Ֆեոդոր Սամոխին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆեոդոր Սամոխին
ռուս.՝ Фёдор Самохин
Ծնվել էփետրվարի 12, 1918
ԾննդավայրQ105064553?, Second Don Okrug, Դոնի զորքի մարզ, Խորհրդային Ռուսաստան
Վախճանվել էհուլիսի 17, 1992(1992-07-17)
Վախճանի վայրԲիշքեկ, Ղրղզստան
Մասնագիտությունարձակագիր, լրագրող, հրապարակախոս, թարգմանիչ և խմբագիր
Լեզուռուսերեն, ղրղզերեն
Քաղաքացիություն{{{2}}} ԽՍՀՄ
ԿրթությունՂրղզստանի համալսարան (1955)
ԺանրերԱրձակ, Վիպակ, Պատմվածք, Վեպ, Ակնարկ
Գրական ուղղություններռեալիզմ, Լեյտենանտական արձակ և Village Prose?
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
ԱշխատավայրԿոմսոմոլսկայա պրավդա, Express K? և Q4479479?
Պարգևներ
Վլադիմիր Իլյիչ Լենինի ծննդյան 100-ամյակի հոբելյանական մեդալ Մեդալ «Ստալինգրադի պաշտպանության համար» «1941-1945 թթ Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 20-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ «1941-1945 թթ Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 30-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ «1941-1945 թթ Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 40-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ «ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 50-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ և «ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 60-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ
 Fyodor Samokhin Վիքիպահեստում

Ֆեոդոր Իվանովիչ Սամոխին (ռուս.՝ Фёдор Иванович Самохин, փետրվարի 12, 1918(1918-02-12), Q105064553?, Second Don Okrug, Դոնի զորքի մարզ, Խորհրդային Ռուսաստան - հուլիսի 17, 1992(1992-07-17), Բիշքեկ, Ղրղզստան), ռուս խորհրդային գրող, լրագրող, հրապարակախոս, թարգմանիչ, ԽՍՀՄ Գրողների միության անդամ (1958 թվականից)[1]։

Հայրենական մեծ պատերազմին նվիրված մի շարք ստեղծագործությունների հեղինակ, որոնցից առավել մեծ ժողովրդականության է արժանացել «Չոլպոնբայ» վիպակը, որը պատմում է Խորհրդային Միության հերոս Չոլպոնբայ Տուլեբերդիևի մասին և մի քանի անգամ վերահրատարակվել է[2]։ Գեղարվեստական գրականության բնագավառում ունեցած ավանդի և կիրգիզական խորհրդային գրականության պրոպագանդայի ու զարգացման գործին ակտիվ մասնակցության համար պարգևատրվել է Կիրգիզական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահության երեք պատվոգրերով[3][4]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեոդոր Սամոխինը ծնվել է 1918 թվականի փետրվարի 12-ին Վոյսկա Դոնսկի մարզի Վերխնե Սադովսկի խուտորում[5]։ Իր աշխատանքային գործունեությունն սկսել է 1934 թվականին որպես հաշվառող կոլտնտեսությունում։ 1940 թվականին ավարտել է Նիժի Չիրի միջնակարգ դպրոցը։ 1940-1942 թվականներին աշխատել է Նիժնի Չիրի ձկնաբուծարանում որպես ավագ հաշվետար[3]։ 1942-1943 թվականներին եղել է Նիժնի Չիրի շրջանի կոմերիտմիության բյուրոյի անդամ, եղել է «Մահ ֆաշիզմին» (ռուս.՝ «Смерть фашизму») պարտիզանական ջոկատի հետախույզ[5]։ Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին ծանր վիրավորվել է[5]։

1944 թվականին Կոմսոմոլի Ստալինգրադի շրջկոմը Ֆյոդոր Սամոխինին ուղարկել է Մոսկվա՝ մասնակցելու դասընթացների թերթի աշխատողների համար։ Նույն թվականին նա դարձել է ԽՍԿԿ անդամ[5]։ Դասընթացներն ավարտելուց հետո Սամոխինը աշխատել է որպես «Կոմսոմոլսկայա պրավդա» թերթի գրական աշխատող[5], 1946 թվականից` որպես գրական աշխատակից և «Ленинская смена» թերթի բաժնի վարիչ Ալմա Աթա քաղաքում, իսկ 1947-1949 թվականներին` որպես Ջամբուլի «Կոմունիստ» տարածաշրջանային թերթի հատուկ թղթակից[3]։ 1949 թվականին Ֆեդոր Իվանովիչը տեղափոխվել է Ղրղզստանի մայրաքաղաք Ֆրունզե (ներկայում՝ Բիշքեկ), որտեղ մինչև 1961 թվականն աշխատել է տարբեր պաշտոններում «Комсомолец Киргизии» թերթում, մասնավորապես՝ որպես գրական աշխատակից և խմբագրության բաժնի վարիչ։ 1961-1963 թվականներին եղել է «Блокнот агитатора» ամսագրի խմբագրության գրական աշխատակից[3]։

Ֆեոդոր Սամոխինը մահացել է 1992 թվականի հուլիսի 17-ին Բիշքեկում[6]։

Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սամոխինն իր գրական գործունեությունն սկսել է թերթում հրապարակումներով։ Այսպես, Նիժնի Չիրի շրջանը օկուպացումից ազատագրվելուց անմիջապես հետո նա սկսել է աշխատել որպես «Колхозник Дона» տարածաշրջանային թերթի պատասխանատու քարտուղար, և շուտով դարձել է դրա խմբագիրը։ Թերթում հրատարակել է իր առաջին պատմվածքները՝ «Ծանծաղւտում» (ռուս.՝ «На перекате»), «Հարմոն» (ռուս.՝ «Гармонь»), «Ճանապարհում» (ռուս.՝ «Проводы»)[5]: Այնուամենայնիվ, նրա մասնագիտական գրական գործունեության սկիզբը համարվում է 1949 թվականը և «Комсомолец Киргизии» թերթում աշխատանքի սկիզբը։ Լուրջ վնասվածքի հետևանքով կորցնելով երկու ոտքը՝ նա, այնուամենայնիվ, շատ է ճանապարհորդել հանրապետությունում, ծանոթացել հետաքրքիր մարդկանց հետ` Սուսամիրի անասնապահներ, Տոկտոգուլի հիդրոէլեկտրակայանի կառուցողներ, Իզբասկենտից նավթագործներ, Արավանի բամբակագործներ, Օրտո-Տոկոյի հիդրոլոգներ և Իսիկ Կուլի ձկնորսներ, Քիզիլ Կիյի հանքագործներ և Կեմինի հովտի ճակնդեղ մշակողներ, որոնք հետագայում դարձել են նրա ստեղծագործությունների հերոսներ, ինչպիսիք են՝ «Իմ հոր տունը» (ռուս.՝ «Дом моего отца»), «Երեք կղզի» (ռուս․՝ «Три острова»), «Հայրենի՛ք, ես կվերադառնամ» (ռուս.՝ «Родина, я вернусь!») պատմվածքները «Чуйские разливы» վեպը[7]։ «Երեք կղզիներ» պատմվածքը լույս է տեսել Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակիցների աշխատանքների ժողովածուում «Փետուրով և ինքնաձիգով» (ռուս․՝ «С пером и автоматом») վերնագրով, որը նվիրվել է գերմանական ֆաշիզմի դեմ հաղթանակի 30-ամյակին[8]։

Ֆեոդոր Իվանովիչի ստեղծագործության մեկ այլ կարևոր թեմա է եղել Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ սովետական մարդկանց սխրանքների թեման։ Այս ոլորտում նրա առաջին գրական գործը եղել է «Հետախույզ Կլավդիա Պանչիշկինան» (ռուս․՝ «Разведчица Клавдия Панчишкина») պատմվածքը Նիժի Չիրի շրջանի պարտիզանական ջոկատի մարտիկի մասին, որը լույս է տեսել 1952 թվականին Վոլգոգրադում։ Այս շարքւմ առանձնահատուկ տեղ է գրավում «Չոլպոնբայ» վիպակը[9]՝ նվիրված Խորհրդային Միության հերոս Չոլպոնբայ Տուլեբերդիևին, որը մի քանի վերահրատարակվել է և ստացել բազմաթիվ գրախոսություններ, այդ թվում՝ գրականագետ և Կիրգիզիայի Հանրապետության Գիտությունների ազգային ակադեմիայի թղթակից անդամ Թենդիկ Ասկարովից[10]։ Վիպակը ստեղծվել է Լենինյան կոմերիտմիության 40-ամյակի առթիվ և հրատարակվել Ֆրունզեում՝ Կիրգիզիայի պետական հրատարակչությունում և միաժամանակ հրատարակվել է մոսկովյան «Մոլոդայա Գվարդիա» հրատարակչության կողմից կրճատված տարբերակով։ Այն դրական է ընդունվել սովետական երիտասարդության լայն շրջանակների կողմից[11]։ Այն գրելիս Ֆեոդոր Սամոխինը մեծ աշխատանք է կատարել հերոսի կյանքի, աշխատանքի և պայքարի մասին նյութեր հավաքելու ուղղությամբ։ Չնայած այն հանգամանքին, որ Ֆեոդոր Իվանովիչը եղել է պատերազմի վետերան և ունեցել է հաշմանդամություն, պատմվածքի վրա աշխատելու ընթացքում նա այցելել է Տուլեբերդիևի հայրենիք, շրջել է այն մարտերի վայրերում, որոնց նա մասնակցել է, անձամբ հանդիպել և նամակագրության միջոցով ծանոթացել է նրա ընկերների և զինակիցների հետ[11][7]։ Նման լայնածավալ նախնական աշխատանքը Սամոխինին օգնել է շատ համոզիչ կերպով, ճշմարտացիորեն փոխանցել ոչ միայն իր հերոսի կենսագրությունը, այլև ցույց տալ նրա հոգևոր աշխարհի ողջ հարստությունը[11]։ Հայրենական մեծ պատերազմի թեմային նվիրված հեղինակի մյուս գործերից են «Տղան Ստալինգրադից» (ռուս․՝ «Мальчик из Сталинграда») և «Դոնը՝ պարտիզանական գետը» (ռուս․՝ «Дон — река партизанская») վիպակները[12]։

Նրա գրական գործունեության գերակշիռ ուղղությունը ակնարկներն էին, որոնցից մեկը՝ «Սրտի արյունով» («Кровью сердца»), լույս է տեսել ղրղզ գրողների «Դաժան տարիների գրողները» ստեղծագործությունների ժողովածուումն, որում ներառված էին նաև Լենինյան մրցանակի դափնեկիր Չինգիզ Այթմատովի, Ղրղզստանի ժողովրդական բանաստեղծ և Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս Աալի Թոքոմբաևի, Ղրղզական ԽՍՀ ժողովրդական բանաստեղծ Սորոնբայ Ժուսուևի և այլ գրողների ստեղծագործությունները[13][14]։ Ակնարկը ներառվել է նաև «ЖЗЛ» ստեղծագործությունների ժողովածուներից մեկում «Հայրենական մեծ պատերազմի երիտասարդ գրողները» վերնագրով, որը կազմել է խորհրդային բելառուս գրող Վասիլի Բիկովը[15][16]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Ստալինգրադի պաշտպանության համար» մեդալ
  • «Ի նշանավորումն Վլադիմիր Իլյիչ Լենինի ծննդյան 100-ամյակի» մեդալ
  • «1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի քսան տարի» հոբելյանական մեդալ
  • «Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 25 տարի» նշան
  • «1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի երեսուն տարի» հոբելյանական մեդալ
  • «1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի քառասուն տարի» հոբելյանական մեդալ
  • «ԽՍՀՄ զինված ուժերի 50 տարի» հոբելյանական մեդալ
  • «ԽՍՀՄ զինված ուժերի 60 տարի» հոբելյանական մեդալ
  • Ղրղզական ԽՍՀ Գերագույն Խորհրդի Նախագահության երեք պատվոգիր[3][17]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Астахова В. А., Любецкая А. И., Цветкова Л. И. Справочник Союза писателей СССР // Адреса и телефоны писателей / под ред. Селихова К. Н. — М.: Советский писатель, 1986. — С. 555. — 555 с.
  2. ↑ Кулак, 1978, էջ 3
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Ботояров, 1989
  4. ↑ Литературная газета, 1978, էջ 4
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Самаганов, 1969, էջ 386
  6. ↑ Фёдор САМОХИН // Комсомолец Киргизии : газета. — 1992. — № 42. — С. 7.
  7. ↑ 7,0 7,1 Имшенецкий, 1968, էջ 4
  8. ↑ «С пером и автоматом [Текст] : Повести, рассказы, фронтовые записи : [Сборник] - Search RSL». search.rsl.ru. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 16-ին.
  9. ↑ Орузбаева, 1982, էջ 374
  10. ↑ Аскаров Т Повесть о герое(ռուս.) // Комсомолец Киргизии : газета. — 1958.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Иванов, 1958, էջ 59
  12. ↑ Самохин Ф. От вершины к вершине // Избранное / под ред. Иванова А. — Фрунзе: Кыргызстан, 1978. — 252 с. — 15 000 экз.
  13. ↑ Герои суровых лет / под ред. Жажиева С. М. — Фрунзе: Кыргызстан, 1968. — С. 64. — 169 с. — 150 000 экз.
  14. ↑ «Герои суровых лет [Текст] : [Повести] : [Перевод] - Search RSL». search.rsl.ru. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 16-ին.
  15. ↑ Sostaviteli: E. I. Gorelik, L. P. Aleksandrova, R. A. Evseeva; Aleksandrova, L. P; Gorelik, E. I; Evseeva, R. A (2010). Katalog "ZhZL": 1890-2010 (Russian). Москва: Молодая гвардия. ISBN 978-5-235-03337-5. OCLC 663741433.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  16. ↑ 40 let ZhZL: katalog, 1933-1973 (ռուսերեն). Mol. gvardii︠a︡. 1976.
  17. ↑ Литературный Киргизстан : ЛК., Выпуски 1-6(ռուս.) // Ала-Тоо : журнал. — 1988.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հոդվածներ
  • Иванов Н Повесть о бессмертном подвиге Чолпонбая(ռուս.) // Коммунист : журнал. — 1958. — № 10. — С. 59—63.
  • Имшенецкий Н. К 50-летию Фёдора Самохина // Комсомолец Киргизии : газета. — 1968. — С. 4.
  • «Навечно в памяти и в сердце» (К 60-летию Фёдора Самохина) // Советская Киргизия : газета. — 1978. — С. 3.
  • Отрывок повести Самохина Ф. И. «Чолпонбай» // Комсомолец Киргизии : газета. — 1978. — С. 4.
  • Кулак Н Главная тема (Фёдору Самохину — 60 лет) // Вечерний Фрунзе : газета. — 1978. — № 31 [1065]. — С. 3.
  • Ф. И. Самохину — 60 лет // Литературная газета : газета. — 1978. — № 10. — С. 4. — ISSN 0233-4305.
Գրքեր

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆեոդոր Սամոխին» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆեոդոր_Սամոխին&oldid=9570098» էջից