Ժան Անրի Ֆաբր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ժան Անրի Ֆաբր
Jean Henri Fabre
Jean-henri fabre.jpg
Ծնվել էդեկտեմբերի 21, 1823(1823-12-21)[1] կամ 1823[2]
Սեն Լեոն[3]
Մահացել էհոկտեմբերի 11, 1915(1915-10-11)[4][5][6][…]
Սերնյան դյու Կոնտա[3]
ԳերեզմանՍերնյան դյու Կոնտա[7]
ՔաղաքացիությունFlag of France (1794–1815, 1830–1974, 2020–present).svg Ֆրանսիա
Մասնագիտությունմիջատաբան, գրող, համալսարանի դասախոս, բանաստեղծ, բուսաբան և բնագետ
Գործունեության ոլորտմիջատաբանություն[8], Q113976585?[8], creative and professional writing?[8] և պոեզիա[8]
Պաշտոն(ներ)majoral du Félibrige? և ուսուցիչ
Անդամակցությունֆելիբրներ և Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա
Տիրապետում է լեզուներինֆրանսերեն[4][8]
Պարգևներ
Հեղինակի անվան հապավումը (բուսաբանություն)Fabre
Կայքe-fabre.com(ֆր.)
Commons-logo.svg Jean-Henri Fabre Վիքիպահեստում
Ֆաբրի հուշարձանը Սերինյան դյու Կոնտա քաղաքում

Ժան Անրի Ֆաբր (ֆր.՝ Jean Henri Fabre, դեկտեմբերի 21, 1823(1823-12-21)[1] կամ 1823[2], Սեն Լեոն[3] - հոկտեմբերի 11, 1915(1915-10-11)[4][5][6][…], Սերնյան դյու Կոնտա[3]), ֆրանսիացի գիտնական-միջատաբան, գրող, Պատվավոր Լեգեոնի շքանշանակիր։

Հիմնականում զբաղվել է միջատների, ինչպես նաև սարդերի ու կարիճների կենսակերպի, բնազդների ուսումնասիրությամբ։ Հատուկ ուշադրության է արժանի նրա «Միջատաբանական հուշեր» (1879 - 1907 թթ. տասհատորյակը, որտեղ ամփոփված են նրա երկարամյա դիտողությունների արդյունքները միջատների և այլ հոդվածոտանիների վերաբերյալ։

Լինելով էվոլյուցիոն տեսության հակառակորդ՝ Ֆաբրը գտնում էր, որ կենսաբանական տեսակներն իրենց բնազդներով ու սովորություններով անփոփոխ են ստեղծման պահից ի վեր։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1823 թվականի դեկտեմբերի 21-ին Ֆրանսիայի Սեն Լեոնե քաղաքում։

  • 1842 թ․ ավարտել է մանկավարժական դպրոցը, աշխատել որպես դպրոցի ուսուցիչ։
  • 1849 թ․ դասավանդել է Այաչչոյի ճեմարանում (Կորսիկա)։ Տեղափոխվելով Փարիզ՝ նա ստացել է դոկտորի գիտական աստիճան։
  • 1852 թ․ աշխատել է որպես Ավինյոնի ճեմարանի ֆիզիկայի և քիմիայի ուսուցիչ։
  • 1855 թ․ հրապարակել է առաջին գիտական ​​հոդվածը։
  • 1866—1873 թթ․ քաղաքապետարանը Ֆաբրին նշանակում է Ավինյոնի բնության պատմության թանգարանի կուրատոր, որը տեղակայված էր չգործող ռազմական եկեղեցում։ Այստեղ 1867 թվականին նրան անսպասելիորեն այցելում է ԿԳ նախարար Վիկտոր Դյուրուին (1811-1894)։ Բանվորի այս որդին, որը դարձավ մանկավարժական ֆակուլտետի ուսանող և կրթության տեսուչ, այնուհետև՝ ակադեմիկոս, ընկերացավ Ֆաբրի հետ և փորձեց իրականացնել հասարակության ստորին խավերի համար ուսումնական ծրագրեր պատրաստելու երազանքը։ 1865 թվականին դառնալով հանրային կրթության նախարար՝ Դյուրուին երկու տարի անց Ֆաբրին կանչում է Փարիզ՝ նրան արժանացնելու Պատվո Լեգեոնի շքանշանին և ծանոթացնելու կայսեր Նապոլեոն III- ի հետ։
  • 1871թ․ նրան զրկել են դասավանդման իրավունքից կրթությունը բարեփոխելու իր գաղափարները բարձրաձայնելու համար, և Ֆաբրը բնակություն է հաստատել Օրանժի ծայրամասում գտնվող մի փոքրիկ տանը։
  • 55 տարեկան հասակում Ֆաբրը մի կտոր հող գնեց Պրովանսի Սերինյան դյու Կոնտա գյուղում՝ ափից 80 կմ հեռավորության վրա։ Աստիճանաբար Ֆաբրը այս տարածքը դարձրեց իսկական լաբորատորիա միջատների կյանքի ուսումնասիրության համար և այն անվանեց «Ամայի երկիր»։
  • 1913 թ. հոկտեմբերի 14-ին Ֆրանսիայի նախագահ Ռայմոն Պուանկարեն մեկնել է Ֆաբրի բնակավայր Սերինյան դյու Կոնտա քաղաք, անձամբ հանդիպել է նրան և ֆրանսիայի ժողովրդի անունից նրան շնորհակալություն է հայտնել[10] (անգլ.)
  • Մահացել է 1915 թվականիի հոկտեմբերի 11-ին Սերինյան դյու Կոնտա քաղաքում։

Ֆաբրը նաև մի շարք դասագրքերի և գիտահանրամատչելի գրքերի հեղինակ էր։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Васильева Е. Н., Халифман И. А. «Фабр», - М., 1966.
  • Гиляров М. С., «Жан Анри Фабр. К 150-летию со дня рождения». - «Энтомологическое обозрение», 1974, т. 53, № 1.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 https://www.e-fabre.com/biographie/genealogie/Jean_Henri_naissance.htm
  2. 2,0 2,1 Library of the World's Best Literature / C. D. Warner — 1897.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Фабр Жан Анри // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  5. 5,0 5,1 5,2 Encyclopædia Britannica
  6. 6,0 6,1 6,2 RKDartists (նիդերլ.)
  7. http://landrucimetieres.fr/spip/IMG/jpg/Photo_012ti.jpg
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Czech National Authority Database
  9. 9,0 9,1 Base Léonore (ֆր.)ministère de la Culture.
  10. «Jean-Henri Fabre»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ մայիսի 12-ին։ Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 23 
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ CC BY-SA icon 80x15.png