Էմիլ Սիորան
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Էմիլ Սիորան (ֆրանսերեն՝ Emil Cioran, ֆրանսերեն արտասանութամբ՝ [emil sjɔʁɑ̃], ապրիլի 8, 1911[1][2][3][…], Ռեշինարի, Տրանսիլվանիա - հունիսի 20, 1995[1][2][3][…], Փարիզի 13-րդ շրջան, Փարիզ, Իլ-դը-Ֆրանս[4]), ռումինացի փիլիսոփա և էսսեների հեղինակ, որը հրատարակել է իր գործերը և՛ ռումիներենով, և՛ ֆրանսերենով։ Նա իր կյանքի մեծ մասը ապրել է Փարիզի լատինական թաղամասում։
Թաղված է Փարիզի Մոնպարնաս գերեզմանոցում։
Ճգնավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Փարիզում բնակվելու սկզբնական շրջանում Սիորանը ապրում էր Փարիզի 5-րդ շրջանի Դյու Սոմերար 13-րդ փողոցի վրա գտնվող Մարինյան հյուրանոցում։ Իսկ հետագայում նա տեղափոխվում է Փարիզի Լատինական թաղամաս և ապրում այնտեղ մինչև մահը։ Իր գրվածքներում նա պատմում է գիշերային Փարիզի փողոցներում շրջող մարդկանց,հյուրանոցի փոքրիկ սենյակում անցկացրած անքուն և երկար գիշերների մասին։ Այնուհետև այն կդառնա սենյակի սպասուհունը՝ միակ փղոսկրային աշտարակի այն սենյակները, որտեղ նա երկար տարիներ ապաստան կստանա։ Նա շարունակեց մնալ աղքատ, վճռելով «երբեք չաշխատել այլ կերպ՝ քանի դեռ փետուրը ձեռքում է»։ Այսպես նա միայն զբոսնում էր Լյուքսեմբուրգի այգում երբեմն օգտվում է հազվագյուտ ընկերների նյութական օգնությունից, որոնք հնարավորություն են տալիս նրան ճաշել համալսարանական ռեստորանում, հետո նա 40 տարեկանում դուրս է գալիս այնտեղից։ Նրա ամենօրյա կյանքի այս փոքրիկ մանրամասները լավացնում էին նրա աշխատանքն ու խոսքը, բայց Սիորանը բացարձակ չէր ցավում կեցության կեղտոտ պայմաններից։ Նա դրանք նկարագրում է պարզապես որպես ճամփորդության կամ պայքարի մի տեսակ, որը նրան ուղեկցում է իր գրվածքներում՝ ինչպես իր գոյության մեջ, այնպես էլ, որպես «միտք, որն անընդհատ կենդանի է պահում»։ Էմիլ Սիորանի համար այդ ամենը միայն հասկանալ կամ իմանալ չէր՝ համալսարանի պրոֆեսորի նման,այլ զգալ մարդու գոյության հետագա բոլոր դժբախտություններ։ Միայնությունը, նյութական զրկանքները և նահանջը ժամանակակից դիվերտիսմենտներից,նշում է փիլիսոփայական/հոգեևոր քայլը ասեցիզմի հետ, որը առաջ է քաշվել բուդդայականության կողմից։ Այսպիսով, Սիորանը պատմեց, որ որպես ուսանող Գերմանիայում նա փորձելով «թաքնվել» նացիստական կատաղությունից սկսում է ուսումնասիրել բուդդիզմը, Կննիկներին և Դիոգենես Սինոպացուն [9]։ Եթե Սիորանը ապրել է իր կյանքի հիմնական մասը բավականին համեստ, նրա գրքերում նկարագրվող հուսահատ լեռնաշղթայի ինքնատիպ դիմանկարը ամբողջովին չի համապատասխանում իր և գրելու իրականությանը։ Դա ավելի շատ Սիորանի առասպելն է, որի հերոսն ինքն է սեփական գրքերում։ Սիորանը ամենից առաջ փնտրում է անկեղծություն իր տեքստերում և խորհուրդներում։ Ռումինիայում փիլիսոփայության կամավոր պրոֆեսոր լինելով, նա գրեթե 100 տոկոսով ձախողվում է իր աշակերտների մոտ և վստահելի չի թվում։ Փարիզում հաստատված կրթաթոշակ ստանալու նպատակով դոկտորական ատենախոսության է անցնում, նա իր ժամանակի մեծ մասը ծախսում է Ֆրանսիայում։ Այս ամենը նա ամեն տարի գրում է իր հետազոտական զեկույցում,որ պարտադիր պահեն իր կրթաթոշակը։ Սիորանը հրաժարվեց բոլոր գրական մրցանակներից (Սենտ-Բեվ, Պայքար, Նիմիեր, Մորանդ և այլն), բացառությամբ 1949 թ. Ռիվարոլի մրցանակի, որի ընդունումը նա արդարացրեց հետևյալ կերպ. «Ես նույնիսկ չունեի ուտելու և վճարելու գումար վարձակալության համար` առանց Ռիվարիոլի ես կդառնայի թափառաշրջիկ,բայց մուրացկանությունը այն աշխատանքն է, որի խորամանկություններից ես անտեղյակ եմ» [10]։
Էմիլ Սիորանի «Ծնված լինելու անհարմարության մասին» (ֆր.՝ De l'inconvénient d'être né) աշխատությունը թարգմանվել է հայերեն (թարգմանիչ` Նունե Աբրահամյան, առաջաբանը` Մարկ Նշանեանի)[11]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia Catalana, 1968.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Fichier des personnes décédées
- ↑ Ռուսերեն Վիքիպեդիա (ռուս.) — 2001.
- ↑ https://www.mediafax.ro/english/eugene-ionesco-emil-cioran-named-post-mortem-members-of-romanian-academy-5134622
- ↑ https://web.archive.org/web/20141129093944/http://www.rivegaucheaparis.org/pages/les-prix-amis/le-prix-roger-nimier.html
- ↑ Académie française (ֆր.)
- ↑ . Dans ses écrits, Cioran fait souvent allusion à l'exemplarité des Cyniques : Antisthène et surtout Diogène
- ↑ Կաղապար:Ouvrage.
- ↑ Էմիլ Սիորան, Ծնված լինելու անհարմարության մասին, Երևան, 2008, 300 էջ։
| ||||||||||||||||
- Ապրիլի 8 ծնունդներ
- 1911 ծնունդներ
- Հունիսի 20 մահեր
- 1995 մահեր
- Փարիզ քաղաքում մահացածներ
- Մոնպառնասի գերեզմանատանը թաղվածներ
- Բուխարեստի համալսարանի շրջանավարտներ
- Հումբոլդտի համալսարանի շրջանավարտներ
- Փարիզի գեղարվեստի ազգային բարձրագույն դպրոցի շրջանավարտներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- 20-րդ դարի փիլիսոփաներ
- Ռումինացի գրողներ
- Ռումինացի թարգմանիչներ
- Ռումինացի փիլիսոփաներ