Jump to content

Աթենաս Նիկե աստվածուհու տաճար

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Աթենաս Նիկե աստվածուհու տաճար
Ναός Αθηνάς Νίκης
Նիկե աստվածուհու տաճարը 2011 թվականին
Հիմնական տվյալներ
Տեսակհեթանոսական տաճար
ԵրկիրՀունաստան Հունաստան
ՏեղագրությունԱթենք, Հունաստան
ԴավանանքՀին հունական դիցաբանություն
Հիմնական ամսաթվերը-430
Ներկա վիճակվերակառուցված
Մասն էԱթենյան Ակրոպոլիս
Ժառանգության կարգավիճակ ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային Ժառանգության օբյեկտ
ՆվիրվածԱթենաս
ՃարտարապետԿալիկրատես
Ճարտարապետական ոճԴասական ճարտարապետական ոճ
Կառուցման սկիզբմ․թ․ա․ 427 թվական
Կառուցման ավարտմ․թ․ա․ 424 թվական
Հիմնադրված-430
Շինանյութպենտելիկոնյան սպիտակ մարմար
Քարտեզ
Քարտեզ
 Temple of Athena Nike (Athens) Վիքիպահեստում

Աթենաս Նիկե աստվածուհու տաճար (հին հունարեն՝ Ναός Αθηνάς Νίκης), հին հունական Աթենաս աստվածուհուն նվիրված հեթանոսական տաճար, որը գտնվում է Աթենքի Ակրոպոլիսում։ Համարվում է Ակրոպոլիսում գտնվող ամենահին տաճարը, որը կառուցված է հոնիական օրդերով։ Որպես Աթենական Ակրոպոլիսի մաս կազմող շինություն՝ Աթենաս Նիկե աստվածուհու տաճարը ներառվել է Հունաստանի Հանրապետությունում ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում։

Տաճարը նվիրված է հին հունական դիցարանի դպրության աստվածուհի Աթենասին։ Կցագրված «Նիկե»-ն հունարեն բառ է, որը թարգմանաբար նշանակում է «հաղթանակած»։ Այս կերպ հեթանոս հույները փորձել են փառաբանել քաղաքի հովանավոր աստվածուհուն՝ վերջինիս համարելով Պելոպոնեսյան պատերազմում սպարտացիներին նկատմամբ տարած հաղթանակի գրավական։

Աթենաս աստվածուհու պաշտամունքը Հին Հունաստանում տարածվել է մ․թ․ա․ 6-րդ դարում։ Սկզբնական շրջանում Աթենասի պատվին պոլիսում կառուցվել է փոքրիկ տաճար, որը սակայն ավերվում է հույն-պարսկական պատերազմների հետևանքով։ Հունաստանից պարսիկների դուրս մղումից հետո մնացորդների տեղում կառուցվում է Աթենաս Նիկե աստվածուհու՝ «հաղթանակած Աթենաս»-ի տաճարը։ Շինարարական աշխատանքները սկսվում են մ․թ․ա․ 427 թվականին և ավարտվում երեք տարի անց՝ 424-ին։

Տաճարի ճարտարապետական նախագծի հեղինակը Կալիկրատեսն է, ով համարվում է ժամանակաշրջանի լավագույն արվեստագետներից մեկը։ Այն կառուցված է հոնիական օրդերով՝ դասական շրջանի ճարտարապետական ոճով։ Տաճարի ֆրիզները պատկերազարդ են։ Այստեղ պատկերված են տեսարաններ Հերակլեսի սխրագործություններից, հույն-պարսկական արյունարբու պատերազմներից, ինչպես նաև աթենացիների աշխատավորական գործունեությունից։ Բացի այդ, պատկերված են նաև մի շարք աստվածների դիմաքանդակներ՝ ի դեմս Զևսի, Պոսեյդոնի և քաղաքի հովանավոր Աթենասի[1]։

Աթենաս Նիկե աստվածուհու տաճարը երկար տարիներ եղել է անառիկ։ 1686 թվականին այն ավերվել է Հունաստան ներխուժած վայրագ թուրքերի կողմից, իսկ վերջինիս քարերն օգտագործվել է պաշտպանական նկատառումներով։ Հունաստանի անկախացումից հետո՝ 1834 թվականին, տաճարը վերակառուցվում է։ 1998 թվականին այն ապամոնտաժվում և վերանորոգվում է, իսկ ֆրիզերի մի մասը տեղափոխվում է Ակրոպոլիսի թանգարան, որը բացվում է 2009 թվականին։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Սակուլաս, Թոմաս. «Աթենաս Նիկե աստվածուհու տաճարի ֆրիզներ, ամեն ինչ Հին Հունաստանի արվեստի մասին». www.ancient-greece.org. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 11-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աթենաս Նիկե աստվածուհու տաճար» հոդվածին։