fantastic Literature (իտալ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ Details of life from chronology in Garnier Flammarion.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Abdel-Halim M. Antoine Galland, sa vie et son œuvre. Paris: A.G. Nizet, 1964
May G. Les mille et une nuits d’Antoine Galland, ou, Le chef-d'œuvre invisible. Paris: PUF, 1986
Hoang L. Les Mille et une nuits: à travers l’infini des espaces et des temps: le conteur Galland, le conte et son public. New York: P. Lang, 2001
Герхардт М. Искусство повествования. Литературная история «1001ночи». М.: Наука, 1984, с.66-69
Борхес Х. Л. Переводчики «Тысячи и одной ночи»// Он же. Собрание сочинений в 4-х томах. Т.1. СПб: Амфора, 2005, с.352-354

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անտուան Գալլան (ֆր.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անտուան Գալլան» հոդվածին։

[_6c3a01851835fa90-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.

[_94be51db200407c2-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_f919d9bc8300c626-3] 3,0 ^3,1 Vegetti Catalog of Fantastic Literature (իտալ.)

[_79f2c67c237898ce-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[5] Details of life from chronology in Garnier Flammarion.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]