Աշ (ուտեստ)
 | |
|---|---|
 | |
| Ենթատեսակ | ապուր և սննդամթերք |
| Առաջացման երկիր |  Աֆղանստան,  Իրան,  Թուրքիա,  Ադրբեջան և  Հայաստան |
 Āsh Վիքիպահեստում | |
Աշ (պարս.՝ آش), խիտ ապուր/ռագու, որը սովորաբար մատուցվում է տաք վիճակում և հանդիսանում է իրանական խոհանոցի մի մաս։ Այն հանդիպում է նաև աֆղանական, ադրբեջանական, կովկասյան և թուրքական խոհանոցներում։
«Խոհարար» բառը պարսկերենում հնչում է որպես «օշպազ»։ Բառը պարսկերեն երկու բառերի համակցություն է «օշ» և «պազ» և բառացիորեն նշանակում է «մարդ, ով պատրաստում է օշ»[1][2]։ Ինչպես նաև «խոհանոց» բառը թարգմանվում է որպես «օշպազհանե», «օշպազ» և «հանե» բառերի համակցություն, որը նշանակում է տուն։
Բաղադրիչներ
Աշի համար կարող են օգտագործվել տարբեր բաղադրիչներ, օրինակ՝ ցորենի արիշտա, քրքում, բանջարեղեններ (բրոկոլի, գազար, սոխ, նեխուր, սպանախ, սխտոր, հալապենյո), լոբազգիներ (սիսեռ, լոբի), կանաչեղեն (սամիթ, անանուխ, համեմ, լցոնած գինձ), յոգուրտ և մանրեցված գառան, տավարի կամ հավի միս[1][2][3][4]։
Կախված աշի տեսակից՝ այն կարող է պարունակել հացահատիկի, լոբազգիների (սիսեռ, լոբի, ոսպ), բանջարաղենների, լոլիկի, շաղգամի, կանաչեղենի (մաղադանոս, սպանախ, սամիթ, կանաչ սոխ, գինձ, չոր անանուխ), սոխի, բուսայուղի, սխտորի, քեսմեի (աշ-է ռեշտե) և համեմունքների տարբեր տեսակներ, ինչպիսիք են աղը, պղպեղը, քրքումը և զաֆրանը։
Աշը կարելի է համարել ամբողջական կամ առաջին ճաշատեսակ[2]։ Պարսկական խանութներում «Աշը» հաճախ կարելի է ձեռք բերել պահածոյացված[5], փոշու կամ սառեցված վիճակում:
Տարատեսակներ
Աֆղանական խոհանոց
Աֆղանական ապուրը հիմնականում պատրաստում են արիշտայով և տարատեսակ բանջարեղեններով լոլիկի արգանակի մեջ[6][7][8]: Ապուրի աֆղանական տարբերակը ավելի հաճախ լինում է լոլիկներով կամ տոմատի արգանակով: Նրան լցոնում են Չակոյով (յոգուրտի սոուս) և դաղձի չոր/մանրացված տերևներով:
Իրանական խոհանոց
Իրանական խոհանոցում հաշվառվում է ավելի քան 50 խիտ ապուր (աշ) , իսկ աշ-է ռեպշտե, ամենահայտնի տեսակներից մեկն է[1]: Մյուս հայտնի աշերը ներառում են հետևյալները՝ աշ-է-անար (նռան ռագու), աշ-է-դուգ, աշ-է-սակ (շոգեղաշած շպանատի ռագու), աշ-է-տորշ (ճակնդեղ, թթվեղեն): Աշի իրանական փոփոխակումը հաչախ լրացվում է կողմնակի ճաշատեսակով (նանա-դագ) տապակած անանուխի յուղով, սխտորի մանր կտորներով կամ շալոտ-չիփսերով[2]: Քալե Ջուշ (պարս.՝ کلهجوش) կամ Քալջուշ (պարս.՝ کلجوش), տիպիկ պարսկական աշ, որը ներառում է միս (ըստ ցանկության), չորթան, կանաչ ոսպ, սպիտակ ճակնդեղ (հավաքված լեռներից) և սիսեռ[9]:
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Ash-Reshteh (Persian New Years Noodle Soup) Recipe». Follow Me Foodie. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-10-02-ին. Վերցված է 2016-03-26-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Āsh 'eh Anar, Pomegranate soup». Fig & Quince. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-08-ին. Վերցված է 2016-03-26-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Starkey, Joanne (1990-08-05). «DINING OUT; A New Taste (Afghani) in Huntington». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-11-05-ին. Վերցված է 2017-05-31-ին.
- ↑ Cook, Karla (2012-12-14). «A Review of Afghan Kabob Fusion, in Franklin Park». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-22-ին. Վերցված է 2017-05-31-ին.
- ↑ «Persian barley soup». Amazon.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-10-19-ին. Վերցված է 2016-03-25-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Aush Vegetable Soup». Washington Post. 2014-12-14. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-21-ին. Վերցված է 2017-05-31-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Scholem, Richard Jay (1996-09-29). «Afghan Restaurant Offers Exotica for Frugal». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-10-12-ին. Վերցված է 2017-05-31-ին.
- ↑ Starkey, Joanne (2012-05-18). «A Review of Choopan Grill, in Hicksville». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-22-ին. Վերցված է 2017-05-31-ին.
- ↑ «دیکشنری آنلاین آبادیس — معنی کلهجوش». Dictionary.abadis.ir. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-10-27-ին. Վերցված է 2017-12-15-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն)