Լորին Մաազել

Լորին Մաազել
Ծնվել է	մարտի 6, 1930[…]; Նյոյի սյուր Սեն
Երկիր	ԱՄՆ
Մահացել է	հուլիսի 13, 2014[…] (84 տարեկան); Ռապհաննոկ շրջան, Վիրջինիա, ԱՄՆ
Ժանրեր	օպերա
Մասնագիտություն	դիրիժոր, կոմպոզիտոր, երաժշտական ղեկավար, ջութակահար և միջազգային ֆորումի մասնակից
Գործիքներ	ջութակ
Աշխատավայր	Bayerischer Rundfunk
Լեյբլ	RCA Records
Կրթություն	Փիթսբուրգի համալսարան, Peabody ավագ դպրոց, Ֆանի Էդել Ֆալկի լաբորատոր դպրոց և Interlochen արվեստի կենտրոն
Անդամակցություն	Եվրոպական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա և Բավարիայի գեղարվեստի ակադեմիա
Ամուսին	Dietlinde Turban և Իսրայելա Մարգալիտ
Պարգևներ	, , , , , , , Գրեմմի մրցանակ լավագույն օպերային ձայնագրության համար (1984), Գրեմմի մրցանակ լավագույն օպերային ձայնագրության համար (1976), Գրեմմի մրցանակ լավագույն նվագախմբային կատարման համար (2004), «Գրեմմի» մրցանակ լավագույն դասական ալբոմի համար (2004), Հանս ֆոն Բյուլովի մեդալ, Բավարական հեռուստատեսության մրցանակ (1996) և Echo Klassik մրցանակ՝ տարվա դիրիժորի համար (1999)
Կայք	maestromaazel.com
	Lorin Maazel Վիքիպահեստում

Լորին Մաազել (մարտի 6, 1930(1930-03-06)^[1]^[2]^[3]^[…], Նյոյի սյուր Սեն^[4] - հուլիսի 13, 2014(2014-07-13)^[1]^[2]^[3]^[…], Ռապհաննոկ շրջան, Վիրջինիա, ԱՄՆ^[6]^[7]^[8]), գերմանացի դիրիժոր, կոմպոզիտոր։ Եղել է Մյունխենի ֆիլհարմոնիայի երաժշտական տնօրենը (2012 թվականից), Վալենսիայի (Իսպանիա) Սոֆյա թագուհու անվան արվեստների պալատ օպերայի առաջին երաժշտական տնօրեն և Քասթելթոն փառատոնի հիմնադիր և գեղարվեստական տնօրեն։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նրա առաջին օպերայի՝ «1984» (գրված Ջորջ Օրուելի գրական գլուխգործոցի հիման վրա) համաշխարհային պրեմիերան ունեցել է 2005 թվականի մայիսին, Քովենթ Գարդեն թագավորական օպերայում և հեռարձակվել Բի-Բի-Սի ռադիոհեռուստատեսությամբ և բազմաթիվ այլ ազգային ռադիոցանցերով ողջ աշխարհում։ Այս օպերան կրկին բեմադրվել է 2008 թվականի մայիսին Միլանի Լա Սկալայում, նույն ամսին իրականացել է լոնդոնյան բեմադրության DVD թողարկումը։ «1984» օպերայի հաջորդ բեմադրությունն իրականացել է Վալենսիայի Սոֆյա թագուհու անվան արվեստների պալատ օպերայում, 2011 թվականի փետրվար-մարտ ամիսներին։

Լորին Մաազելի կոմպոզիտորական ստեղծագործությունը ներառում է նաև կոնցերտների եռերգություն (թավջութակի, ֆլեյտայի և ջութակի համար), մի սիմֆոնիկ շարժում («Հրաժեշտներ», op. 14), որի պրեմիերան կայացել է 2000-ին Վիեննայի ֆիլհարմոնիայում, ինչպես նաև «1984» օպերայի սիմֆոնիկ տարբերակը, որն առաջին անգամ կատարվել է Վիեննայի ֆիլհարմոնիայի կողմից Մաազելի ծննդյան 80-ամյակի առթիվ (2010) և նվագախմբի հետ կատարվող մի քանի պատմողական տեքստեր, այդ թվում՝ երկու մանկական պատմություն՝ ՙՏվող ծառը՚ և ՙԴատարկ անոթը՚։ Փարիզում ծնված երկրորդ սերնդի ամերիկացի Լորին Մաազելը հինգ տարեկանում սկսել է ջութակի, իսկ յոթում՝ դիրիժորական դասերը։ Նա սովորել է Վլադիմիր Բակալեյնիկովի մոտ և ութ տարեկանում ունեցել առաջին հրապարակային ելույթը՝ ղեկավարելով համալսարանական նվագախումբը։ Իննից տասնհինգ տարեկանում նա ղեկավարել է ամերիկյան խոշոր նվագախմբերը, այդ թվում Արթուրո Տոսկանինիի հրավերով՝ NBC սիմֆոնիկ նվագախումբը։ 17 տարեկանում ընդունվել է Փիթսբուրգի համալսարան, ուսանել լեզուներ, մաթեմատիկա և փիլիսոփայություն։ 1951 թվականին Ֆուլբրայթի կրթաթոշակով մեկնել է Իտալիա՝ շարունակելու ուսումը, և երկու տարի անց որպես դիրիժոր ունեցել իր եվրոպական դեբյուտը, դարձել Մասիմո Բելլինի թատրոնի դիրիժորը Կատանիայում (Իտալիա)։ Նա արագ հաստատել է իրեն որպես խոշոր արվեստագետ՝ հանդես գալով Բայրոթի փառատոնում 1960 թվականին (դառնալով այնտեղ ելույթ ունեցած առաջին ամերիկացին), Բոստոնի սիմֆոնիկ նվագախմբի հետ 1961 թվականին և Զալցբուրգի փառատոնում 1963 թվականին։

Մաազելը ղեկավարել է ավելի քան 150 նվագախումբ, առնվազն 5000 օպերային և համերգային կատարումներ, կազմել է ավելի քան 300 ձայնագրություն, այդ թվում՝ սիմֆոնիկ շարքեր՝ Բեթհովենի, Բրամսի, Դեբյուսիի, Մալերի, Շուբերտի, Չայկովսկու, Ռախմանինովի և Ռիխարդ Շտրաուսի լիակատար նվագախմբային ստեղծագործությունները, որոնք տասը գլխավոր մրցանակ են ստացել։

Լորին Մաազելը եղել է Բավարիայի ռադիոյի սիմֆոնիկ նվագախմբի երաժշտական տնօրեն (1993-2002), Փիթսբուրգի սիմֆոնիկի երաժշտական տնօրեն (1988-1996), Վիեննայի պետական օպերայի գլխավոր և երաժշտական տնօրեն (1982-1984, առաջին ամերիկացին, որ ստանձնել է այդ պաշտոնը)։ Նա եղել է նաև Քլիվլենդի նվագախմբի երաժշտական տնօրենը (1972-1982) և Բեռլինի Գերմանական օպերայի գեղարվեստական ղեկավարը և գլխավոր դիրիժորը (1965-1971)։ 1985 թվականին նրան շնորհվել է Իսրայելի ֆիլհարմոնիայի պատվավոր անդամի կոչում, երբ ղեկավարել է իր 40-ամյա գործունեության համերգը։ Նա նաև Վիեննայի ֆիլհարմոնիայի պատվավոր անդամ է, Բեռլինի ֆիլհարմոնիայի Հանս ֆոն Բյուլովի արծաթե մեդալակիր։ Վիեննայի ֆիլհարմոնիայի հետ նրա սերտ համագործակցությունը ներառում է 11 միջազգային հեռուստատեսային Ամանորյա համերգ Վիեննայից (հաճախ մաեստրո Մաազելը տոնակատարություններին հանդես է գալիս որպես ջութակահար)։

Մաազելը աշխատել է երիտասարդ արվեստագետների հետ՝ ելնելով հաջորդ սերնդի երաժիշտների հետ փորձը կիսելու իր համոզումից։ 2000 թվականին նա հիմնել է մի լուրջ մրցույթ երիտասարդ դիրիժորների միջև, որի կիզակետն է հանդիսացել երկու տարի անց Նյու Յորքի Քարնեգի սրահում տեղի ունեցած եզրափակիչ փուլը, և այդ ժամանակվանից ի վեր նա հովանավորում է բազմաթիվ հաղթողների։ Իր հիմնած Շատյովիլ հիմնադրամի միջոցով (գործում է Քասթլթոնում, Վիրջինիա) նա ստեղծել է մի նոր փառատոն և ռեզիդենցիայի ծրագիր երիտասարդ արվեստագետների համար, որ կենտրոնացած է կամերային օպերաների ամբողջական բեմադրությունների վրա՝ համախմբելով երգիչներին, երաժիշտ կատարողներին, դիրիժորներին, դիզայներներին, բեմադրիչներին և բեմական վարչարարներին՝ աշխատելու համար մի ինտենսիվ, համագործակցային միջավայրում, ավագ արվեստագետների, ուոսւցիչների (ներառյալ մաեստրո Մաազելի) առաջնորդությամբ։ Երկու տարվա ընթացքում Քասթլթոն փառատոնը (250 մասնակցով և ավելի քան 5000 հանդիսատեսով՝ հուլիս ամսվա ընթացքում, ) դարձել է հայտնի ամառային փառատոն՝ համագործակցելով տեղական և միջազգային կատարողական արվեստների այլ կենտրոնների հետ։

Մաեստրո Մաազելն մասնակցություն է ունեցել նաև բնապահպանական և հումանիտար բնագավառներում։ Նա հայթայթել է միլիոնավոր դոլարներ ավելի քան 50 անգամ՝ ի շահ այնպիսի կառույցների, որպիսիք են Միավորված ազգերի կազմակերպությունը, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն, Բնության համաշխարհային հիմնադրամը, Կարմիր խաչը և ՄԱԿ Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարը։

Նախասիրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լորին Մաազելը եղել է ընթերցասեր, դասական ֆիլմերի երկրպագու, թատերասեր։ Նա սիրել է խաղալ թենիս, լող և հավաքել ամերիկյան գեղանկարներ և Արևելքի արվեստի նմուշներ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Discogs — 2000.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 http://www.bostonglobe.com/metro/obituaries/2014/07/13/conductor-lorin-maazel-dies-home/yb6pEildsVCUGfnIbs9MyJ/story.html
↑ http://www.nytimes.com/2014/07/14/us/your-monday-briefing.html
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 http://www.legacy.com/ns/lorin-maazel-obituary/171716296
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 http://www.tributes.com/celebrity/deaths/Lorin-Maazel
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 http://www.tributes.com/obituary/show/Lorin-Maazel-101512089

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

www.lorinmaazel.com
www.castletonfestival.org

[_fe95848688d5a66e-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_21ac1c80462d75a9-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica

[_4b24f5312d301a94-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Discogs — 2000.

[_86bf54114acc5087-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 http://www.bostonglobe.com/metro/obituaries/2014/07/13/conductor-lorin-maazel-dies-home/yb6pEildsVCUGfnIbs9MyJ/story.html

[_67c2042a4c8f91bd-5] ttp://www.nytimes.com/2014/07/14/us/your-monday-briefing.html

[_9762406b4bacbc6b-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 http://www.legacy.com/ns/lorin-maazel-obituary/171716296

[_86afcfed2e9c9323-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 http://www.tributes.com/celebrity/deaths/Lorin-Maazel

[_ba90f75edab9d843-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 http://www.tributes.com/obituary/show/Lorin-Maazel-101512089

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]