Ռուբեն Մամուլյան

Մրցանակներ
Վենետիկյան միջազգային կինոփառատոն
	«Արյուն և ավազ» ֆիլմը ժյուրիի հատուկ մրցանակ, որպես լավագույն գունավոր կինոնկար 1940
Այլ մրցանակներ
	Ամերիկյան կինոռեժիսորների գիլդիայի բարձրագույն՝ Գրիֆֆիթի մրցանակը 1982

Ռուբեն Մամուլյան; Rouben Mamoulian
	թատերական և կինո ռեժիսոր
Ծնվել է	1897 հոկտեմբերի 8
Ծննդավայր	Թիֆլիսի նահանգ,; Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	4 դեկտեմբերի 1987 (տարիքը 90)
Մահվան վայր	Լոս Անջելես, ԱՄՆ
Կրթություն	Մոսկվայի պետական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն; ԱՄՆ
Գործունեության տարիներ	1920 - 1963
Ազգություն	հայ
Մասնագիտացում	կինոռեժիսոր, երաժշտության ուսուցիչ և թատերական ռեժիսոր
Ամուսին	Ազադիա Նյուման
IMDb	ID 0541149
	Ռուբեն Մամուլյան՝ Վիքիպահեստ
Մրցանակներ
Վենետիկյան միջազգային կինոփառատոն
	«Արյուն և ավազ» ֆիլմը ժյուրիի հատուկ մրցանակ, որպես լավագույն գունավոր կինոնկար 1940
Այլ մրցանակներ
	Ամերիկյան կինոռեժիսորների գիլդիայի բարձրագույն՝ Գրիֆֆիթի մրցանակը 1982

Ռուբեն Զաքարի Մամուլյան (անգլ.՝ Rouben Mamoulian, հոկտեմբերի 8, 1897(1897-10-08)^[1]^[3]^[4]^[5], Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն^[1] - դեկտեմբերի 4, 1987(1987-12-04)^[1]^[2]^[3]^[4]^[5], Վուդլենդ Հիլզ, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), ամերիկահայ ռեժիսոր, համարվում է 20-րդ դարի աշխարհի խոշորագույն թատերական և կինոռեժիսորներից մեկը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռուբեն Մամուլյանը ծնվել է Թիֆլիսում 1897 թվականին, հայ մեծահարուստ բանկիրի՝ Զաքար և Վերժինե Մամուլյանների ընտանիքում։ Մոր շնորհիվ, որը Թիֆլիսի հայկական դրամատիկական ընկերության նախագահն էր, նա վաղ հասակից կապվել է թատրոնին: Յոթ տարեկան հասակում ծնողների հետ մեկնել է Ֆրանսիա, որտեղ ուսանել է Փարիզի Մոնդենիի լիցեյում: 1913 թվականին վերադարձել է Թիֆլիս, որտեղ շարունակել է ուսումը: Այնուհետև ուսանել է Մոսկվայի և Լոնդոնի համալսարանների իրավաբանական ֆակուլտետներում։ Որոշ ժամանակ հաճախել է Եվգենի Վախթանգովի թատերական ստուդիան։ Վերադառնալով Թիֆլիս՝ Մամուլյանը Լևոն Թալանթարի և Ս. Ի. Խաչատրյանի հետ 1918 թվականին Թիֆլիսում հիմնադրել է բեմական արվեստի ստուդիա: 1920 թվականից Լոնդոնի և Փարիզի, 1923 թվականից Նյու Յորքի թատրոններում իրականացրել է շուրջ 60 դրամատիկական և երաժշտական բեմականացումներ, որոնք մեծ ազդեցություն են թողել ամերիկյան թատրոնի և կինոյի ձևավորման և զարգացման վրա։ 1929 թվականից նկարահանել է կինոնկարներ, որտեղ իրագործել է մի շարք նորարարություններ։

Նրա լավագույն գործերից են՝ «Քաղաքի փողոցները» (1931), «Դոկտոր Ջեյքլը և միստր Հայդը», «Սիրիր ինձ այս գիշեր» (1932), 1933 թվականին Մամուլյանը նկարահանել է «Երգ-երգոց» կինոնկարը, «Քրիստինա թագուհին» պարգևատրվել է մրցանակով, «Նորից ապրում ենք» (Լև Տոլստոյի «Հարություն» վեպի մոտիվներով): 1964 թվականին գրել և հրատարակել է մանկական «Աբիգայլ» գիրքը։ Կյանքի վերջում թարգմանել է ժամանակակից անգլերենի Շեքսպիրի Համլետը: 1968 թվականին այցելել է Հայաստան։ Մահացել է 1987 թվականի դեկտեմբերի 4-ին Լոս Անջելեսում (ԱՄՆ)^[6]^[7]։

Նորարարությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին անգամ է օգտագործել երկու խոսափողով ձայնագրումը և մոնտաժը մեկ ձայներիզի վրա։
Առաջին անգամ է նկարահանել ստուդիայից դուրս, շարժվող տեսախցիկով, օգտագործել միաժամանակ մի քանի տեսախցիկ։
Քաղաքի փողոցները ֆիլմում է առաջին անգամ հնչել ձայնը կադրից դուրս։
Բեքքի Շարփ կինոնկարը կինոյի պատմության առաջին գունավոր լիամետրաժ կինոնկարն է։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուրախ ավազակը 1936 թ Նյու Յորքի կինոքննադատների կողմից համարվել է տարվա լավագույն կինոնկար։
Արյուն և ավազ 1940 թ Վենետիկի կինոփառատոնում արժանացել է ժյուրիի հատուկ մրցանակի որպես լավագույն գունավոր կինոնկար։
1980 թվականին Մամուլյանի անունը մտցվել է «Բրոդվեյի փառքի դահլիճ»։
1983 թվականին ստացել է ամերիկյան կինոռեժիսորների բարձրագույն՝ Գրիֆֆիթի մրցանակը կինոյի ասպարեզում մեծագույն ավանդի համար։
Մամուլյանի անունով աստղ է տեղադրվել Հոլիվուդի փառքի ծառուղում։

Թատերական գործերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դռան թակոց (Օսթին Փեյջ) 1922 թ Լոնդոն
Ֆաուստ (Գյոթե) 1925 թ Ռոչեստեր (ԱՄՆ)
Կարմեն (Բիզե) 1926 թ Ռոչեստեր (ԱՄՆ)
Քույր Բեատրիս (Մետերլինկ) 1926 թ Ռոչեստեր (ԱՄՆ)
Պորգի (Հեյվորդ) 1927 թ Նյու Յորք (ԱՄՆ)
Պորգի և Բես (Գերշվին) 1927 թ Նյու Յորք (ԱՄՆ)
Մի ամիս գյուղում 1929 թ Նյու Յորք (ԱՄՆ)
Օկլահոմա (Ռոջերս, Համմերստայն) 1943 թ Նյու Յորք (ԱՄՆ)
Կարուսել (Ռոջերս, Համմերստայն) 1945 թ Նյու Յորք (ԱՄՆ)

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՀՀ փոստային նամականիշ Մամուլյանի նկարով (1997)‎

Ծափահարություններ, 1929
Քաղաքի փողոցները, 1930
Դոկտոր Ջեքիլը և միստեր Հայդը, 1932
Սիրիր ինձ այս գիշեր, 1932
Երգ-երգոց, 1933
Քրիստինաագուհին, 1933
Մենք նորից ապրում ենք, 1934
Բեքքի Շարփ, 1935
Ուրախ ավազակը, 1936
Ոսկե տղա, 1939
Զորրոյի նշանը, 1940
Արյուն և ավազ, 1940
Մետաքսե գուլպաներ, 1956

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սաբիր Ռիզաև. Ռուբեն Մամուլյան, «Գարուն», 1967, № 6

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #119464691 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Internet Broadway Database — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Find A Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 filmportal.de — 2005.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a>
↑ Ռուբեն Մամուլյանի մասին imdb.com կայքում
↑ Ռուբեն Մամուլյա

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ռուբեն Մամուլյան կատեգորիայում։

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q17152639_citetype_Q1172284_citetype_Q340169"_data-entity-id="Q36578"><i_class="wef_low_priority_links">[[:Գերմանիայի_ազգային_գրադարան|German_National_Library]],_[[:Բեռլինի_պետական_գրադարան|Berlin_State_Library]],_[[:en:Bavarian_State_Library|Bavarian_State_Library]]_et_al.</i>_[http://d-nb.info/gnd/119464691/_Record_#119464691]_//_Gemeinsame_Normdatei<span_class="wef_low_priority_links">_—_2012—2016.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #119464691 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q19938912">[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb139402475_data.bnf.fr]:_տվյալների_բաց_շտեմարան<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q31964">Internet_Broadway_Database<span_class="wef_low_priority_links">_—_2000.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Internet Broadway Database — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q5535082_citetype_Q33270056"_data-entity-id="Q63056">[http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=4119_Find_A_Grave]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1995._—_ed._size:_165000000</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Find A Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127_citetype_Q1414426"_data-entity-id="Q15706812">filmportal.de<span_class="wef_low_priority_links">_—_2005.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 filmportal.de — 2005.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a>

[6] Ռուբեն Մամուլյանի մասին imdb.com կայքում

[7] Ռուբեն Մամուլյա

[1]

[3]

[4]

[5]

[2]

[6]

[7]

Ռուբեն Մամուլյան

Բովանդակություն

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նորարարությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թատերական գործերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նավարկման ցանկ

Անձնական գործիքներ

Անվանատարածքներ

Տարբերակներ

Դիտումները

Ավելին

Որոնել

Նավարկում

Մասնակցել

Գործիքներ

Այլ նախագծերում

Տպել/արտահանել

Այլ լեզուներով