Ժան Անրի Ֆաբր

Ժան Անրի Ֆաբր Jean Henri Fabre
Ծնվել է	դեկտեմբերի 22, 1823(1823-12-22)[…] կամ դեկտեմբերի 21, 1823(1823-12-21) Սեն Լեոն
Մահացել է	հոկտեմբերի 11, 1915(1915-10-11)[…] (91 տարեկան) Սերնյան դյու Կոնտա
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	միջատաբան, գրող, համալսարանի դասախոս, բանաստեղծ, բուսաբան և բնագետ
Գործունեության ոլորտ	միջատաբանություն
Պաշտոն(ներ)	majoral du Félibrige? և ուսուցիչ
Անդամակցություն	ֆելիբրներ և Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն
Պարգևներ	Պատվավոր Լեգեոնի շքանշան Լինենի մեդալ Մոնտիոնի մրցանակ և Ալֆրեդ Նեի մրցանակ
Հեղինակի անվան հապավումը (բուսաբանություն)	Fabre
Jean-Henri Fabre Վիքիպահեստում

Ֆաբրի հուշարձանը Սերինյան դյու Կոնտա քաղաքում

Ժան Անրի Ֆաբր (ֆր.՝ Jean Henri Fabre, դեկտեմբերի 22, 1823(1823-12-22)^[…] կամ դեկտեմբերի 21, 1823(1823-12-21), Սեն Լեոն - հոկտեմբերի 11, 1915(1915-10-11)^[…], Սերնյան դյու Կոնտա), ֆրանսիացի գիտնական-միջատաբան, գրող, Պատվավոր Լեգեոնի շքանշանակիր։

Հիմնականում զբաղվել է միջատների, ինչպես նաև սարդերի ու կարիճների կենսակերպի, բնազդների ուսումնասիրությամբ։ Հատուկ ուշադրության է արժանի նրա «Միջատաբանական հուշեր» (1879 - 1907 թթ. տասհատորյակը, որտեղ ամփոփված են նրա երկարամյա դիտողությունների արդյունքները միջատների և այլ հոդվածոտանիների վերաբերյալ։

Լինելով էվոլյուցիոն տեսության հակառակորդ՝ Ֆաբրը գտնում էր, որ կենսաբանական տեսակներն իրենց բնազդներով ու սովորություններով անփոփոխ են ստեղծման պահից ի վեր։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1823 թվականի դեկտեմբերի 21-ին Ֆրանսիայի Սեն Լեոնե քաղաքում։

• 1842 թ․ ավարտել է մանկավարժական դպրոցը, աշխատել որպես դպրոցի ուսուցիչ։
• 1849 թ․ դասավանդել է Այաչչոյի ճեմարանում (Կորսիկա)։ Տեղափոխվելով Փարիզ՝ նա ստացել է դոկտորի գիտական աստիճան։
• 1852 թ․ աշխատել է որպես Ավինյոնի ճեմարանի ֆիզիկայի և քիմիայի ուսուցիչ։
• 1855 թ․ հրապարակել է առաջին գիտական ​​հոդվածը։
• 1866—1873 թթ․ քաղաքապետարանը Ֆաբրին նշանակում է Ավինյոնի բնության պատմության թանգարանի կուրատոր, որը տեղակայված էր չգործող ռազմական եկեղեցում։ Այստեղ 1867 թվականին նրան անսպասելիորեն այցելում է ԿԳ նախարար Վիկտոր Դյուրուին (1811-1894)։ Բանվորի այս որդին, որը դարձավ մանկավարժական ֆակուլտետի ուսանող և կրթության տեսուչ, այնուհետև՝ ակադեմիկոս, ընկերացավ Ֆաբրի հետ և փորձեց իրականացնել հասարակության ստորին խավերի համար ուսումնական ծրագրեր պատրաստելու երազանքը։ 1865 թվականին դառնալով հանրային կրթության նախարար՝ Դյուրուին երկու տարի անց Ֆաբրին կանչում է Փարիզ՝ նրան արժանացնելու Պատվո Լեգեոնի շքանշանին և ծանոթացնելու կայսեր Նապոլեոն III- ի հետ։
• 1871թ․ նրան զրկել են դասավանդման իրավունքից կրթությունը բարեփոխելու իր գաղափարները բարձրաձայնելու համար, և Ֆաբրը բնակություն է հաստատել Օրանժի ծայրամասում գտնվող մի փոքրիկ տանը։

• 55 տարեկան հասակում Ֆաբրը մի կտոր հող գնեց Պրովանսի Սերինյան դյու Կոնտա գյուղում՝ ափից 80 կմ հեռավորության վրա։ Աստիճանաբար Ֆաբրը այս տարածքը դարձրեց իսկական լաբորատորիա միջատների կյանքի ուսումնասիրության համար և այն անվանեց «Ամայի երկիր»։
• 1913 թ. հոկտեմբերի 14-ին Ֆրանսիայի նախագահ Ռայմոն Պուանկարեն մեկնել է Ֆաբրի բնակավայր Սերինյան դյու Կոնտա քաղաք, անձամբ հանդիպել է նրան և ֆրանսիայի ժողովրդի անունից նրան շնորհակալություն է հայտնել (անգլ.)

• Մահացել է 1915 թվականիի հոկտեմբերի 11-ին Սերինյան դյու Կոնտա քաղաքում։

Ֆաբրը նաև մի շարք դասագրքերի և գիտահանրամատչելի գրքերի հեղինակ էր։

Պատկերասրահ

• 

  «Cerceris rybyensis», Ֆաբրի ուսումնասիրության օբյեկտներից մեկը

• 

  «Ammophila sabulosa», Ֆաբրը ուսումնասիրել է այս միջատի բնազդը

Աշխատություններ

• Scène de la vie des insectes
• Chimie agricole (1862)
• La Terre (Jean Henri Fabre)|La Terre (1865)
• Le Ciel (1867) - էլեկտրոնային տարբերակ
• Catalogue des " Insectes Coléoptères observés aux environs d’Avignon " (1870)
• Les Ravageurs (1870)
• Les Auxiliaires (1873)
• Aurore (1874) էլեկտրոնային տարբերակ
• Botanique (1874)
• L’Industrie (1875)
• Les Serviteurs (1875)
• Sphériacées du Vaucluse (1878)
• Souvenirs entomologiques - 1st series (1891) - (1879) - էլեկտրոնային տարբերակ
• Étude sur les mœurs des Halictes (1879)
• Le Livre des Champs (1879)
• Lectures sur la Botanique (1881)
• Nouveaux souvenirs entomologiques - 2nd series (1882) - էլեկտրոնային տարբերակ
• Lectures sur la Zoologie (1882)
• Zoologie (Jean Henri Fabre)|Zoologie (1884)
• Souvenirs entomologiques - 3rd series (1886) - էլեկտրոնային տարբերակ
• Histoire naturelles (1889)
• Souvenirs entomologiques - 4th series (1891) - էլեկտրոնային տարբերակ
• La plante : leçons à mon fils sur la botanique (livre scolaire) (1892) - էլեկտրոնային տարբերակ
• Souvenirs entomologiques - 5th series (1897) - էլեկտրոնային տարբերակ
• Souvenirs entomologiques - 6th series (1900) - էլեկտրոնային տարբերակ
• Souvenirs entomologiques - 7th series (1901) - էլեկտրոնային տարբերակ
• Souvenirs entomologiques - 8th series (1903)
• Souvenirs entomologiques - 9th series (1905)
• Souvenirs entomologiques - 10th series (1909)
• Fabre’s Book of Insects retold from Alexander Teixeira de Mattos' translation of Fabre’s Souvenirs entomologiques էլեկտրոնային տարբերակ
• Oubreto Provençalo dou Felibre di Tavan (1909) էլեկտրոնային տարբերակ
• La Vie des insectes (1910)
• Mœurs des insectes (1911)
• Les Merveilles de l’instinct chez les insectes (1913)
• Le monde merveilleux des insectes (1921)
• Poésie françaises et provençales (1925) (final edition)
• La Vie des araignées (1928)
• Bramble-Bees and Others էլեկտրոնային տարբերակ
• The Life of the Grasshopper. Dodd, Mead, and company, 1917. ASIN B00085HYR4
• Insect Adventures. Dodd, Mead, 1917. Selections from Alexander Teixeira de Mattos' translation of Fabre’s Souvenirs entomologiques, retold for young people.
• The Life of the Caterpillar. Dodd, Mead, 1919. ASIN B00089FB2A
• Field, Forest, and Farm: Things interesting to young nature lovers, including some matters of moment to gardeners and fruit-growers. The Century Company, 1919. ASIN B00085PDU4
• This Earth is Ours: Talks about Mountains and Rivers, Volcanoes, Earthquakes, and Geysers & Other Things. Albert & Charles Boni, 1923. ASIN B000EHLE22
• The Life of The Scorpion. University Press of the Pacific, 2002 (reprinted from the 1923 edition). ISBN 0-89875-842-4
• The Glow-Worm and Other Beetles. Dodd, Mead, 1919. ASIN B000882F2K
• The Mason Bees (Translated) Garden City, 1925. ASIN B00086XXU0; Reprinted in 2004 by Kessinger Publishing; ISBN 1-417-91676-1; ISBN 978-1417916764 էլեկտրոնային տարբերակ,
• Curiosities of Science. The Century Company, 1927. ASIN B00086KVBE
• The Insect World of J. Henri Fabre. Introduction and Interpretive Comments by Edwin Way Teale; Foreword to 1991 edition by Gerald Durrell. Published by Dodd, Mead in 1949; Reprinted by Beacon Press in 1991; ISBN 0-8070-8513-8
• The Life of the Spider (Translated) Preface by Maurice Maeterlinck; Introduction by John K. Terres. Published by Horizon Press, 1971; ISBN 0-8180-1705-8 (First published by Dodd, Mead, and company in 1913, ASIN B00085D6P8) էլեկտրոնային տարբերակ
• The Life of the Fly. (Translated) Fredonia Books, 2001. ISBN 1-589-63026-2; ISBN 978-1589630260 էլեկտրոնային տարբերակ
• The Hunting Wasps. University Press of the Pacific, 2002. ISBN 1-410-20007-8; ISBN 978-1410200075
• More Hunting Wasps էլեկտրոնային տարբերակ
• The Wonders of Instinct: Chapters in the Psychology of Insects. University Press of the Pacific, 2002. ISBN 0-89-875768-1; ISBN 978-0898757682 էլեկտրոնային տարբերակ,
• Social Life in the Insect World էլեկտրոնային տարբերակ,
• Insect life էլեկտրոնային տարբերակ

Գրականություն

• Васильева Е. Н., Халифман И. А. «Фабр», - М., 1966.
• Гиляров М. С., «Жан Анри Фабр. К 150-летию со дня рождения». - «Энтомологическое обозрение», 1974, т. 53, № 1.

Արտաքին հղումներ

• Jean-Henri FABRE, e-museum
• http://www.efabre.net/

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։