Խոսե Կլեմենտե Օրոսկո

Խոսե Կլեմենտե Օրոսկո; իսպ.՝ José Clemente Orozco
Կեղծանուն	Orozco, Jose Clemente
Ծնվել է	նոյեմբերի 23, 1883[…]
Ծննդավայր	Սիուդադ Գուսման, Խալիսկո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Վախճանվել է	սեպտեմբերի 7, 1949[…] (65 տարեկան)
Մահվան վայր	Մեխիկո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Քաղաքացիություն	Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Դավանանք	աթեիզմ
Մասնագիտություն	նկարիչ և գծանկարիչ
Ժանր	ժանրային նկարչություն և որմնանկար
Թեմաներ	գեղանկարչություն
Ակտիվ շրջան	1910-1917
Աշակերտներ	Lalo?
Պարգևներ	Ազգային պարգև արվեստի և գիտությունների ոլորտում (1940)
Անդամակցություն	Ազգային կոլեգիա, Արգենտինայի գեղարվեստի ազգային ակադեմիա և դպրոց
	José Clemente Orozco Վիքիպահեստում

Օրոակո Խոսե Կլեմենտե (նոյեմբերի 23, 1883(1883-11-23)^[1]^[2]^[3]^[…], Սիուդադ Գուսման, Խալիսկո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ - սեպտեմբերի 7, 1949(1949-09-07)^[4]^[1]^[2]^[…], Մեխիկո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ^[4]), մեքսիկացի նկարիչ, մոնումենսալ գեղանկարչության ազգային դպրոցի հիմնադիրներից։ Ծնվել է 1883 թվականի նոյեմբերի 23-ին, Սապոտլայում։

1908 թվականին Օրոսկոն վերադառնում է Սան Կառլոսի ակադեմիան։ 1910-ական թվականներին ակադեմիայում սկսվում է խռովություն ուսսանողների միջև։ Երիտասարդ նկարիչները ստեղծեցին խումբ «Բարբիզոն» և փորձեցին տալ ազգային-հայրենասիրական գույներ։ Այդպես նրանք դադարեցին օգտվել սև գույնից և բացատրեցին այնպես, որ դա փոխազդեցության գույն է։

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սկզբում նրա ծնողները գտնվում եին Գվադալախարայում, հետո տեղափոխվում են Մեխիկո, որտեղել ընդունվում է դպրոց։ Այդ ժամանակվանից սկսել է այցելել գիշերային դասերով, Սան-Կառլոս ակադեմիայում։ Դպրոցը ավարտելուց հետո ընդունվում է Սան-Խասինտոի ուսումնարան, հետո Մեխիկոյի ազգային պատրաստողական դպրոցում, մաթեմատիկայի և երկրաբանության բաժնում։ 1908 թվականին Օրոսկոն վերադառնում է Սան-Կառլոսի ակադեմիան։ 1910-ական թվականներին ակադեմիայում սկսվում է խռովություն ուսսանողների միջև։ Երիտասարդ նկարիչները ստեղծեցին խումբ «Բարբիզոն» և փորձեցին տալ ազգային-հայրենասիրական գույներ։ Այդպես նրանք դադարեցին օգտվել սև գույնից և բացատրեցին այնպես, որ դա փոխազդեցության գույն է։ 1908-1914 թվականներին սովորել է Մեխիկոյի Գեղարվեստի ակադեմիայում։ Մասնակցել է 1910-1917 թվականների Մեքսիկական հեղափոխությանը։ Հիմնականում աշխատել է Մեխիկոյում և Գվադալախարայում (որտեղ 1949 թվականին հիմնադրվել է Օրոակոի թանգարան-արվեստանոցը)։

Ձեռքբերումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1913-1917 թվականներին Օրոակոն ստեղծել է «Մեքսիկան և հեղափոխությունը» ջրաներկ աշխատանքների շարքը։ Հեղափոխական խստաշունչ պաթոսով տոգորված Օրոակոի սկզբնական շրջանի մոնումենտալ աշխատանքներին (Մեխիկոյի Ազգային նախապատրաստական դպրոցի որմնանկարները), 1922-1927) բնորոշ են ձեերի ընդհանրացումը, հստակ ռիթմը, խառորոշ կոմպոզիցիան։

Էքսպրեսիոնիզմի գծերը առավել ցայտուն են դրսևորվել ԱՄՆ-ում կատարած աշխատանքներ («Պրոմեթևս» որմնանկարը Պոմոնա քոլեջում, Կլերմոնտ, Կալիֆոռնիա, 1920)։ Մարդու տառապանքի և ճնշման դեմ ցասումնալից բողոք մարմնավորող 1930-1940-ական թվականների որմնանկարներին բնորոշ են մոլեգին շարժումը, կոլորիտի առավելագույն հագեցվածությունը, կերպարների սուր գրոտեսկը (որմնանկարներ Գվադալախարայի համալսարանում, 1936, Կավանյասի հոսպիտալում, 1938-1939:

վախճանվել է 1949 թվականի սեպտեմբերի 7-ին, Մեխիկոյում։

1938—1939 Գվադալախարա (Մեքսիկա)
Գանավեր
Գանավեր, ԱՄՆ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Jose Clemente Orozco (նիդերլ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Ороско Хосе Клементе // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
↑ https://www.pbs.org/wnet/americanmasters/database/orozco_j_interview_en.html

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

[_6544362d31a6d3bb-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_40c8c3453b3988c5-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Jose Clemente Orozco (նիդերլ.)

[_b06cda11027f3aa3-3] 3,0 ^3,1 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7

[_1e01d716e36d2093-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Ороско Хосе Клементе // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_e2f37e7017058624-5] Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու

[_e72a145c26ffccad-6] ttps://www.pbs.org/wnet/americanmasters/database/orozco_j_interview_en.html

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]