Զոյա Կեդրինա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Զոյա Կեդրինա
ղազ.՝ Зоя Сергеевна Кедрина
Ծնվել էօգոստոսի 18 (31), 1904
Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն
Մահացել էդեկտեմբերի 11, 1992(1992-12-11) (88 տարեկան)
Մոսկվա, Ռուսաստան
Քաղաքացիություն Ղազախստան
Մասնագիտությունգիտնական, գրող, գրական քննադատ, գրականագետ և թարգմանչուհի
Հաստատություն(ներ)ՌԳԱ Մաքսիմ Գորկու անվան համաշխարհային գրականության ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտՍտեղծագործական և մասնագիտական գրություն[1], գրաքննադատություն[1], գրականագիտություն[1] և թարգմանություն[1]
Ալմա մատերՄաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտ
Տիրապետում է լեզուներինռուսերեն[1]
Պարգևներ
Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան և «Պատվո նշան» շքանշան

Զոյա Սերգեևնա Կեդրինա (ռուս.՝ Зоя Сергеевна Кедрина, օգոստոսի 18 (31), 1904, Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 11, 1992(1992-12-11), Մոսկվա, Ռուսաստան) , ռուս խորհրդային գրող, գրականագետ, գրաքննադատ, ազգային լեզուներից թարգմանիչ։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1931 թվականին տեղափոխվել է Ալմաթի (Ղազախական ՂՍՀ), աշխատել է Ղազախական ԽՍՀ պետական հանրային գրադարանում[2]։ Վերադառնալով Մոսկվա՝ ընդունվել է Ա. Մ. Գորկու անվան գրականության ինստիտուտ, որն ավարտել է 1938 թվականին։ Աշխատել է «Новый мир», «Октябрь», «Литературная газета» ամսագրերում։ Դասավանդել է Մոսկվայի պետական համալսարանում, 1957 թվականից եղել է ԽՍՀՄ Գիտությունների ակադեմիայի, Ա. Մ. Գորկու անվան գրական ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող[2]։ 1974 թվականին պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն բանասիրության գծով։

1966 թվականին հանդես է եկել որպես հանրային մեղադրող Սինյավսկու և Դանիելի դատավարությունում։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամուսինը եղել է գրող Ալեքսեյ Նաումովիչ (Աբել Նախիմովիչ) Պանտիելևը[3][4][5]։

Գիտական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գիտական հետաքրքրությունների ոլորտը ներառում է ռուսական խորհրդային գրականությունը (Ֆեոդոր Գլադկով, Լեոնիդ Լեոնով, Կոնստանտին Սիմոնով, Իլյա Սելվինսկի և այլն), ղազախական խորհրդային գրականություն (Մուխթար Աուեզով, Սաբիթ Մուքանով, Գաբիթ Մուսրեպով, Գաբիդեն Մուսթաֆին, Սուլեյման Ռահիմով, Դմիտրի Գուլիա, Բերդի Քերբաբաև, Չինգիզ Այթմատով, Միրզա Իբրահիմով), ազգային լեզուներից թարգմանության հարցեր։

Նրա մասնակցությամբ ռուսերենով լույս են տեսել ղազախական (1958, 1960), ադրբեջանական (1963), թաթարական (1965), ուզբեկական (1967), ղրղզական (1970) գրականության պատմությանը նվիրված հրատարակություններ, «Միջին Ասիայի և Ղազախստանի ժողովուրդների գրականության պատմություն» (1960), «Բազմազգ խորհրդային գրականության պատմություն» (4 հատոր, 1971) մատենաշարերը։ Մասնակցել է Մ. Աուեզովի երկերի հինգհատորյա ժողովածուի (Մ., 1973-74), ինչպես նաև «Шатқалаң», «Өсксн орксн և այլ ստեղծագործությունների, «Ղազախական տափաստանային հեքիաթներ» անթոլոգիայի կազմմանը (Մ., 1951)[2]։

Կեդրինան հեղինակել է ավելի քան 300 քննադատական հոդվածներ։

Ճանաչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1970 - Ուզբեկական ԽՍՀ Բերունիի անվան պետական մրցանակի դափնեկիր
  • 1974 - Կարակալպակյան ԻԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր աշխատող
  • 1981 - Ղազախական ԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր աշխատող
  • Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան[2]
  • «Պատվո նշան» շքանշան[2]

Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Кедрина, Зоя Сергеевна // Казахстан. Национальная энциклопедия. — Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2005. — Т. III. — ISBN 9965-9746-4-0Կաղապար:Свободно
  3. К. Мос (2012). «О пользе ведения записей». Проза.ру.
  4. Гроссман М. И штык, и перо // Каменный пояс. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1985. — 276 с.
  5. 335. Л. К. Чуковская — А. И. Пантелееву // Л. Пантелеев — Л. Чуковская. Переписка (1929–1987) / ред. Е. Шкловский. — Москва: Новое литературное обозрение, 2011. — 656 с. — ISBN 978-5-86793-879-6

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Кедрина // Национальная энциклопедия «Кыргызстан» / глав. ред. Асанов. — Казахстан: Государство и Центр, 2012. — Т. 4. — 832 с. — ISBN 978-9967-14-104-9
  • Какурина Д. А. Кедрина // Краткая литературная энциклопедия / глав. ред. А. А. Сурков. — Москва: Советская энциклопедия, 1964. — Т. 2 (Гаврилюк — Зюльфигар Ширвани). — 1056 с. — (Энциклопедии. Словари. Справочники).

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]