Լորին Մաազել

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լորին Մաազել
Ծնվել էմարտի 6, 1930(1930-03-06)[1][2][3][…]
Նյոյի սյուր Սեն[4]
Երկիր ԱՄՆ[5]
Մահացել էհուլիսի 13, 2014(2014-07-13)[1][2][3][…] (84 տարեկան)
Ռապհաննոկ շրջան, Վիրջինիա, ԱՄՆ[6][7][8]
Ժանրերօպերա
Մասնագիտությունդիրիժոր, կոմպոզիտոր, երաժշտական ղեկավար, ջութակահար և միջազգային ֆորումի մասնակից
Գործիքներջութակ
ԱշխատավայրBayerischer Rundfunk
ԼեյբլRCA Records
ԿրթությունՓիթսբուրգի համալսարան, Peabody ավագ դպրոց, Ֆանի Էդել Ֆալկի լաբորատոր դպրոց և Interlochen արվեստի կենտրոն
ԱնդամակցությունԵվրոպական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա և Բավարիայի գեղարվեստի ակադեմիա
ԱմուսինDietlinde Turban և Իսրայելա Մարգալիտ
Պարգևներ
Կայքmaestromaazel.com
 Lorin Maazel Վիքիպահեստում

Լորին Մաազել (մարտի 6, 1930(1930-03-06)[1][2][3][…], Նյոյի սյուր Սեն[4] - հուլիսի 13, 2014(2014-07-13)[1][2][3][…], Ռապհաննոկ շրջան, Վիրջինիա, ԱՄՆ[6][7][8]), գերմանացի դիրիժոր, կոմպոզիտոր։ Եղել է Մյունխենի ֆիլհարմոնիայի երաժշտական տնօրենը (2012 թվականից), Վալենսիայի (Իսպանիա) Սոֆյա թագուհու անվան արվեստների պալատ օպերայի առաջին երաժշտական տնօրեն և Քասթելթոն փառատոնի հիմնադիր և գեղարվեստական տնօրեն։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նրա առաջին օպերայի՝ «1984» (գրված Ջորջ Օրուելի գրական գլուխգործոցի հիման վրա) համաշխարհային պրեմիերան ունեցել է 2005 թվականի մայիսին, Քովենթ Գարդեն թագավորական օպերայում և հեռարձակվել Բի-Բի-Սի ռադիոհեռուստատեսությամբ և բազմաթիվ այլ ազգային ռադիոցանցերով ողջ աշխարհում։ Այս օպերան կրկին բեմադրվել է 2008 թվականի մայիսին Միլանի Լա Սկալայում, նույն ամսին իրականացել է լոնդոնյան բեմադրության DVD թողարկումը։ «1984» օպերայի հաջորդ բեմադրությունն իրականացել է Վալենսիայի Սոֆյա թագուհու անվան արվեստների պալատ օպերայում, 2011 թվականի փետրվար-մարտ ամիսներին։

Լորին Մաազելի կոմպոզիտորական ստեղծագործությունը ներառում է նաև կոնցերտների եռերգություն (թավջութակի, ֆլեյտայի և ջութակի համար), մի սիմֆոնիկ շարժում («Հրաժեշտներ», op. 14), որի պրեմիերան կայացել է 2000-ին Վիեննայի ֆիլհարմոնիայում, ինչպես նաև «1984» օպերայի սիմֆոնիկ տարբերակը, որն առաջին անգամ կատարվել է Վիեննայի ֆիլհարմոնիայի կողմից Մաազելի ծննդյան 80-ամյակի առթիվ (2010) և նվագախմբի հետ կատարվող մի քանի պատմողական տեքստեր, այդ թվում՝ երկու մանկական պատմություն՝ ՙՏվող ծառը՚ և ՙԴատարկ անոթը՚։ Փարիզում ծնված երկրորդ սերնդի ամերիկացի Լորին Մաազելը հինգ տարեկանում սկսել է ջութակի, իսկ յոթում՝ դիրիժորական դասերը։ Նա սովորել է Վլադիմիր Բակալեյնիկովի մոտ և ութ տարեկանում ունեցել առաջին հրապարակային ելույթը՝ ղեկավարելով համալսարանական նվագախումբը։ Իննից տասնհինգ տարեկանում նա ղեկավարել է ամերիկյան խոշոր նվագախմբերը, այդ թվում Արթուրո Տոսկանինիի հրավերով՝ NBC սիմֆոնիկ նվագախումբը։ 17 տարեկանում ընդունվել է Փիթսբուրգի համալսարան, ուսանել լեզուներ, մաթեմատիկա և փիլիսոփայություն։ 1951 թվականին Ֆուլբրայթի կրթաթոշակով մեկնել է Իտալիա՝ շարունակելու ուսումը, և երկու տարի անց որպես դիրիժոր ունեցել իր եվրոպական դեբյուտը, դարձել Մասիմո Բելլինի թատրոնի դիրիժորը Կատանիայում (Իտալիա)։ Նա արագ հաստատել է իրեն որպես խոշոր արվեստագետ՝ հանդես գալով Բայրոթի փառատոնում 1960 թվականին (դառնալով այնտեղ ելույթ ունեցած առաջին ամերիկացին), Բոստոնի սիմֆոնիկ նվագախմբի հետ 1961 թվականին և Զալցբուրգի փառատոնում 1963 թվականին։

Մաազելը ղեկավարել է ավելի քան 150 նվագախումբ, առնվազն 5000 օպերային և համերգային կատարումներ, կազմել է ավելի քան 300 ձայնագրություն, այդ թվում՝ սիմֆոնիկ շարքեր՝ Բեթհովենի, Բրամսի, Դեբյուսիի, Մալերի, Շուբերտի, Չայկովսկու, Ռախմանինովի և Ռիխարդ Շտրաուսի լիակատար նվագախմբային ստեղծագործությունները, որոնք տասը գլխավոր մրցանակ են ստացել։

Լորին Մաազելը եղել է Բավարիայի ռադիոյի սիմֆոնիկ նվագախմբի երաժշտական տնօրեն (1993-2002), Փիթսբուրգի սիմֆոնիկի երաժշտական տնօրեն (1988-1996), Վիեննայի պետական օպերայի գլխավոր և երաժշտական տնօրեն (1982-1984, առաջին ամերիկացին, որ ստանձնել է այդ պաշտոնը)։ Նա եղել է նաև Քլիվլենդի նվագախմբի երաժշտական տնօրենը (1972-1982) և Բեռլինի Գերմանական օպերայի գեղարվեստական ղեկավարը և գլխավոր դիրիժորը (1965-1971)։ 1985 թվականին նրան շնորհվել է Իսրայելի ֆիլհարմոնիայի պատվավոր անդամի կոչում, երբ ղեկավարել է իր 40-ամյա գործունեության համերգը։ Նա նաև Վիեննայի ֆիլհարմոնիայի պատվավոր անդամ է, Բեռլինի ֆիլհարմոնիայի Հանս ֆոն Բյուլովի արծաթե մեդալակիր։ Վիեննայի ֆիլհարմոնիայի հետ նրա սերտ համագործակցությունը ներառում է 11 միջազգային հեռուստատեսային Ամանորյա համերգ Վիեննայից (հաճախ մաեստրո Մաազելը տոնակատարություններին հանդես է գալիս որպես ջութակահար)։

Մաազելը աշխատել է երիտասարդ արվեստագետների հետ՝ ելնելով հաջորդ սերնդի երաժիշտների հետ փորձը կիսելու իր համոզումից։ 2000 թվականին նա հիմնել է մի լուրջ մրցույթ երիտասարդ դիրիժորների միջև, որի կիզակետն է հանդիսացել երկու տարի անց Նյու Յորքի Քարնեգի սրահում տեղի ունեցած եզրափակիչ փուլը, և այդ ժամանակվանից ի վեր նա հովանավորում է բազմաթիվ հաղթողների։ Իր հիմնած Շատյովիլ հիմնադրամի միջոցով (գործում է Քասթլթոնում, Վիրջինիա) նա ստեղծել է մի նոր փառատոն և ռեզիդենցիայի ծրագիր երիտասարդ արվեստագետների համար, որ կենտրոնացած է կամերային օպերաների ամբողջական բեմադրությունների վրա՝ համախմբելով երգիչներին, երաժիշտ կատարողներին, դիրիժորներին, դիզայներներին, բեմադրիչներին և բեմական վարչարարներին՝ աշխատելու համար մի ինտենսիվ, համագործակցային միջավայրում, ավագ արվեստագետների, ուոսւցիչների (ներառյալ մաեստրո Մաազելի) առաջնորդությամբ։ Երկու տարվա ընթացքում Քասթլթոն փառատոնը (250 մասնակցով և ավելի քան 5000 հանդիսատեսով՝ հուլիս ամսվա ընթացքում, ) դարձել է հայտնի ամառային փառատոն՝ համագործակցելով տեղական և միջազգային կատարողական արվեստների այլ կենտրոնների հետ։

Մաեստրո Մաազելն մասնակցություն է ունեցել նաև բնապահպանական և հումանիտար բնագավառներում։ Նա հայթայթել է միլիոնավոր դոլարներ ավելի քան 50 անգամ՝ ի շահ այնպիսի կառույցների, որպիսիք են Միավորված ազգերի կազմակերպությունը, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն, Բնության համաշխարհային հիմնադրամը, Կարմիր խաչը և ՄԱԿ Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարը։

Նախասիրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լորին Մաազելը եղել է ընթերցասեր, դասական ֆիլմերի երկրպագու, թատերասեր։ Նա սիրել է խաղալ թենիս, լող և հավաքել ամերիկյան գեղանկարներ և Արևելքի արվեստի նմուշներ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • www.lorinmaazel.com
  • www.castletonfestival.org