Անտոն Դիաբելլի
| Անտոն Դիաբելլի | |
|---|---|
 | |
| Բնօրինակ անուն | գերմ.՝ Anton Diabelli |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 6, 1781[1][2][3][…] Mattsee, Զալցբուրգ, Զալցբուրգ, Ավստրիա[4] |
| Երկիր |  Ավստրիական կայսրություն |
| Մահացել է | ապրիլի 8, 1858[5][6][7][…] (76 տարեկան) Վիեննա, Ավստրիական կայսրություն[4] |
| Գերեզման | St. Marx Cemetery[8] |
| Ժանրեր | օպերա |
| Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր, դաշնակահար, երաժշտական hրատարակիչ և դասական կիթառահար |
| Գործիքներ | դաշնամուր և կիթառ |
| Կրթություն | Wilhelmsgymnasium? |
 Anton Diabelli Վիքիպահեստում | |
Անտոն (կամ Անտոնիո) Դիաբելլի (գերմ.՝ Anton Diabelli, սեպտեմբերի 6, 1781[1][2][3][…], Mattsee, Զալցբուրգ, Զալցբուրգ, Ավստրիա[4] - ապրիլի 8, 1858[5][6][7][…], Վիեննա, Ավստրիական կայսրություն[4]), ավստրիացի երաժշտական հրատարակիչ, խմբագրիչ և կոմպոզիտոր է։ Իր կյանքի տարիներին առավել հայտնի էր որպես հրատարակիչ, իսկ մեր օրերում առավել հայտնի է որպես վալսի կոմպոզիտոր, որի համար Լյուդվիգ վան Բեթհովենը գրել է իր երեսուներեք «Դիաբելիի վարիացիաները»։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծնվել է Զալցբուրգի մոտ գտնվող Մատզե առևտրային քաղաքում։ Լինելով երաժշտական ունակություններով օժտված մանուկ՝ երգել է Զալցբուրգի արական երգչախմբում և, հավանաբար, ստացել է երաժշտական գիտելիքներ Յոհան Հայդնի մոտ։ 19 տարեկան հասակում Դիաբելլին արդեն մի շարք կոմպոզիցիաների հեղինակ էր՝ այդ թվում 6 շարականներ։ Ստացավ հոգևորականի կրթություն և 1800 թվականին ծառայեց որպես քահանա Բավարիայի Ռայթնհասլահ վանքում և մնաց այնտեղ մինչև 1803 թվականը, երբ Բավարիայում փակվեցին բոլոր վանքերը։
Կարիերա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1803 թվականին Դիաբելլին տեղափոխվեց Վիեննա և սկսեց դասավանդել կիթառ և դաշնամուր, գտավ երաժշտական հրատարակչի սրբագրիչի աշխատանք։ Այդ ընթացքում նա ուսումնասիրեց և յուրացրեց երաժշտական հրատարակչի մասնագիտությունը՝ շարունակելով ստեղծագործել։ 1809 թվականին գրել է «Ադամը կապանքների մեջ» (գերմ.՝ Adam in der Klemme) երգիծական օպերետը։ 1809 թվականից սկսեց ծավալել երաժշտական խմբագրիչի գործունեություն և 1818 թվականից համագործակցեց Պիետրո Կապիի հետ՝ ստեղծելով «Cappi & Diabelli» երաժշտական խմբագրական ձեռնարկությունը, որը շուտով հասարակության լայն շրջանակներում դարձավ հանրահայտ, քանի որ հրատարակում էր այնպիսի երաժշտական ստեղծագործություններ, որոնք կարելի էր կատարել թե՛ մասնագիտական, և թե՛ սիրողական մակարդակներում։ Այն հայտնի էր նաև որպես Ֆրանց Շուբերտի ստեղծագործությունները հրատարակող։ 1824 թվականին Դիաբելլիի և Կապիի համագործակցությունը դադարեցվեց և Դիաբելլին ստեղծեց սեփական հրատարակչական տունը, որը շարունակեց ընդլայնվել մինչև 1851 թվականը։
Ստեղծագործություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դիաբելլին ստեղծել է մի շարք հայտնի կոմպոզիցիաներ, այդ թվում «Ադամը կապանքների մեջ» (գերմ.՝ Adam in der Klemme) օպերետը, երգեր, շարականներ, դաշնամուրային և կիթառային պիեսներ։ Կիթառային պիեսներն ամենամեծ քանակն են կազմում նրա ստեղծագործությունների մեջ։ Հայտնի են նաև նրա չորս ձեռքի պիեսները։ «Երիտասարդության հաճույքները» վեց սոնատներից կազմված կոմպոզիցիան արտացոլում է անհայտ ուժերի հակամարտությունը։ Դա արտահայտվում է ուժգինից դեպի մեղմ կտրուկ և հաճախակի անցումներով։ Երբ նշվում է ուժգին, դաշնակահարը պետք է ցուցադրի չարության զգացում՝ այդպիսով պատկերելով հակառակորդին։ Եվ ընդհակառակը՝ մեղմ նշանները ներկայացնում են գլխավոր դերակատարին։
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Leopold M. Kantner: Leben und Kirchenkompositionen von Anton Diabelli, mit Thematischem Katalog seiner Werke, Phil. Diss., Wien 1957.
- Leopold M. Kantner: Anton Diabelli, Thematisch-systematisches Werkverzeichnis (WAD), München, Strube Verlag, 2006.
- Willi Kahl: Diabelli, Anton. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 3. Duncker & Humblot, Berlin 1957, ISBN 3-428-00184-2, S. 631
Հրատարակված երաժշտություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Anton Diabelli's Guitar Works: A Thematic Catalogue by Jukka Savijoki (Editions Orphée)
- Rischel & Birket-Smith's Collection of guitar music Det Kongelige Bibliotek, Denmark
- Boije Collection The Music Library of Sweden
- www.karadar.com/Dictionary/diabelli.html
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 Wurzbach D. C. v. Diabelli, Anton (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 3. — S. 277.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Մահախոսական
- ↑ 6,0 6,1 6,2 https://www.google.de/books/edition/Neue_Wiener_Musik_Zeitung/3hJDAAAAcAAJ?hl=de&gbpv=1&pg=PA57&printsec=frontcover — 1852.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Մահախոսական
- ↑ Find A Grave — 1996.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անտոն Դիաբելլի» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||||||
