Տոմա Պեսկե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Տոմա Պեսկե
Բնօրինակ անուն ազգանուն ֆր.՝ Thomas Pesquet
Մասնագիտություն  Ֆրանսիա
Ծնվել է փետրվարի 27, 1978(1978-02-27)[1][2][3] (46 տարեկան)
Ծննդավայր Ռուան, Ֆրանսիա[4][5][6]
Ամուսին Anne Mottet?[7]
Պարգևներ
Médaille de l'Aéronautique Պատվավոր լեգեոնի շքանշանի սպա Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ «Ակնառու հանրային ծառայության համար» մեդալ և «Տիեզերական թռիչքի» մեդալ

Տոմա Գոտյե Պեսկե (ֆր.՝ Thomas Gautier Pesquet; փետրվարի 27, 1978(1978-02-27)[1][2][3], Ռուան, Ֆրանսիա[4][5][6]), ԵՏԳ տիեզերագնաց, Ֆրանսիայի 10-րդ տիեզերագնաց և աշխարհի 552-րդ տիեզերագնաց։

Մեկնարկել է 2016 թվականի նոյեմբերի 17-ին՝ որպես «Սոյուզ ՄՍ-03» տրանսպորտային անձնակազմի թռիչքային ինժեներ և Միջազգային տիեզերակայանի անձնակազմի թռիչքային ինժեներ՝ ՄՏԿ-50/51 հիմնական տիեզերական արշավախմբերի ծրագրի շրջանակներում։ Երկիր վերադարձավ 2017 թվականի հունիսի 2-ին։ Տիեզերական թռիչքի տևողությունը կազմել է 196 օր 17 ժամ 50 րոպե 25 վայրկյան։ Կատարել է երկու տիեզերական զբոսանք՝ ընդհանուր 12 ժամ 32 րոպե տևողությամբ։ Թռիչքի ընթացքում եղել է ԵՏԳ-ի ամենաերիտասարդ տիեզերագնացը։

2021 թվականի ապրիլի 23-ին՝ որպես ՄՏԿ-65/66 տիեզերական արշավախմբի անձնակազմի թիվ 2 թռիչքի մասնագետ, մեկնարկել Է SpaceX Crew-2 բազմակի օգտագործման տիեզերանավով։ Նա ՄՏԿ-65/ՄՏԿ-66 արշավախմբերի հրամանատարն էր, տիեզերական թռիչքի մեջ էր ավելի քան 199 օր, կատարեց չորս տիեզերական զբոսանք՝ ընդհանուր 27 ժամ 32 րոպե տևողությամբ։ Երկու տիեզերական թռիչքների ընդհանուր մնալը կազմել է 396 Օր 11 ժամ 34 րոպե։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տոմա Պեսկեն ծնվել է 1978 թվականի փետրվարի 27-ին Ռուանում (Ծովամերձ Սեն դեպարտամենտ, վերին Նորմանդիա շրջան, Ֆրանսիա)[8][9] ուսուցիչների ընտանիքում, որոնց երկու կողմերի ծնողները ֆերմերներ էին[10]։

1998 թվականին ավարտել է Ռուանի Պիեռ Կոռնելի լիցեյը, ուսումը շարունակել Թուլուզի օդագնացության և տիեզերական հետազոտությունների բարձրագույն դպրոցում, որն ավարտել է 2001 թվականին և ստացել գիտության մագիստրոսի կոչում «Տիեզերական մեքենաների նախագծում և կառավարում» մասնագիտությամբ։ Ուսման վերջին տարին անցկացրել է Մոնրեալի (Կանադա) պոլիտեխնիկական դպրոցում՝ օդագնացության և տիեզերագնացության ուսանողների փոխանակման ծրագրով։ Նույն թվականի ապրիլ-սեպտեմբեր ամիսներին ինժեներական պրակտիկա է անցել ֆրանս-իտալական անգլ ավիատիեզերական ընկերությունում՝ Thales Alenia Space Կաննում (Ֆրանսիա)։ Այնուհետև մինչև 2002 թվականը աշխատել է անգլ ընկերությունում որպես հեռազննման տիեզերանավերի դինամիկայի ինժեներ՝ GMV S. A. Մադրիդում (Իսպանիա)[8][9]։

2002-2004 թվականներին աշխատել է ֆրանսիական տիեզերական գործակալությունում որպես ինժեներ-հետազոտող, որտեղ զբաղվել է տիեզերական առաքելությունների ինքնավարության հարցերով։ 2002 թվականին եղել է տիեզերական հետազոտությունների ազգային կենտրոնի ներկայացուցիչը տիեզերական տվյալների փոխանցման տեղեկատվական համակարգերի միջազգային խորհրդատվական կոմիտեում։ Ֆրանսիական օդագնացության և տիեզերագնացության ասոցիացիայի և ամերիկյան օդագնացության և տիեզերագնացության ինստիտուտի անդամ է[8]։

2004 թվականին, լինելով սիրողական օդաչու, ընտրվել է Air France ավիաընկերության օդաչուների վերապատրաստման համար նախատեսված թռիչքային դպրոց։ 2006 թվականին ավարտել է ավիաընկերության թռիչքային դպրոցը և ստացել տրանսպորտային ավիացիայի աթֆլ-իր օդաչուի արտոնագիր՝ գործիքային թռիչքների թույլտվությամբ։ Նախքան տիեզերագնացների ջոկատում ընդգրկվելը, նա աշխատել է որպես Airbus-320s ինքնաթիռի օդաչու Air France ավիաընկերությունում։ Ունի ավելի քան 2300 ժամ թռիչք ուղևորատար ինքնաթիռներով, դարձել Է Airbus A320 տեսուչ-հրահանգիչ և անձնակազմի ռեսուրսների կառավարման հրահանգիչ[8]։

Տիեզերական պատրաստում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2009 թվականի մայիսին ընտրվել է ESA-ի տիեզերագնացների ջոկատի 8,413 թեկնածուներից մեկը՝ չորրորդ զորակոչի ընթացքում վեցից մեկը։ 2010 թվականի նոյեմբերի 22-ին, ընդհանուր տիեզերական վերապատրաստման դասընթացն ավարտելուց հետո, ստացել է ESA տիեզերագնացի վկայական։ Նա աշխատել է որպես թռիչքների ղեկավար Մյունխենի (Գերմանիա) առաքելության կառավարման կենտրոնում, ինչպես նաև եվրոպական տիեզերագնացների կենտրոնում, պատասխանատու էր նոր գործընկերների, մասնավորապես, Չինաստանի գործընկերների հետ ապագա համագործակցության պլանների մշակման համար[8][9]։

2010-ի աշնանը նա անցկացրեց ուսումնական նստաշրջան Յ․Ա․ Գագարինի անվան տիեզերագնացների վերապատրաստման կենտրոնում։ Նստաշրջանի ընթացքում ուսումնասիրել է ռուսաց լեզուն, ՄՏԿ-ի ռուսական հատվածը, «Սոյուզ» նավը և «Սոկոլ» տիպի սկաֆանդրները, տեսողական-գործիքային դիտարկումների վարժանք անցկացրել Տու-134 հատուկ ինքնաթիռով թռիչքի ժամանակ[9]։ 2012 թվականի հունվարին անցկացվել է անձնակազմի գործողությունների մշակման վարժանք՝ ձմռանը անտառածածկ տարածքում վայրէջք կատարելուց հետո[11]։

2013 թվականի սեպտեմբերին Թ. Պեսկեն մասնակցել է բաց տիեզերքում աշխատանքը նմանակող մարզումներին, որոնք անցկացվել են Ատլանտյան օվկիանոսի հատակին «Ակվարիուս» ստորջրյա գիտաուսումնական կենտրոնում[12]։

2013 թվականի նոյեմբերից վերապատրաստվել է որպես ՄՏԿ‑45/46/EP-18 կրկնօրինակ անձնակազմի մաս՝ որպես TPK «Սոյուզ ՏՄԱ-18Մ» թռիչքի ինժեներ և ՄՏԿ ԵՐ-18 թռիչքի ինժեներ։ 2014 թվականին նշանակվել է Սոյուզ ՏՄԱ-18Մ կրկնօրինակ անձնակազմի բորտինժեներ։ 2015 թվականի սեպտեմբերից վերապատրաստվել է ՄՏՍ-48/49 կրկնօրինակ անձնակազմի կազմում՝ որպես «Սոյուզ ՄՍ» ՏՊԿ բորտինժեներ և ՄՏՍ-48/49 բորտինժեներ[9]։

Սոյուզ ՄՍ-03 TPK-ի կրկնօրինակ անձնակազմը CPK-ում ՄՏԿ-ում հրդեհի դեմ պայքարի դասընթացների ժամանակ (Տոմա Պեսկեն ձախում)

2016 թվականի փետրվարին պայմանական անձնակազմի կազմում մասնակցել է ձմռանը անտառածածկ տարածքներում վթարային վայրէջքի դեպքում գործողությունների վարժանքին։ 2016 թվականի մայիսին տիեզերագնացների վերապատրաստման կենտրոնում, տիեզերագնաց Օլեգ Նովիցկու և տիեզերագնաց Պեգի Ուիթսոնը, «Սոյուզ ՄՍ» տիեզերանավի սիմուլյատորի վրա քննության մարզում և նախաթռիչքային քննության մարզում ՄՏԿ-ի ռուսական հատվածում։ 2016 թվականի հուլիսի 6-ին հաստատվել է որպես «Սոյուզ ՄՍ» նավի կրկնօրինակ անձնակազմի բորտինժեներ, 2016 թվականի հուլիսի 7-ին «Սոյուզ ՄՍ» նավի մեկնարկի ժամանակ եղել է կրկնօրինակ անձնակազմի կազմում[9]։

2016 թվականի հոկտեմբերի 24-ին նա հանձնել է քննական մարզում ՄՏԿ-ի ռուսական հատվածի սիմուլյատորի վրա, իսկ 2016 թվականի հոկտեմբերի 25-ին՝ համապարփակ ստուգարքային մարզում TPK «Սոյուզ» սիմուլյատորի վրա։ 2016 թվականի հոկտեմբերի 26-ին տիեզերագնացների վերապատրաստման կենտրոնում միջգերատեսչական հանձնաժողովի նիստում Օլեգ Նովիցկիի, Թոմ Պեսկետի և Պեգի Ուիթսոնի կազմում ընդգրկված անձնակազմը առաջարկվել է շարունակել նախնական նախապատրաստումը Բայկոնուր տիեզերակայանում՝ որպես հիմնական անձնակազմ[9]։

2016 թվականի հոկտեմբերի 24-25-ը «Սոյուզ ՄՍ-03» TPK-ի հիմնական և կրկնօրինակ անձնակազմերը Յ. Ա. Գագարինի անվան TPK-ում կատարեցին համալիր քննական մարզումների ծրագիր[13]։ Հոկտեմբերի 26-ին Տիեզերագնացների պատրաստման կենտրոնի միջգերատեսչական հանձնաժողովը խորհուրդ է տվել ՄՏՍ-50/51 անձնակազմին՝ Բայկոնուր տիեզերակայանում նախնական պատրաստությունը շարունակելու համար[14]։

Տոմա Պեսկետը դարձել է Ֆրանսիայի տասներորդ ներկայացուցիչը, ով եղել է տիեզերքում։ Տիեզերական թռիչքի ժամանակ նա ESA-ի ամենաերիտասարդ տիեզերագնացն էր[15]։

Առաջին թռիչք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

TPK Սոյուզ ՄՍ-03 անձնակազմը մեկնարկից առաջ
Թ. Պեսկեի մուտքը բաց տիեզերք 2017 թվականի հունվարի 13-ին

Մեկնարկել է 2016 թվականի նոյեմբերի 17-ին, Մոսկվայի ժամանակով 23:20:13-ին, Բայկոնուր տիեզերակայանի «Գագարինի մեկնարկից»՝ որպես «Սոյուզ ՄՍ-03» տիեզերանավի անձնակազմի 1-ին թռիչքի ինժեներ (կոչի ազդանշան-Կազբեկ) և Միջազգային տիեզերակայանի անձնակազմի թռիչքի ինժեներ՝ ՄՏԿ-50/51 հիմնական տիեզերական արշավախմբերի ծրագրի համաձայն։ «Սոյուզ ՄՍ-03» անձնակազմի հրամանատար՝ «Ռոսկոսմոս»-ի տիեզերագնաց՝ Օլեգ Նովիցկի, թռիչքի ինժեներ-2 տիեզերագնաց (ՆԱՍԱ) Պեգի Ուիթսոն[16]։

TPK-ի թռիչքն իրականացվել է ՄՏԿ-ի հետ մերձեցման 34-շրջադարձ (երկու օր) սխեմայով[16]։ 2016 թվականի նոյեմբերի 20-ին, Մոսկվայի ժամանակով ժամը 01։ 01-ին, «Սոյուզ ՄՍ-03»-ը վայրէջք կատարեց Միջազգային տիեզերակայանի ռուսական հատվածի փոքր հետազոտական մոդուլի «Արշալույս» (ՄԻՄ-1) նավահանգստի հանգույցին։ Նավակայանի խստությունը ստուգելուց և նավի և կայանի միջև ճնշման հավասարեցումից հետո նոր անձնակազմը տեղափոխվել է ՄՏԿ[17]։

Թռիչքի ընթացքում նա կատարել է երկու տիեզերական զբոսանք՝ ընդհանուր 12 ժամ 32 րոպե տևողությամբ։ Առաջին թողարկումը տեղի է ունեցել 2017 թվականի հունվարի 13-ին տիեզերագնաց Ռ.Շ. Կիմբրոյի հետ միասին՝ 5 ժամ 58 րոպե տևողությամբ։ Տիեզերագնացները տեղադրեցին և կապեցին երեք լիթիում-իոնային մարտկոցներ, ինչպես նաև կատարեցին կայանի պահպանման ևս վեց լրացուցիչ առաջադրանքներ[18]։ Նույն կազմով տիեզերագնացները երկրորդ ելքը կատարել են 2017 թվականի մարտի 24-ին՝ 6 ժամ 34 րոպե տևողությամբ։ Տիեզերագնացության ընթացքում տիեզերագնացները փոխարինեցին Ճապոնական մոդուլի արտաքին մակերեսի երկու տեսախցիկները, յուղեցին Կանադական ՄՏԿ Canadarm մանիպուլյատորը, փոխարինեցին կայանի լուսատուների լամպերը, ինչպես նաև պատրաստեցին կնքված միացման ադապտորը (PMA-3) «Հանգիստ» մոդուլից «Հարմոնիա» մոդուլին հետագա տեղափոխման համար՝ IDA միջազգային միացման ադապտերը դրան հետագայում ամրացնելու համար։ Տիեզերագնացները նաև ստուգել են ռադիատորը, որտեղ ավելի վաղ հայտնաբերվել էր ամոնիակի արտահոսք[19]։

2017 թվականի հունիսի 2-ին, Մոսկվայի ժամանակով ժամը 13։ 47-ին, «Սոյուզ ՄՍ-03» տիեզերանավը Օլեգ Նովիցկիի և Թոմ Պեսկեի հետ հաջողությամբ անջատվել է ՄՏԿ-ից։ Մոսկվայի ժամանակով 17:10:38-ին նավի իջնող ապարատը վայրԷջք Է կատարել Ղազախստանի Ժեզկազգան քաղաքից 147 կմ հարավ-արեւելք։ Թռիչքի տևողությունը կազմել Է 196 օր[20]։

Երկրորդ թռիչք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2021 թվականի ապրիլի 23-ին, Տոմա Պեսկեն՝ որպես ՄՏԿ-65/66 տիեզերական արշավախմբի անձնակազմի թիվ 2 թռիչքի մասնագետ, մեկնարկել Է ՆԱՍԱ-ի Քենեդիի տիեզերական կենտրոնի LC-39A մեկնարկային համալիրից ամերիկյան մասնավոր, բազմակի օգտագործման SpaceX Crew-2 տիեզերանավով դեպի ՄՏԿ[21]։

2021 թվականի հունիսի 16-ին Տոմա Պեսկեն և Շեյն Կիմբրոուն դուրս եկան տիեզերք։ Տիեզերագնացները P6 ֆերմայում տեղադրեցին iROSA մարտկոցների երկու վահանակներից մեկը, բայց դրանք տեղակայելու համար նախատեսված ժամանակը բավարար չէր։ Տիեզերագնացությունը տևել է 7 ժամ 15 րոպե։ Մոտ 340 կգ զանգվածով վահանակը տեղափոխել Միջազգային տիեզերակայանից օգնել է տիեզերագնաց Մեգան Մաքարթուրը, որը կառավարել է Canadarm-2 մանիպուլյատոր-ձեռքը[22]։ 2021 թվականի հունիսի 20-ին Պեսկեն և Կիմբրոուն կատարեցին իրենց երկրորդ տիեզերական զբոսանքը։ Նրանք ամրացրել են մարտկոցը ուղեծրային համալիրի արտաքին մակերեսին, միացրել և տեղակայել այն։ Տիեզերագնացները նաև նախապատրաստություն են անցկացրել երկրորդ արևային մարտկոցի հետագա տեղադրման համար։ Տիեզերագնացության տևողությունը կազմել է 6 ժամ 28 րոպե[23]։ 2021 թվականի հունիսի 25-ին տիեզերագնացներ Պեսկեն և Կիմբրոուն կատարեցին ավելի քան 6 ժամ տևողությամբ երրորդ տիեզերական զբոսանքը։ Նրանք ՄՏԿ ֆերմայի P6 օժանդակ հատվածում տեղադրեցին IROSAերկրորդ արևային վահանակը։ Վահանակը Միջազգային տիեզերակայանից տեղափոխելուն օգնել են տիեզերագնաց Մեգան Մաքարթուրը և Մարկ Վանդե Հայը, որոնք կառավարել են Canadarm-2 մանիպուլյատոր-ձեռքը[24]։

2021 թվականի սեպտեմբերի 12-ին Տոմա Պեսկետը ճապոնացի տիեզերագնաց Ակիհիկո Հոսիդեի հետ անցկացրեց ևս մեկ տիեզերական զբոսանք՝ 6 ժամ 54 րոպե տևողությամբ։ Տիեզերագնացները հավաքեցին և տեղադրեցին iROSA-ի նոր արևային վահանակի մոնտաժը և փոխարինեցին կայանի համակարգերի էլեկտրաստատիկ ներուժը չափող հատուկ գործիքը[25]։

2021 թվականի նոյեմբերի 8-ին, ժամը 19:05 UTC Crew Dragon-ի անձնակազմով Crew-2 առաքելության անձնակազմը անջատվել է Միջազգային տիեզերակայանից[26], իսկ 2021 թվականի նոյեմբերի 9-ին, ժամը 3:33 UTC-ն ցնցվել է Ֆլորիդայի ափերի մոտ[27]։

Վիճակագրություն[28]
# Մեկնարկային

նավ

Սկիզբ, ՀԿԺ Արշավախումբ Վայրէջքի նավ Վայրէջք, ՀԿԺ Արշավանք Ելքեր

դեպի բաց տիեզերք

Ժամանակ

բաց տարածության մեջ

1 Սոյուզ ՄՍ-03 17․11․2016, 20:20 Սոյուզ ՄՍ-03, ՄՏԿ-50/51 Սոյուզ ՄՍ-03 02․06․2017, 14:10 196 օր 17 ժամ 50 րոպե 2 12 ժամ 32 րոպե
2 SpaceX Dragon 2 C206 23․04․2011, 09:49 Crew-2, ՄՏԿ-65/66 SpaceX Dragon 2 C206 ? 199 ժամ17 ժամ 44 րոպե 4 27 ժամ 32 րոպե
396 օր 11 ժամ 34 րոպե 6 40 ժամ 04 րոպե

Ընտանիք, հոբբի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամուսնացած է Աննա Մոտետի հետ (Annа Mottet)[29]։ Տոմա Պեսկեն խոսում է հինգ լեզուներով՝ ֆրանսերեն, անգլերեն, իսպաներեն, գերմաներեն և ռուսերեն։ Սովորել է վեցերորդը՝ հյուսիսչինական (մանդարինական) լեզուն[30]։

Նա մանկուց սիրում է սպորտը, ունի ձյուդոյի սև գոտի, զբաղվում է լողով, վազքով, պարապլաներիզմով, լեռնագնացությամբ, դայվինգով, սքվոշ խաղալով, լեռնային հեծանիվով[9]։

Նվագում է սաքսոֆոն, սիրում է կարդալ։ KG5FYG կոչի ազդանշանի ռադիոսիրահար[31]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 GeneaStar
  2. 2,0 2,1 2,2 Roglo — 1997. — ed. size: 9000000
  3. 3,0 3,1 3,2 http://www.spacefacts.de/bios/international/english/pesquet_thomas.htm
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 https://france3-regions.francetvinfo.fr/normandie/pays-caux/dieppe/thomas-pesquet-retour-parcours-du-spationaute-normand-1265675.html
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 https://actu.fr/normandie/dieppe_76217/interview-thomas-pesquet-lastronaute-dieppois-en-partance-pour-lespace-se-souvient-de-sa-jeunesse-a-dieppe_4364348.html
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 Who's Who in France (ֆր.)Paris: 1953. — ISSN 0083-9531; 2275-0908
  7. 7,0 7,1 https://www.liberation.fr/futurs/2016/10/25/thomas-pesquet-open-space_1524230/
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 «Тома Песке. Биография» (անգլերեն). ЕКА. 2018 թ․ օգոստոսի 30. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 26-ին.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 «Тома Готье Песке. Биография». РКК «Энергия». 2016-06. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 18-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 26-ին.
  10. «Thomas Pesquet: «Le plus grand obstacle à la réussite est l'autocensure»». Le Monde (ֆրանսերեն). 2019 թ․ հունվարի 7. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 29-ին.
  11. «Первый условный экипаж приступил к тренировке по отработке действий после приземления в лесисто-болотистой местности зимой». Центр подготовки космонавтов имени Ю. А. Гагарина. 2012 թ․ հունվարի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 25-ին.
  12. «Астронавты завершили подводную миссию». Научно-популярный интернет-журнал InFuture.ru. 2013 թ․ հոկտեմբերի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 25-ին.
  13. «ЦПК: экипажи МКС-50/51 приступили к экзаменационным тренировкам». ЦПК имени Ю. А. Гагарина. 2016 թ․ հոկտեմբերի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
  14. «ЦПК. Решением МВК экипажи рекомендованы к прохождению предстартовой подготовки». Роскосмос. 2016 թ․ հոկտեմբերի 26. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 4-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
  15. «Самый молодой космонавт Европейского космического агентства отправится на МКС в 2016 году». ТАСС. 2014 թ․ մարտի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 25-ին.
  16. 16,0 16,1 «Ракета-носитель «СОЮЗ-ФГ» с ТПК «СОЮЗ МС-03» успешно стартовала с Байконура». Роскосмос. 2016 թ․ նոյեմբերի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
  17. «Экипаж ТПК «СОЮЗ МС-03» перешёл на борт МКС». Роскосмос. 2016 թ․ նոյեմբերի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 20-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  18. «Астронавты вышли в открытый космос для замены батарей МКС». РИА Новости. 2017 թ․ հունվարի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 25-ին.
  19. «Члены экипажа МКС Кимброу и Песке вышли в открытый космос». РИА Новости. 2017 թ․ մարտի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 25-ին.
  20. «Космонавт Олег Новицкий и астронавт ЕКА Том Песке вернулись на Землю». Интерфакс. 2017 թ․ հուլիսի 2. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 25-ին.
  21. Josh Finch, Stephanie Schierholz (2021 թ․ ապրիլի 23). «NASA's SpaceX Crew-2 Astronauts Headed to International Space Station». www.nasa.gov (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 28-ին.
  22. «Астронавты установили на МКС новую солнечную панель». ТАСС. 2021 թ․ հունիսի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 18-ին.
  23. «Астронавты на МКС завершили установку новой солнечной батареи и развернули ее». ТАСС. 2021 թ․ հունիսի 20. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 20-ին.
  24. «Астронавты развернули на МКС новые солнечные панели». Интерфакс. 2021 թ․ հունիսի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 5-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 6-ին.
  25. «Двое астронавтов завершили семичасовую работу в открытом космосе». Риа Новости. 2021 թ․ սեպտեմբերի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
  26. «Корабль Crew Dragon отстыковался от МКС для возвращения на Землю». ТАСС (ռուսերեն). 2021 թ․ նոյեմբերի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
  27. Sarah Loff (2021 թ․ նոյեմբերի 7). «NASA, SpaceX Adjust Crew-2 Station Departure Date». blogs.nasa.gov/commercialcrew (անգլերեն). NASA. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  28. «Statistics - Pesquet Thomas Gautier» (անգլերեն). spacefacts.de. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 11-ին.
  29. «Qui est Anne Mottet, la compagne de Thomas Pesquet ?». programme-tv.net (ֆրանսերեն). 2019 թ․ փետրվարի 27. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 29-ին.
  30. Ричард Холлингэм (2018 թ․ հուլիսի 1). «Зачем европейские астронавты учат китайский язык». Би-би-си. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 29-ին.
  31. «Ham Astronauts Swap Places on International Space Station». www.arrl.org. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 26-ին.