Միքայել Արուտչյան

Միքայել Արուտչյան
Ի ծնե	Միքայել Ավետի Արուտչյան
Ծնվել է	1897, հուլիսի 6 (հուլիսի 18)
Ծննդավայր	Շուշի
Վախճանվել է	1961, հունիսի 9
Մահվան վայր	Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն  ԽՍՀՄ
Կրթություն	Կոլարոսսիի ակադեմիա
Մասնագիտություն	նկարիչ և բեմանկարիչ
Պարգևներ	Հայկական ԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ և Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան

Միքայել Ավետի Արուտչյան (1897, հուլիսի 6 (հուլիսի 18) , Շուշի - 1961, հունիսի 9, Մոսկվա) հայ բեմադրող-նկարիչ, ՀԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ (1958)։ Հայ խորհրդային բեմանկարչության հիմնադիրներից։

ՀԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ Սերգեյ Արուտչյանի եղբայրն է։

Կենսագրություն

1916 թվականին ավարտել է Բաքվի արական գիմնազիան, 1919 թվականին՝ Սարատովի բարձրագույն գեղարվեստատեխնիկական արվեստանոցները։ Առաջին բեմական ձևավորումը կատարել է 1919 թվականին Սարատովի թատրոնում («Փաստաբան Պատլեն»)։ 1919–1920 թթ-ին ծառայել է Հայկ Բժշկյանի (Գայ) հեծյալ կորպուսում։ Արուտչյանը 1921–1923 թթ-ին սովորել է Բեռլինի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետում, 1924– 1925 թթ-ին՝ Փարիզի Կոլառոսսի ակադեմիայում։ 1925 թվականին տեղափոխվել է Երևան։ Արուտչյանը 1928-1939 թթ. եղել է Երևանի Գաբրիել Սունդուկյանի անվան, 1939-1949 թթ.՝ Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի թատրոնների գլխավոր նկարիչը։ Արուտչյանը ներկայացումներ է ձևավորել նաև Երևանի, Բաքվի, Թբիլիսիի, Լենինականի (այժմ՝ Գյումրի) թատրոններում։ Միքայել Արուտչյանը շարունակել է Գեորգի Յակուլովի նորարարական ավանդույթները, արմատապես վերափոխել հայ թատրոնի բեմական մշակույթը։

Միքայել Արուտչյանի աշխատանքներից գտնվում են Հայաստանի ազգային պատկերասրահում։

Ստեղծագործություններ

Արուտչյանը ձևավորել է շուրջ 100 ներկայացում, գրքեր, կինոնկարներ, կրկեսային ատրակցիոն։

Գրաֆիկական գործեր

• Գեորգի Յակուլովի դիմանկարը,
• Հակոբ Կոջոյանի դիմանկարը,
• Դերենիկ Դեմիրճյանի «Քաջ Նազար», գրքի նկարազարդում,
• Միգել Սերվանտեսի «Դոն Կիխոտ», գրքի նկարազարդում,
• «Ֆաշիզմի դեմքը» նկարաշարը։

Թատերական ձևավորումներ

• Դմիտրի Ֆուրմանովի «Խռովություն»,
• Վաղարշ Վաղարշյանի «Օղակում» (1930 թ)
• Մկրտիչ Ջանանի «Շահնամե», (1935 թ)
• Գաբրիել Սունդուկյանի «Պեպո»,
• Դերենիկ Դեմիրճյանի «Քաջ Նազար» դրամատիկական,
• Արմեն Տիգրանյանի «Անուշ»,
• Հարո Ստեփանյանի «Լուսաբացին»,
• Ջակոմո Պուչչինիի «Տոսկա»,
• Հ. Ստեփանյանի «Լուսաբացին» օպերայի բեմադրության էսքիզ (1939 թ., Երևանի օպերայի և բալետի թատրոն)
• Արտեմի Այվազյանի «Թափառնիկոս»,
• Պյոտր Չայկովսկու «Պիկովայա դամա» օպերային ներկայացումների ձևավորումները։
• «Բեկում»
• «Խռովություն»
• «Զրահագնացք 14-69» (1928 թ)
• «Հրե կամուրջ» (1929 թ)
• «Կացնի պոեմ» (1931 թ)
• «Ալմաստ» (1933 թ)
• «Ֆիգարո»
• «Ամպրոպ» (1935 թ)
• «Արսեն» (1937 թ)
• «Մեծապատիվ մուրացկաններ» (1934 թ)
• «Օթելլո» (1940 թ)

Կինոձևավորումներ

Արուտչյանը Հայֆիլմում նկարահանված մի շարք ֆիլմերի բեմադրող-նկարիչն է։

• «Խասփուշ», 1927 թ.,
• «Զամալլու», 1928 թ.,
• «Պեպո», 1935 թ.,
• «Դավիթ Բեկ», 1943 թ.,
• «Հյուսիսային ծիածան», 1960 թ.։