Բենոցո Գոցոլի
Բենոցո Գոցոլի իտալերեն՝ Benozzo Gozzoli | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1420[1] |
| Ծննդավայր | Ֆլորենցիա |
| Վախճանվել է | հոկտեմբերի 4, 1497[2][1][3][…] |
| Մահվան վայր | Պիստոյա, Տոսկանա, Իտալիա |
| Քաղաքացիություն |  Ֆլորենցիայի Հանրապետություն |
| Մասնագիտություն | նկարիչ և գծանկարիչ |
| Ոճ | Իտալական Վերածնունդ[4] |
| Թեմաներ | գեղանկարչություն |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Triumph of St. Thomas Aquinas?, Deposition of Christ? և Magi Chapel? |
| Մեկենասներ | Մեդիչիներ |
| Ուսուցիչ | Անջելիկո[5] |
| Աշակերտներ | Lorenzo Costa? |
 Benozzo Gozzoli Վիքիպահեստում | |
Բենոցո Գոցոլի (իտալերեն՝ Benozzo Gozzoli, իրական անունը՝ Բենոզցո դի Լեզե դի Սանդրո (իտալերեն՝ Benozzo di Lese di Sandro); 1420[1], Ֆլորենցիա - հոկտեմբերի 4, 1497[2][1][3][…], Պիստոյա, Տոսկանա, Իտալիա), իտալացի նկարիչ, մեծաքանակ որմնանկարների շարքերի հեղինակ, Ֆլորենցիայի նկարչության դպրոցի ներկայացուցիչ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բենոցո Գոցոլին ծնվել է 1420 թվականին Ֆլորենցիայում դերձակի ընտանիքում։ Նկարչի իրական անունը Բենոցցո դի Լեզե դի Սանդրո է (Գոզցոլի ազգանունը առաջին անգամ հայտնվում է միայն Վազարիի «Կենսագրության» երկրորդ հրատարակությունում)[6])։
Որպես նկարիչ՝ Գոցոլիի ձևավորման ժամանակաշջրանը տևեց տարիներ, որի ընթացքում Ֆլորենցիայի արվեստը իրական ծաղկում էր ապրում։ 1430-1440 թվականներին Ֆլորենցիայում աշխատում էին Ֆրա Բեատո Անջելիկոն, Ֆիլիպինո Լիպպին, Պաոլո Ուչելլոն, Դոմենիկո Վենեցիանոն, Պիեռո դելլա Ֆրանչեսկան[7]։ Ըստ Ջորջո Վազարիի՝ Գոցոլիի ուսուցիչը եղել է Ֆրա Անջելիկոն, սակայն արվեստի շատ աղբյուրներ հերքում են այդ փաստը[8]։ Սակայն, կասկած չկա, որ 1439-1440 և 1443-1444 թվականներին Գոցոլին Ֆրա Անջելիկոյի հետ աշխատել է Սան-Մարկո վանքի որմնանկարների վրա[8]։
1444-1447 թվականներին նա Լորենցոյի և Վիտորիո Գիբերտի հետ մասնակցել է Ֆլորենցիայի բապտիստերիայի բարձրաքանդակ բրոնզե դռների ստեղծմանը (այսպես կոչված «Դրախտի դարպասներ»)։ Այնուհետև 1447 թվականին շարունակում է համագործակցությունը Ֆրա Անջելիկոյի հետ․ Եվգենի IV-ի Պապը երկու նկարիչներին էլ հրավիրում է Վատիկանի Առաքելական պալատի մատուռներից մեկի որմնանկար ստեղծելու համար (որմնանկարները չեն պահպանվել)[8]։ 1448 թվականին Գոցոլին և Ֆրա Անջելիկոն աշխատում են Նիկոլիննա մատուռի որմնանկարի ստեղծման վրա։ Նրանց վերջին համատեղ աշխատանքը լինում է Օրվյետո մայր տաճարի Սան-Բրիցիո մատուռի որմնանկարը։
1450 թվականին Գոցոլին տեղափոխվում է Ումբրիա և սկսում է աշխատել ինքնուրույն։ Նիկողայոս V Պապը նրան է վստահում Սան Ֆորտունատո (Մոնտեֆալկո)[8] վանքի որմնանկարը։ Մոնտեֆալկոյում Գոցոլին անցկացնում է երեք տարի։ Խոշոր պատվերները նրան թույլատրում են լիովին ցուցադրել իր՝ նկարչի տաղանդը և ստեղծել իր անունը։
1453-1459 թվականներին Գոցոլին աշխատում է Իտալիայի տարբեր քաղաքներում․ նկարում է որմնանկար Վիտերբոյի վանքի համար, Պերուջայում զարդարում է բեմը և այլն։ 1459 թվականին Մեդիչիները նկարչին հրավիրում են Ֆլորենցիա՝ նկարելու իրենց պալատի պատերին][7]։ Նկարների համար թեմա ընտրվեց Մոգերի երկրպագությունը, որում նկարիչը պատկերել է Մեդիչիների ընտանիքի անդամներին։ Հետո այդ եկեղեցին հայտնի է դառնում Մոգերի մատուռ անվանմամբ։
1463 թվականին, հնարավոր է Ֆլորենցիայում բռնկված ժանտախտի պատճառով, Գոցոլին տեղափոխվում է Սան-Ջիմինյանո[8]։ Այնտեղ նա քաղաքային եկեղեցիների համար նկարում է որմնանկարների շարք՝ պատկերելով Սուրբ Օգոստինոսի կայնքի դրվագներ, ինչպես նաև Սան Ջիմինյանո մայր տաճարի համար Սուրբ Սեբաստյանի նահատակության թեման։
1467 թվականին Գոցոլին թողնում է Սան-Ջիմինյանոն և ուղևորվում է Պիզա։ Հենց այստեղ նա ստեղծեց իր ամենահաղթական ստեղծագործությունը՝ Կամպոսանտո դամբարանի որմնանկարների շարքը։ 1944 թվականին այդ որմնանկարների մեծ մասը ոչնչանում է ռմբակոծությունից և հրդեհից։ Այս գլխավոր գործին զուգընթաց Գոցոլին կատարում է նաև այլ պատվերներ․ Սուրբ Լազարյա եկեղեցու խորանի նկարը, «Սուրբ Թովմաս Աքվինացու հաղթանակը» վահանակը, այժմ պահվում են Լուվրում և այլն.[8]։
1495 թվականին, Կառլոս VIII-ի՝ Իտալիա ներխուժելուց հետո, Գոցոլին ստիպված էր հեռանալ Պիզայից և վերադառնալ Ֆլորենցիա։ Այնուհետև՝ 1495 թվականին նա ուղևորվում է Պիստոյա՝ ստանալով իր հերթական վարկանիշային պատվերը․ որմնանկարներով զարդարել քաղաքապետարանի ինտերիերը[8]։ Այս աշխատանքը մնում է անավարտ․ 1497 թվականին Գոցոլին մահանում է, հավանաբար, ժանտախտից։ Նա թաղվել է Պիսոյայում, Սան-Ջիմինյանո վանքում։
Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բենոցո Գոցոլիի ինքնուրույն ստեղծագործական գործունեությունը սկսվել է 1450-ական թվականներից։ Հիմնականում նա հայտնի է որպես մեծաքանակ որմնանկարների հեղինակ, որոնցից ամենահայտնին Ֆլորենցիայի Պալացցո Մեդիչի-Ռիկկարդիում Մոգերի մատուռը որմնանկարչությունն է։ Այդ որմնանկարը պատկերում է մոգերի երկրպագությունը և իրենից ներկայացնում է եզակի կոմպոզիցիա, որը զբաղեցնում է ոչ մեծ մատուռի երեք պատերը։ Որմնանկարը լի է մանրամասնորեն նկարված դետալներով․ մոգերը մեծաքանակ շքախմբով, ձիավորները շքեղ հագուստներով, ծառերը, կենդանիները, թռչունները, պալատները, վանքերը, պուրակները, ժայռերը և այլն։ Չնայած որոշակի պատկերների իդեալականացմանը՝ երկրպագության մասնակիցների մեջ ընդունված է տեսնել իրական պատմական դեմքերի պատկերներ, այդ թվում՝ Մեդիչիների ընտանիքի անդամները[9]։ Նկարում նկարիչը պատկերել է ինքն իրեն․ այդ կարմիր գլխարկով մարդը Opus Benotii մակագրությամբ՝ սևեռուն հայացքը հառած դիտորդին։
Այս աշխատանքը իր նրբաճաշակ գեղարվեստականությամբ և տոնական գույների հարստությամբ առանձնանում է նկարչի ստեղծագործություններից։ Իր մնացած ստեղծագործություններում նա հակված էր հետգոթական ավանդույթներին[6]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Benozzo Gozzoli — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ https://www.britannica.com/biography/Benozzo-Gozzoli
- ↑ http://web.archive.org/web/20150924063518/http://www.palazzo-medici.it/mediateca/en/Scheda_Le_Pitture_Murali_di_Benozzo_Gozzoli%26id_cronologia_contenuto%3D2
- ↑ 6,0 6,1 Всё о живописи. Мастера итальянского Возрождения. Сост. И. Мосин — Вильнюс: UAB «Bestiary», 2013. — 112c. ISBN 978-609-456-113-9
- ↑ 7,0 7,1 «Benozzo Gozzoli»։ www.benozzogozzoli.it։ Արխիվացված է օրիգինալից 2019-10-28-ին։ Վերցված է 2019-11-26
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 Сайт музея Беноццо Гоццоли Archived 2014-12-02 at the Wayback Machine.(անգլ.)
- ↑ С. Дзуффи. Ренессанс: история, эстетика, мастера, шедевры. М.: Омега, 2008. ISBN 978-5-465-02080-0 — С. 90.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- С. Дзуффи. Возрождение. XV век. Кватроченто. — М.: Омега-пресс, 2008. — С. 24, 292—293. — 384 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-465-01772-5.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Կայք՝ նվիրված Բենոցո Գոցոլիին Archived 2020-01-26 at the Wayback Machine.(իտալ.)
- Բենոցո Գոցոլիի թանգարանի կայքը(անգլ.)