Դոնալդ Կնուտ
Դոնալդ Էրվին Կնուտ (անգլ.՝ Donald Ervin Knuth, հունվարի 10, 1938[1][2][3][…], Միլուոքի, Վիսկոնսին, ԱՄՆ[1]), համակարգչային գիտության ամերիկացի հռչակավոր մասնագետ։ Հեղինակն է հանրահայտ «Համակարգչային ծրագրավորման արվեստը» (The Art of Computer Programming) գրքի, թվային տպագրության TEX համակարգի, տպատառերի նախագծման METAFONT համակարգի, «Գրագետ ծրագրավորում» (Literate programming) մեթոդոլոգիայի, ինչպես նաև բազում այլ մենագրությունների ու հոդվածների։ 1974 թվականի Թյուրինգի մրցանակի մրցանակակիրն է։ Կնուտը անվանվում է « ալգորիթմների վերլուծության հայր »։ Նա նպաստել է հաշվողական բարդության վերլուծությանը ալգորիթմներում և համակարգել մաթեմատիկական տեխնիկա դրա համար։ Այդ գործընթացում նա նաև հանրայնացրել է ասիմպտոտիկ նշագրման նշանակությունը։ Որպես գրող և գիտնական[42] նա ստեղծել է WEB և CWEB գործիքները, որպես գրագետ ծրագրավորման օժանդակ համակարգ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կնուտը ծնվել է Միլուոկիում, որտեղ նրա հայրը ուներ սեփական փոքր տպագրության բիզնես և դասավանդում էր հաշվապահություն Միլուոկիի դպրոցում։ Նրա գիտելիքը զարգանում էր հետաքրքիր ձևով։ Նա ութերորդ դասարանում մասնակցելով մրցույթի "Ziegler's Giant Bar" նախադասության տառերով կազմեց 4500 բառ, որը շատ ավելին էր քան ժյուրիի ունեցած 2500 բառը։ Նա շահեց հեռուստացույց և շատ քաղցրավենիք իր դպրոցի համար[43]։
Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կնուտի համար բարդ էր ընտրել Քեյսի Տեխնիկական ինստիտուտում ֆիզիկան երաժշտության փոխարեն։ Մինչ նա սովորում էր ֆիզիկա, ընդգրկվեց IBM 650 ստեղծող խմբիում։ Հետագայում կարդալով համակարգչային ձեռնարկներ նա մտածում էր գրել իր դպրոցում օգտագործվող մեքենայի կոմպիլյատորի կոդը, քանի որ կարծում էր, որ կարող է անել ավելի լավը[44]։ 1958-ին Կնուտը ստեղծեց մի ծրագիր, որը հիմնված էր դպրոցում բասկետբոլի թիմում խաղացող յուրաքանչյուր աշակերտի այն արժեքի վրա, որով նա կարող էր օգնել իր թիմին հաղթել լիգայում։ Կնուտը մեկն է այն առաջին խմբագրողներից, որոնք ստացել են Ճարտարագիտության և Գիտության ազգային մրցանակ։ 1960 թ-ին նա փոխում է իր մասնագիտացումը ֆիզիկայից մաթեմատիկա։ 1963-ին Կնուտը ստացավ PhD որակավորում Կալիֆորնիայի Տեխնիկական ինստիտուտի կողմից։ Ամեն տարի նա տալիս է մի քանի ոչ պաշտոնական լեկցիաներ Ստենֆորդի համալսարանում, որը նա անվանում է համակարգչային հափշտակություն[45][46]։
Որպես հումոր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կնուտը վճարում է 2.56 $ նրա գրքերում վրիպակներ գտնողներին։ 2008-ին Կնուտը ստիպված էր դադարեցնել չեկերի տրամադրումը բանկային մեքենայությունների պատճառով։
Հեղինակած գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- The Art of Computer Programming - Ամբողջությամբ հրատարակվել են այս գրքի առաջին երեք հատորները։ 4-րդ հատորը հրատարակվել է (և շարունակում է հրատարակվել) առանձին մասերի տեսքով։ Հեղինակը խոստացել է, որ հինգերորդ հատորը ավարտին կհասցնի 2015 թվականին։
- The TEXbook - TEX հրատարակչական համակարգի նկարագրությունն է։
- The METAFONTbook - Տպատառերի նախագծման METAFONT համակարգի մասին պատմող աշխատանքն է։
- Concrete Mathematics. A Foundation for Computer Science - (համահեղինակներ. Օ. Պատաշնիկ, Ռ. Գրեհեմ)։
Հարցազրույցներ և զեկույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Doernberg, D. Computer Literacy Interview With Donald Knuth Archived 2005-02-25 at the Wayback Machine.. 7 December 1993.
- TUG’95 (St Petersburg, FL, USA) Questions and answers with Prof. Donald E. Knuth. TUGboat 17 (1), 1996
- Woehr, J. An interview with Donald Knuth Dr. Dobb’s Journal, April 1996, p. 16-22.
- Donald Knuth on The Art of Computer Programming Archived 2007-03-29 at the Wayback Machine. Addison-Wesley Innovations, 1996
- Donald Knuth: A life’s work in the art of programming Amazon.com, 1997.
- U.K. TUG, Oxford, 12 september 1999: Question & Answer Session with Donald Knuth. TUGboat, 22 (1/2), 2001.
- Dr. Dobb’s Audio & Video Archive of Knuth’s MMIX and God & Computers Lectures @ MIT, Fall 1999
- Wallace, Mark. The art of Don E. Knuth Archived 2008-10-06 at the Wayback Machine. Interview on salon.com, 1999.
- Advogato, 2000
- AMS, 2001
- Oslo, 2002
- Free Software Magazine interview by Gianluca Pignalberi, August 2005 Archived 2006-09-05 at the Wayback Machine..
- Interview with Donald Knuth, Apr 25, 2008 (перевод на русский)
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դոնալդ Կնուտը Մեսրոպ Մաշտոցի արձանի առջև, հունիսի 9, 2006 թ․
Դոնալդ Կնուտ, Սթիվ Վոզնյակ, CHM 2011
![]() |
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Դոնալդ Կնուտ կատեգորիայում։ |
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 http://amturing.acm.org/award_winners/knuth_1013846.cfm
- ↑ 2,0 2,1 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ
- ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ 4,0 4,1 4,2 https://profiles.stanford.edu/donald-knuth
- ↑ https://www.academie-sciences.fr/fr/Liste-des-membres-de-l-Academie-des-sciences-/-K/donald-knuth.html
- ↑ http://www.dnva.no/c26849/artikkel/vis.html?tid=40116
- ↑ http://www.nasonline.org/member-directory/members/53709.html
- ↑ https://www.amacad.org/person/donald-ervin-knuth
- ↑ http://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-60526.ln-en
- ↑ https://badw.de/data/footer-navigation/personentreffer.html?tx_badwdb_badwperson%5Bper_id%5D=1599&tx_badwdb_badwperson%5BpartialType%5D=BADWPersonDetailsPartial&tx_badwdb_badwperson%5Baction%5D=show&tx_badwdb_badwperson%5Bcontroller%5D=BADWPerson
- ↑ https://www.nae.edu/29072/Dr-Donald-E-Knuth
- ↑ https://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/hon_mem_rl.pdf
- ↑ 13,0 13,1 https://www.gla.ac.uk/news/archiveofnews/2011/february/headline_189206_en.html
- ↑ http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Knuth.html
- ↑ Fellows Directory (բրիտ․ անգլ.)
- ↑ https://www.siam.org/prizes-recognition/fellows-program/all-siam-fellows
- ↑ 17,0 17,1 http://www.ams.org/fellows_by_year.cgi?year=2013
- ↑ 18,0 18,1 http://www.ams.org/news?news_id=1680
- ↑ 19,0 19,1 19,2 http://resolver.caltech.edu/CaltechETD:etd-06042004-141331
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ 22,00 22,01 22,02 22,03 22,04 22,05 22,06 22,07 22,08 22,09 22,10 22,11 22,12 22,13 22,14 22,15 22,16 22,17 22,18 22,19 22,20 22,21 22,22 22,23 22,24 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Guggenheim Fellows database
- ↑ Donald E. Knuth - A.M. Turing Award Laureate
- ↑ ACM A. M. Turing Award
- ↑ https://harveypz.net.technion.ac.il/harvey-prize-laureates/
- ↑ https://www.nsf.gov/od/nms/recip_details.jsp?recip_id=198
- ↑ https://www.theiet.org/publishing/library-archives/the-iet-archives/iet-history/awards-and-prizes-index/the-faraday-medallists/
- ↑ https://awards.acm.org/award_winners/knuth_1013846#145
- ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 206.
- ↑ https://www.computerhistory.org/fellowawards/hall/donald-knuth/
- ↑ https://www.fi.edu/laureates/donald-ervin-knuth
- ↑ https://awards.acm.org/award_winners/knuth_1013846#149
- ↑ https://www.maa.org/programs/maa-awards/writing-awards/paul-halmos-lester-ford-awards
- ↑ https://www.premiosfronterasdelconocimiento.es/galardonado/donald-e-knuth/
- ↑ http://www.ams.org/prizes-awards/pabrowse.cgi?parent_id=28
- ↑ https://inf.ethz.ch/de/departement/auszeichnungen-und-rankings/ehrendoktoren.html
- ↑ https://awards.acm.org/award_winners/knuth_1013846#158
- ↑ https://www.siam.org/prizes-recognition/fellows-program/all-siam-fellows?page=2
- ↑ https://www.harvard.edu/on-campus/commencement/honorary-degrees
- ↑ https://www.muni.cz/o-univerzite/vyznamenani/cestne-doktoraty-udelene-mu?page=5
- ↑ Knuth, Donald Ervin, Curriculum vitae, Stanford University, http://cs.stanford.edu/~uno/vita.html.
- ↑ Shasha, Dennis Elliott; Lazere, Cathy A (1998), Out of their minds: the lives and discoveries of 15 great computer scientists, Springer, p. 90, ISBN 978-0-387-98269-4, https://books.google.am/?id=-0tDZX3z-8UC&pg=PA90
- ↑ Koshy, Thomas (2004), Discrete mathematics with applications, Academic Press, p. 244, ISBN 978-0-12-421180-3, https://books.google.am/books?id=90KApidK5NwC&pg=PA244, վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 30
- ↑ «Professor Donald Knuth»։ Magdalen College։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-04-ին։ Վերցված է դեկտեմբերի 6, 2010
- ↑ «Notices»։ Oxford University Gazette։ հոկտեմբերի 30, 2014։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 15-ին։ Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 21
|
- Հունվարի 10 ծնունդներ
- 1938 ծնունդներ
- Ապրող անձինք
- ԱՄՆ-ում ծնվածներ
- Գուգենհայմի կրթաթոշակառուներ
- Թյուրինգի մրցանակակիրներ
- Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Ամերիկացի գիտնականներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- Մաթեմատիկոսներ այբբենական կարգով
- Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամներ
- Ամերիկացի գրողներ
- Ամերիկացի ծրագրավորողներ
- Փիլիսոփայական գիտությունների դոկտորներ
- Ամերիկացի ճարտարագետներ
- ԱՄՆ-ի ինֆորմատիկայի ոլորտի գիտնականներ
- Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամներ
- Ամերիկացի մաթեմատիկոսներ
- Ամերիկյան փիլիսոփայական ընկերության անդամներ
- Բավարիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Գիտական հասարակությունների անդամներ
- Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների անձինք
- Ամերիկացի պատմաբաններ
- Ամերիկացի ոչ գեղարվեստական գրողներ