Jump to content

Պիեռ Լուի դը Մոպերտյուի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պիեռ Լուի դը Մոպերտյուի
Pierre-Louis de Maupertuis
Ծնվել էսեպտեմբերի 28, 1698(1698-09-28)[1][2][3][…]
Սեն Մալո, Ֆրանսիայի թագավորություն[1]
Մահացել էհուլիսի 27, 1759(1759-07-27)[4][1][5][…] (60 տարեկան)
Բազել, Հին Շվեյցարիայի Համադաշնություն[1]
ԳերեզմանՍուրբ Ռոխի եկեղեցի[6]
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
Դավանանքկաթոլիկություն
Մասնագիտությունաստղագետ, փիլիսոփա, մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, բնագետ և ռազմական գործիչ
Հաստատություն(ներ)Musketeers of the Guard?[1], Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա[1], Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա[1], Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա[1] և Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա[1]
Գործունեության ոլորտմաթեմատիկա, մեխանիկա, աստղագիտություն, գեոդեզիա և կենսաբանություն
Պաշտոն(ներ)seat 8 of the Académie française? և նախագահ
ԱնդամակցությունՖրանսիական ակադեմիա[7], Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա և Ստանիսլավի ակադեմիա[8]
Ալմա մատերՔոլեջ դե լա Մարշ (1716)[1] և Բազելի համալսարան (1730)[1]
Տիրապետում է լեզուներինֆրանսերեն[4][9]
Գիտական ղեկավարՅոհան Բերնուլլի
Եղել է գիտական ղեկավարPierre Charles Le Monnier?[10]
Հայտնի աշակերտներԷմիլի դյու Շատլե
Ազդվել էԼայբնից Գոթֆրիդ Վիլհելմ
Պարգևներ
ՀայրRené Moreau de Maupertuis?
 Pierre Louis Moreau de Maupertuis Վիքիպահեստում

Պիեռ Լուի Մորո դը Մոպերտյուի (ֆր.՝ Pierre-Louis Moreau de Maupertuis, սեպտեմբերի 28, 1698(1698-09-28)[1][2][3][…], Սեն Մալո, Ֆրանսիայի թագավորություն[1] - հուլիսի 27, 1759(1759-07-27)[4][1][5][…], Բազել, Հին Շվեյցարիայի Համադաշնություն[1]), ֆրանսիացի ֆիզիկոս, փիլիսոփա։

1723 թվականից՝ ֆրանսիական ԳԱ, 1743 թվականից՝ ֆրանսիական ակադեմիայի անդամ։ Գլխավորել է Պրուսական ԳԱ (1746-1753 թթ.)։ 1736-1737 թվականներին Մոպերտյուի ղեկավարած «Լապլանդյան» արշավախումբը միջօրեականային չափումների հիման վրա պարզել է, որ Երկիրը բևեռներում սեղմված գունդ է։ Մոպերտյուի, ղեկավարվելով մետաֆիզիկական դատողություններով, ձևակերպել է (1740) փոքրագույն գործողության սկզբունքը, այն համարել համապարփակ մեխանիկական օրենք, որից կարելի է դուրս բերել շարժման բոլոր օրենքները։ Ըստ Մոպերտյուի, այդ սկզբունքը աստծու գոյության ամենահամոզիչ ապացույցն է։ Մոպերտյուի փիլիսոփայական հայացքները անհետևողական են, միջանկյալ դիրք է գրավել դեիզմի և թեիզմի միջև, քրիստոնեության նկատմամբ ցուցաբերել հաշտվողական վերաբերմունք։ Առանձին հարցերում մոտենում է XVIII դարի ֆրանսիական մատերիալիզմին, քննադատել է Լայբնիցի իդեալիստական մոնադավանությունը, ընդունել Լոքի սենսուալիզմը։

Lettres
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պիեռ Լուի դը Մոպերտյուի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
  2. ↑ 2,0 2,1 Annuaire prosopographique : la France savante / B. Delmas, R. Mathis — 2009.
  3. ↑ 3,0 3,1 Գիտական ​​կենսագրության ամբողջական բառարան — Detroit: Charles Scribner's Sons, 2008. — ISBN 978-0-684-31559-1
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  6. ↑ Find A Grave — 1996.
  7. ↑ Académie française (ֆր.)
  8. ↑ https://www.academie-stanislas.org/wp-content/uploads/2024/02/maupertuis-pierre-louis-moreau-de.pdf
  9. ↑ CONOR.Sl
  10. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 23)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պիեռ_Լուի_դը_Մոպերտյուի&oldid=8944949» էջից