Ռոլլոն
| Ռոլլոն լատին․՝ Rollo | |||
.jpg)
| |||
| Ռոլլոն (Նորմանդիայի 6 դուքսերի արձաններից մեկը Ֆալեզի զբոսայգում) | |||
| |||
|---|---|---|---|
| 911 - 927 | |||
| Նախորդող | տիտղոսի հաստատում | ||
| Հաջորդող | Վիլհելմ I Երկար Սուր | ||
| Մասնագիտություն՝ | վարձկան | ||
| Դավանանք | հեթանոսություն քրիստոնեություն | ||
| Ծննդյան օր | մոտ. 860 | ||
| Ծննդավայր | Սկանդինավիա | ||
| Վախճանի օր | մոտ. 932 | ||
| Վախճանի վայր | Նորմանդիա | ||
| Թաղված | Ռուանի տաճառ | ||
| Դինաստիա | Նորմանդական | ||
| Հայր | Ռյոգնվալդ Էյստեյնսոն | ||
| Մայր | Hildr Hrólfsdóttir?[1][2] | ||
| Ամուսին | 1-ին. Պոպա դը Բայե 2-րդ. Գիզել | ||
| Զավակներ | առաջին ամուսնությունից. որդի. Վիլհելմ I Երկար Սուր դուստրեր. Ադել (Գերլոկ) Նորմանդացի, Կրիսպինա, Գերլեկա, Կադլին | ||
Ռոլլոն ( լատին․՝ Rollo, ծնվել է մոտ. 860 - վախճանվել մոտ. 932), Նորմանդիայի առաջին դուքս (Ռոբերտ I անվամբ), Նորմանդական արքայատոհմի հիմնադիրը, որին պատկանել է անգլիացի թագավոր Վիլհելմ I Նվաճողը։ Նաև համարվում է շոտլանդական Ռոլլո կլանի հիմնադիրը։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անվան ծագում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համաձայն անվանաբանության՝ Ռոլլո կամ Ռոլլոն անունը ֆրանկո-լատինական անուն է, որի ներքո, հավանաբար Ֆրանդիայում հայտնի է եղել վիկինգների առաջնորդ Հետիոտն Ռոլֆը։ Նրան անվանում էին «հետիոտն», որովհետև ոչ մի ձի չէր կարողանում նրան իր վրա տանել, քանի որ նա մեծամարմին էր և ծանր։ Այդպիսով նա ստիպված էր միշտ հետիոտն տեղաշարժվել։
Վաղ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դուդոն Սեն Կանտենացու և Գիյոմ Ժյումեժացու համաձայն, Ռոլլոնը ծագել է հայտնի դանիական ընտանիքից և ստիպված է եղել փախչել Դանիայից իր հոր մահից հետո։ Սկանդինավյան սագաները՝ ամենից առաջ, «Օրկնեյցիների մասին սագան», վկայում են Նորմանդիայի առաջին կառավարչի նորվեգական արմատների մասին։ Դանիական և նորվեգական վարկածների կողմնակիցների միջև վեճը շարունակվել է մինչև 20-րդ դարը և մինչ այժմ վերջնականորեն չի լուծվել։
Ժամանակակից պատմաբանների մեծ մասը հակված են այն վարկածին, որն առաջադրված է «Օրկնեյցիների մասին սագա» - ում և այն սագաներում, որոնք գրվել են Սնորրի Սթուրլուսոնի կողմից։ Համաձայն այս վարկածի՝ Ռոլլոնի հայրը եղել է Մյորի յարլ Ռյոգնվալդ Էյստեյնսոնը, ով փոքր մինչպետական կազմավորման կառավարիչ էր՝ Նորվեգիայի արևմտյան ծովափին՝ Տրոնհեյմի և Բերգենի միջև։ 860-ական թվականներին Մյորը նվաճվեց է Նորվեգիայի թագավոր Հարալդ I Գեղեցկամազի կողմից։ Տեղական մեծաթիվ և անհանգիստ ազնվականությունը, միացյալ նորվեգական պետության մեջ իր համար զբաղմունք չգտնելով, ձգտում էր դեպի արևմուտք և հարավ՝ արշավանքներ կատարելով Բրիտանիայի, Իռլանդիայի և Եվրոպայի արևմտյան ափերի ուղղությամբ։ Գաղութացնելով նոր տարածքներ՝ հետագայում այդ տեղերից հարձակվում էին շոտլանդական, իռլանդական և նորվեգական ափերի վրա։ Ռյոգնվալդը անցնում է Հարալդի կողմը։
Անկարող լինելով դիմակայել վիկինգների հարձակումներին՝ Հարալդը զորք է հավաքում և անցնում պատժիչ արշավանքի դեպի արևմուտք։ Ռազմական արշավի արդյունքում նա իրեն է ենթարկում Շետլանդական, Օրկնեյան և Հեբրիդյան կղզիները, ինչպես նաև՝ Մեն կղզին։ Սակայն մարտում զոհվում է Ռյոգնվալդի որդի Իվարը։ Որպես փոխհատուցում Հարալդը Ռյոգնվալդին է հանձնում Օրկնեյան և Շետլանդական կղզիները, նա հիմնադրում է Օրկնիի ինքնավար կոմսությունը՝ Նորվեգիայի թագավորի սյուզերենության ներքո։
Գործողություննեը Արևմտաֆրանկական թագավորությունում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռյոգնվալդի որդիներից մեկը՝ Տուրֆ-Էյնար Ռյոգնվալդսոնը, դարձավ Օրկնեյան կղզիների յարլների շառավղի հիմնադիրը՝ գերակշիռ դիրք զբաղեցնելով Բրիտանական կղզիների ծայր հյուսիսում մինչև 12-րդ դարը։ Մյուս որդին՝ Ռոլֆ «Հետիոտնը», գլխավորեց վիկինգների մեծ ջոկատ։ 886 թվականին նա ժամանեց Արևմտաֆրանկական թագավորություն (ժամանակակից Ֆրանսիա), որտեղ տարիների ընթացքում ավերածություններ կատարեց։ 889 թվականին Ռոլֆը, ում անունը ֆրանկները արտասանում էին որպես Ռոլլոն, բնակություն է հաստատում Սենայի ստորին հոսանքի տարածքում[3], կատարելով արշավանքներ Ֆրանսիայի մնացած հատվածների վրա, այդ թվում՝ Փարիզի։
Սեն-Կլեր-սյուր-Էպտի պայմանագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
911 թվականին Կարլոս III Պարզամիտը, անկարող լինելով վիկինգների հետ պատերազմելու, Ռոլլոնի հետ կնքում է Սեն-Կլեր-սյուր-Էպտի պայմանագիրը։ Ըստ պայմանագրի միապետը վիկինգների առաջնորդին է փոխանցում Սենայի ափամերձ ավատը՝ Ռուան կենտրոնով (ժամանակակից Վերին Նորմանդիա), Բրետանը, Կանը, Էրը և կնության է տալիս իր դուստր Գիզելին, իսկ Ռոլլոնը, դրա փոխարեն ընդունում է Ֆրանսիայի թագավորի գերագահությունը և անցնում քրիստոնեության[4]։ Այս համաձայնությունը դրեց Նորմանդիայի դքսության հիմքերը, որը դարձավ Ռոլլոնի և իր հետնորդների ժառանգական տիրույթը։ Թագավորի նոր վասալը մկրտությամբ ստացավ Ռոբերտ անունը։ Այդ ժամանակների սովորույթը պահանջում էր, որպեսզի վասալը, երդվելով թագավորին, համբուրի նրա ոտքերը։ Ասում են, որ հպարտ Ռոլլոնը, փոխարենը ծնկի իջներ Կարլոսի առջև, բռնում է նրա ոտքից և բարձրացնում իր բերանի մոտ, և, իբր, Կարլոս Պարզամիտը դրանից հետո մեջքի վրա ընկնում է։
Նորմանդիայի առաջին դուքս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իր կառավարման ընթացքում Ռոլլոնն իրեն ներկայացրեց որպես ակտիվ կառավարիչ և իմաստուն օրենսդիր. նորմաններին հարկադրեց նստակյաց կյանքի և սահմանեց խիստ արդարադատություն։
Նա մահացել է մոտավորապես 932 թվականին։
Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռոլլոնը ամուսնացել է երկու անգամ։ Առաջին կինը (հնարավոր է՝ հարճը), Պոպա դը Բայեն է[5]։ Նրա երեխաներն են.
- Վիլհելմ Երկար Սուր (մահ. 942), Նորմանդիայի դուքս
- Գերլոկ (Ադել) (մահ. մինչև 962), Գիյոմ III Աքվիտանացու կինը[6]
- հնարավոր է՝ Կադլին, Բյոլան անունով շոտլանդացի թագավորի կինը
Ռոլլոնի երկրորդ կինը եղել է Գիզելը, Կարլոս Պարզամիտի դուստրը։
Մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռոլլոնը «Ռոլլո, Նորմանդիայի դուքս» պիեսի գլխավոր հերոսն է, որը գրվել է 17-րդ դարում՝ Ջոն Ֆլեթչերի, Ֆիլիպ Մեսինջերի, Բենջամին Ջոնսոնի և Ջորջ Չապմընի կողմից։
History Channel-ի Վիկինգներ հեռուստասերիալի կերպար է, Ռագնար Լոդբրոկի եղբայրն է։ Գլխավորապես հիմնված է պատմական Ռոլլոյի կերպարի վրա։ Դերակատարը Քլեյվ Սթենդենն է[7]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Lundy D. R. The Peerage
- ↑ (not translated to non) Heimskringla (др.-сканд.)
- ↑ Frederick Lewis Weis, Ancestral Roots, Line 121E - 19 states
- ↑ Bates Normandy Before 1066 pp. 20–21
- ↑ Crouch 2002, p. 25
- ↑ Crouch 2002, pp. 9 and 298
- ↑ Turnbow, Tina (2013 թ․ մարտի 18). «Reflections of a Viking by Clive Standen». Huffington Post. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 19-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Rollo (Robert I) (անգլ.)