Ռուբեն Մամուլյան

Մրցանակներ
Վենետիկյան միջազգային կինոփառատոն
	«Արյուն և ավազ» ֆիլմը ժյուրիի հատուկ մրցանակ, որպես լավագույն գունավոր կինոնկար 1940
Այլ մրցանակներ
	Ամերիկյան կինոռեժիսորների գիլդիայի բարձրագույն՝ Գրիֆֆիթի մրցանակը 1982

Ռուբեն Մամուլյան; Rouben Mamoulian
	թատերական և կինո ռեժիսոր
Ծնվել է	1897 հոկտեմբերի 8
Ծննդավայր	Թիֆլիսի նահանգ,; Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	4 դեկտեմբերի 1987 (տարիքը 90)
Մահվան վայր	Լոս Անջելես, ԱՄՆ
Կրթություն	Մոսկվայի պետական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն; ԱՄՆ
Գործունեության տարիներ	1920 - 1963
Ազգություն	հայ
Մասնագիտացում	կինոռեժիսոր, երաժշտության ուսուցիչ և թատերական ռեժիսոր
Ամուսին	Ազադիա Նյուման
IMDb	ID 0541149
	Ռուբեն Մամուլյան՝ Վիքիպահեստ
Մրցանակներ
Վենետիկյան միջազգային կինոփառատոն
	«Արյուն և ավազ» ֆիլմը ժյուրիի հատուկ մրցանակ, որպես լավագույն գունավոր կինոնկար 1940
Այլ մրցանակներ
	Ամերիկյան կինոռեժիսորների գիլդիայի բարձրագույն՝ Գրիֆֆիթի մրցանակը 1982

Արեւմտահայերէն տարբերակ՝ Ռուբէն Մամուլեան

Ռուբեն Զաքարի Մամուլյան (անգլ.՝ Rouben Mamoulian, հոկտեմբերի 8, 1897(1897-10-08)^[1]^[3]^[4]^[5], Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն^[1] - դեկտեմբերի 4, 1987(1987-12-04)^[1]^[2]^[3]^[4]^[5], Վուդլենդ Հիլզ, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), ամերիկահայ ռեժիսոր, համարվում է 20-րդ դարի աշխարհի խոշորագույն թատերական և կինոռեժիսորներից մեկը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռուբեն Մամուլյանը ծնվել է Թիֆլիսում 1897 թվականին, հայ մեծահարուստ բանկիրի՝ Զաքար և Վերժինե Մամուլյանների ընտանիքում։ Մոր շնորհիվ, որը Թիֆլիսի հայկական դրամատիկական ընկերության նախագահն էր, նա վաղ հասակից կապվել է թատրոնին: Յոթ տարեկան հասակում ծնողների հետ մեկնել է Ֆրանսիա, որտեղ ուսանել է Փարիզի Մոնդենիի լիցեյում: 1913 թվականին վերադարձել է Թիֆլիս, որտեղ շարունակել է ուսումը: Այնուհետև ուսանել է Մոսկվայի և Լոնդոնի համալսարանների իրավաբանական ֆակուլտետներում։ Որոշ ժամանակ հաճախել է Եվգենի Վախթանգովի թատերական ստուդիան։ Վերադառնալով Թիֆլիս՝ Մամուլյանը Լևոն Թալանթարի և Ս. Ի. Խաչատրյանի հետ 1918 թվականին Թիֆլիսում հիմնադրել է բեմական արվեստի ստուդիա: 1920 թվականից Լոնդոնի և Փարիզի, 1923 թվականից Նյու Յորքի թատրոններում իրականացրել է շուրջ 60 դրամատիկական և երաժշտական բեմականացումներ, որոնք մեծ ազդեցություն են թողել ամերիկյան թատրոնի և կինոյի ձևավորման և զարգացման վրա։ 1929 թվականից նկարահանել է կինոնկարներ, որտեղ իրագործել է մի շարք նորարարություններ։

Նրա լավագույն գործերից են՝ «Քաղաքի փողոցները» (1931), «Դոկտոր Ջեյքլը և միստր Հայդը», «Սիրիր ինձ այս գիշեր» (1932), 1933 թվականին Մամուլյանը նկարահանել է «Երգ-երգոց» կինոնկարը, «Քրիստինա թագուհին» պարգևատրվել է մրցանակով, «Նորից ապրում ենք» (Լև Տոլստոյի «Հարություն» վեպի մոտիվներով): 1964 թվականին գրել և հրատարակել է մանկական «Աբիգայլ» գիրքը։ Կյանքի վերջում թարգմանել է ժամանակակից անգլերենի Շեքսպիրի Համլետը: 1968 թվականին այցելել է Հայաստան։ Մահացել է 1987 թվականի դեկտեմբերի 4-ին Լոս Անջելեսում (ԱՄՆ)^[6]^[7]։

Նորարարությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին անգամ է օգտագործել երկու խոսափողով ձայնագրումը և մոնտաժը մեկ ձայներիզի վրա։
Առաջին անգամ է նկարահանել ստուդիայից դուրս, շարժվող տեսախցիկով, օգտագործել միաժամանակ մի քանի տեսախցիկ։
Քաղաքի փողոցները ֆիլմում է առաջին անգամ հնչել ձայնը կադրից դուրս։
Բեքքի Շարփ կինոնկարը կինոյի պատմության առաջին գունավոր լիամետրաժ կինոնկարն է։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուրախ ավազակը 1936 թ Նյու Յորքի կինոքննադատների կողմից համարվել է տարվա լավագույն կինոնկար։
Արյուն և ավազ 1940 թ Վենետիկի կինոփառատոնում արժանացել է ժյուրիի հատուկ մրցանակի որպես լավագույն գունավոր կինոնկար։
1980 թվականին Մամուլյանի անունը մտցվել է «Բրոդվեյի փառքի դահլիճ»։
1983 թվականին ստացել է ամերիկյան կինոռեժիսորների բարձրագույն՝ Գրիֆֆիթի մրցանակը կինոյի ասպարեզում մեծագույն ավանդի համար։
Մամուլյանի անունով աստղ է տեղադրվել Հոլիվուդի փառքի ծառուղում։

Թատերական գործերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դռան թակոց (Օսթին Փեյջ) 1922 թ Լոնդոն
Ֆաուստ (Գյոթե) 1925 թ Ռոչեստեր (ԱՄՆ)
Կարմեն (Բիզե) 1926 թ Ռոչեստեր (ԱՄՆ)
Քույր Բեատրիս (Մետերլինկ) 1926 թ Ռոչեստեր (ԱՄՆ)
Պորգի (Հեյվորդ) 1927 թ Նյու Յորք (ԱՄՆ)
Պորգի և Բես (Գերշվին) 1927 թ Նյու Յորք (ԱՄՆ)
Մի ամիս գյուղում 1929 թ Նյու Յորք (ԱՄՆ)
Օկլահոմա (Ռոջերս, Համմերստայն) 1943 թ Նյու Յորք (ԱՄՆ)
Կարուսել (Ռոջերս, Համմերստայն) 1945 թ Նյու Յորք (ԱՄՆ)

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՀՀ փոստային նամականիշ Մամուլյանի նկարով (1997)‎

Ծափահարություններ, 1929
Քաղաքի փողոցները, 1930
Դոկտոր Ջեքիլը և միստեր Հայդը, 1932
Սիրիր ինձ այս գիշեր, 1932
Երգ-երգոց, 1933
Քրիստինաագուհին, 1933
Մենք նորից ապրում ենք, 1934
Բեքքի Շարփ, 1935
Ուրախ ավազակը, 1936
Ոսկե տղա, 1939
Զորրոյի նշանը, 1940
Արյուն և ավազ, 1940
Մետաքսե գուլպաներ, 1956

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սաբիր Ռիզաև. Ռուբեն Մամուլյան, «Գարուն», 1967, № 6

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #119464691 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Internet Broadway Database — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Find A Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 filmportal.de — 2005.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a>
↑ Ռուբեն Մամուլյանի մասին imdb.com կայքում
↑ Ռուբեն Մամուլյա

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ռուբեն Մամուլյան կատեգորիայում։

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q17152639_citetype_Q1172284_citetype_Q340169"_data-entity-id="Q36578"><i_class="wef_low_priority_links">[[:Գերմանիայի_ազգային_գրադարան|German_National_Library]],_[[:Բեռլինի_պետական_գրադարան|Berlin_State_Library]],_[[:en:Bavarian_State_Library|Bavarian_State_Library]]_et_al.</i>_[http://d-nb.info/gnd/119464691/_Record_#119464691]_//_Gemeinsame_Normdatei<span_class="wef_low_priority_links">_—_2012—2016.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #119464691 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q19938912">[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb139402475_data.bnf.fr]:_տվյալների_բաց_շտեմարան<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q31964">Internet_Broadway_Database<span_class="wef_low_priority_links">_—_2000.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Internet Broadway Database — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q5535082_citetype_Q33270056"_data-entity-id="Q63056">[http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=4119_Find_A_Grave]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1995._—_ed._size:_165000000</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Find A Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127_citetype_Q1414426"_data-entity-id="Q15706812">filmportal.de<span_class="wef_low_priority_links">_—_2005.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 filmportal.de — 2005.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a>

[6] Ռուբեն Մամուլյանի մասին imdb.com կայքում

[7] Ռուբեն Մամուլյա

[1]

[3]

[4]

[5]

[2]

[6]

[7]

Ռուբեն Մամուլյան

Բովանդակություն

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նորարարությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թատերական գործերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նավարկման ցանկ

Անձնական գործիքներ

Անվանատարածքներ

Տարբերակներ

Դիտումները

Ավելին

Որոնել

Նավարկում

Մասնակցել

Գործիքներ

Տպել/արտահանել

Այլ նախագծերում

Այլ լեզուներով