Գերմանիայի արտաքին քաղաքականություն
Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետություն (Գերմանիա), Կենտրոնական եվրոպական պետություն, որը անդամակցում է Եվրամիությանը, G7-ին, G20-ին, տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպությանը և Հյուսիսատլանտյան դաշինքի կազմակերպությանը։ Գերմանիան դիվանագիտական հարաբերություններ է պահպանում ավելի քան 190 երկրների հետ։ Գերմանիան նաև երկկողմ տնտեսական օգնություն է ցուցաբերում մի շարք պետությունների, սակայն ստացող երկրների թիվը 1998 թվականի 119-ից 2008 թվականին նվազել է մինչև 57[1]։
Գերմանիայի արտաքին քաղաքականությունը Սառը պատերազմի ժամանակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գերմանիայի ներքաղաքական պայքարը արտաքին քաղաքականության հարցերի շուրջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1949-1969 թվականներին ՔԴՄ/ՔՍՄ պահպանողական կուսակցությունները Գերմանիայի անվտանգության ապահովման հարցերում ապառազմականացման և Արևմուտքի նկատմամբ ավելի ու ավելի մեծ կողմնորոշման կուրս են վերցրել։ Գերմանիան միավորելու գաղափարները մղվեցին երկրորդ պլան։ Կ. Ադենաուերի այս արտաքին քաղաքական ուղեգծին աջակցել են ՔԴՄ/ՔՍՄ կոալիցիոն հիմնական դաշնակիցները[2]։
ՍԴՀԿ-ն չի պաշտպանել ՔԴՄ/ՔՍՄ գլխավորած իշխող կոալիցիայի արտաքին քաղաքական կուրսը։ Այսպիսով, սոցիալ-դեմոկրատները 50-ական թվականների սկզբին կոչ էին անում լուրջ քննարկել ԽՍՀՄ-ի և ԳԴՀ-ի առաջարկները Գերմանիայի միավորման վերաբերյալ, ինչը ՍԴՀԿ-ին հատուկ նշանակություն էր տալիս, քանի որ այս կուսակցության հայտարարված նպատակներից մեկը հենց երկրի միասնության ձեռքբերումն էր։ Բացի այդ, ԳՍԴԿ-ն դեմ է արտահայտվել ԳՖՀ-ի ռեմիլիտարիզացմանը՝ մերժելով վերազինումն ու զինվորական ծառայության սահմանումը ցանկացած չափով։ Չնայած այն բանին, որ կուսակցության ներսում հակակոմունիստական հռետորաբանությունը թափ էր հավաքում, ԳՍԴԿ-ում վստահ էին, որ հակակոմունիզմը և հակասովետիզմը Գերմանիայի ռազմական հզորության վերականգնման պատճառ չեն հանդիսանում[3]։
Գերմանիայի Կոմունիստական կուսակցությունը, որը ներկայացված էր նաև առաջին գումարման Բունդեսթագում[4], վերակառուցման փոխարեն առաջարկում էր ստեղծել գերմանական խաղաղ պետություն։
1955 թվականին Գերմանիայի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելուց հետո Կ. Ադենաուերի կառավարությունը որոշեց բունդեսվերին տեղակայել ատոմային զենքով, ինչը նշանակում էր Գերմանիայում արտաքին քաղաքականության հարցերի շուրջ քաղաքական քննարկումների նոր փուլ։ ՍԴՀԿ-ն, որը պահպանեց հակամիլիտար վերաբերմունքը, այս որոշումը ոչ միանշանակ ընդունեց, չնայած կուսակցության ակտիվությունը քաղաքական բանավեճերում նախկինի պես մեծ չէր։ ՍԴՀԿ-ի նման դիրքորոշման հիմնական պատճառը քաղաքական ծրագրի հասունացող փոփոխությունն էր, որն արդյունքում քաղաքական դիրքորոշումներով շատ մոտ էր ՔԴՄ/ՔՍՄ ծրագրին[2]։
Միջազգային լարվածության թուլացման ժամանակահատվածում Գերմանիայի ներսում նոր քաղաքական բախումներ առաջացան կառավարական կոալիցիայի արտաքին քաղաքական կուրսի պատճառով։ Նոր կառավարության արտաքին քաղաքականության կարևորագույն ասպեկտներն էին ԳԴՀ-ի «արևմտյան» կողմնորոշման անփոփոխությունը, ՆԱՏՕ-ի և ԱՄՆ-ի հետ դաշինքի հավատարմությունը, ինչպես նաև ԵՏՄ-ի ընդլայնման և ամրապնդման գաղափարին աջակցությունը։ Իշխող կոալիցիան հանդես է եկել նաև Արևմուտքի և Արևելքի միջև հարաբերությունների կարգավորման օգտին, ինչը համապատասխանում էր «այն ժամանակվա ոգուն»[5]։ ՔԴՄ/ՔՍՄ-ն ընդդիմության մեջ գտնվելու առաջին տարիները նվիրել է սոցիալիստական երկրների հետ պայմանագրերի դեմ պայքարին։ Դիմակայելով Արևմուտքի և Արևելքի հարաբերություններում լիցքաթափման հասունացած անհրաժեշտությանը՝ ՔԴՄ/ՔՍՄ-ն այս ժամանակահատվածում զգալիորեն սկսեց կորցնել ժողովրդականությունը Գերմանիայում, ինչի արդյունքում ՔԴՄ/ՔՍՄ-ն ի վերջո ճանաչեց ԳՍԴԿ և ԳՀՀԾ քաղաքականության անհրաժեշտությունը հենց ԳԴՀ-ի համար[6]։
70-ականների վերջին և 80-ականների սկզբին միջազգային իրավիճակի սրմամբ արտաքին քաղաքականության հարցերի շուրջ ներքաղաքական պայքարը ենթարկվեց փոփոխությունների։ Ի տարբերություն նախորդ մեծ քննարկումների արտաքին քաղաքականության հարցերի շուրջ, որոնք տեղի էին ունենում կուսակցությունների միջև, այս ժամանակահատվածում միասնական քաղաքական կարծիք չկար նույնիսկ հենց կուսակցությունների ներսում։ Այսպես, ԳՍԴԿ-ն բաժանվել է ռազմականների և նրանց, ովքեր դեմ են հանդես եկել Գերմանիայի տարածքում հրթիռների տեղակայմանը[3]։
Հանրային դիվանագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գերմանական տարբեր հիմնադրամներ ակտիվորեն նպաստում են արտերկրում գերմանական լեզվի և մշակույթի ուսումնասիրությանը. Ակտիվորեն իրականացվում է ուսանողական փոխանակում։ 2011 թվականին Գերմանիայում սովորել է 6204 ուսանող Ուկրաինայից, 2602 ուսանող Վիետնամից, 2400 ուսանող Բրազիլիայից[7]։
Տնտեսական օգնություն թերզարգացած երկրներին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գերմանիան ակտիվորեն օգնություն է ցուցաբերում թերզարգացած պետություններին։ Օրինակ՝ 2010 թվականին «ֆինանսական համագործակցություն» և «տեխնիկական համագործակցություն» պետական ծրագրերով 108,2 միլիոն եվրո է հատկացվել Ալբանիային, 107,5 միլիոն եվրո՝ Բոսնիա և Հերցեգովինային, 33,0 միլիոն եվրո՝ Կոսովոյին, 1 միլիոն եվրո՝ Մակեդոնիային, 3 միլիոն եվրո՝ Խորվաթիային[8]։
Բունդեսվերի մասնակցությունը խաղաղապահ առաքելություններին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գերմանիան իրավունք չունի մասնակցել զավթողական պատերազմներին։ Նրա զինված ուժերը պաշտպանում են Գերմանիայի ինքնիշխանությունն ու ամբողջականությունը։ Միայն վերջերս Բունդեսվերը մասնակցում է խաղաղության պահպանմանն ուղղված տարբեր միջոցառումների։ Դա արվում է Բունդեսթագի համաձայնությամբ։ Գերմանիան մասնակցել և մասնակցում է հետևյալ կոնֆլիկտային իրավիճակների լուծմանը․
- 1992-1996՝ նախկին Հարավսլավիայի դեմ Ադրիատիկ ծովում ռազմանավերի և հետախուզական ինքնաթիռների օգտագործմամբ SHARP GUARD գործողությունը։
- 1993՝ ՄԱԿ-ի ուժերի UNOSOM II գործողությունը Սոմալիում։
- 1999 թվականից՝ ՆԱՏՕ-ի պատերազմը Հարավսլավիայի դեմ (ներկայումս KFOR)։
- 2002 թվականց՝ ISAF խաղաղապահ առաքելություն Աֆղանստանում։
- 2002 թվականից՝ Active Endeavour գործողությունը, որը ներառում է ծովային զորախումբ Արևելյան Աֆրիկայի և Միջերկրական ծովի ափամերձ ջրերում։
- 2005 թվականից՝ UNIFIL գործողությունը, ՄԱԿ-ի խաղաղապահ ուժերը տեղակայված են Հարավային Լիբանանում, Իսրայելի հետ սահմանին։
- 2008 թվականից՝ ATLANTA գործողությունը Սոմալիի տարածքում ծովահենների դեմ պայքարելու համար։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Институт Европы РАН» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 1-ին.
- ↑ 2,0 2,1 Л. Г. Истягин Общественно политическая борьба в ФРГ по вопросам мира и безопасности (1949—1987 гг.), М.: издательский дом «Наука», 1987. — 168 с.
- ↑ 3,0 3,1 И. С. Кремер ФРГ: внутриполитическая борьба и внешняя ориентация, М.: издательский дом «Мысль», 1977. — 246 с.
- ↑ Election to the 1st German Bundestag on 14 August 1949. URL:«Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 27-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 8-ին.
{{cite web}}: Invalid|url-status=да(օգնություն) - ↑ Е. В. Лезина Трансформация политической культуры в посттоталитарных обществах: постсоветская Россия и послевоенная ФРГ в сравнительной переспективе / Е. В. Лезина // Вестник общественного мнения. — 2012. — № 1 (январь-март). — С. 32-63.
- ↑ Там же.
- ↑ «Архивированная копия» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ Латков А. С. ФРГ и расширение Евросоюза на Балканах // Научно-аналитический журнал Обозреватель — Observer. — 2014. — № 9 (296). — С. 46