Բարսեղ Կանաչյան

Բարսեղ Կանաչյան
Հիմնական տվյալներ
Բնօրինակ անուն	արմտ. հայ.՝ Բարսեղ Կանաչեան
Ծնվել է	ապրիլի 17, 1885; Թեքիրդաղ, Ադրիանապոլիսի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Երկիր	Լիբանան
Մահացել է	մայիսի 21, 1967 (82 տարեկան); Բեյրութ, Լիբանան
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր, դիրիժոր և հասարակական գործիչ
Աշխատավայր	Գուսան (Կանաչյանի երգչախումբ) և Մելքոնյան կրթական հաստատություն
Պարգևներ
	Parsegh Ganatchian Վիքիպահեստում

Բարսեղ Կանաչյան (ապրիլի 17, 1885(1885-04-17)^[1], Թեքիրդաղ, Ադրիանապոլիսի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն^[2]^[3] - մայիսի 21, 1967(1967-05-21)^[1]^[2]^[3], Բեյրութ, Լիբանան^[2]^[3]), հայ կոմպոզիտոր, խմբավար, երաժշտական-հասարակական գործիչ։ «Գուսան» երկսեռ երգչախմբի վերահիմնադիրն է Կոմիտասի հիվանդությունից հետո։(1933 - 1961)։

Կենսագրություն

Ծնվել է Ռոդոսթոյում (այժմ Թեքիրդաղ՝ Թուրքիա) 1885 թվականին։ 1888 թվականին ընտանիքը տեղափոխվում է Կոստանդնուպոլիս, որտեղ Կանաչյանն ստանում է նախնական կրթությունը։ 1896 թվականին ընտանիքը գաղթում է Վառնա։ Նաթան Ամիրխանյանից երաժշտության դասեր է վերցնում (ջութակ, երաժշտության տեսություն, խմբավարություն)։ 1903 թվականից սովորում է Բուխարեստում (դաշնամուր և հարմոնիա)։ 1908 թվականի օսմանյան սահմանադրության ընդունումից հետո Կանաչյանների ընտանիքը ապագայի ակնկալիքներով վերադառնում է Թուրքիա՝ Կոստանդնուպոլիս։ Կանաչյանը այստեղ կազմում է «Քնար» փողային նվագախումբը, զբաղվում դասավանդմամբ, անում ստեղծագործական առաջին փորձերը։ Նրա համար որոշիչ է լինում Կոմիտասի հետ հանդիպումը 1910 թվականի դեկտեմբերին։ Կանաչյանը հանդես է գալիս «Գուսան» երգչախմբում, Կոմիտասի «հինգ սաներ»-ի թվում, հարմոնիայի դասեր է առնում, հետևում խմբավարական արվեստին։ 1919 թվականին Կոմիտասին նվիրված համերգին հանդես է եկել որպես խմբավար 400 հոգանոց միացյալ երգչախմբով։ «Հինգ սաներ»-ով ներդաշնակում և մշակում են հայրենասիրական երգեր։ 1920 թվականից շարունակել է երաժշտական կրթությունը Փարիզում։ 1922 թվականից հայկական գաղթօջախներում զբաղվել է խմբավարական գործով։ 1928 թվականից դասավանդել է Կիպրոսի Մելքոնյան կրթական հաստատությունում, 1933 թվականից Նշան Փալանջյան ճեմարանում։ 1936 թվականին Բեյրութում հիմնում է «Գուսան» երկսեռ երգչախումբը, այդ խմբի համար մշակում հայկական և մի քանի արաբական ժողովրդական երգեր։ 1946 թվականին նշվում է Բարսեղ Կանաչյանի երաժշտական գործունեության 40-ամյակը։

Ստեղծագործություններ

Կանաչյանը գրել է շուրջ 30 խմբերգ («Հոյնար», «Դալիլո», «Վարդերի հետ» և այլն) և հայ բանաստեղծների խոսքերով 10 մեներգ՝ դաշնամուրի նվագակցությամբ («Օրոր», «Ասում են ուռին», «Ալվարդի երազը» և այլն), որոնք առանձնանում են մեղեդայնությամբ և վոկալի նուրբ զգացողությամբ։ Հեղինակ է նաև 20 մանկական երգերի և «Աբեղա» (ըստ Լևոն Շանթի «Հին աստվածներ» դրամայի) երգային օպերայի։ Կանաչյանի ստեղծագործության մեջ առավել ուշագրավ է «Նանոր» վիպական-դրամատիկական խմբերգային ծավալուն պատկերը, որը հայ դասական խմբերգային արվեստի նշանավոր երկերից է։ Հայտնի է «Բա՛մ, փորոտան» հայրենասիրական երգի նրա մշակումը։ Կանաչյանի խմբերգերն ու մեներգերը մասամբ հրատարակվել են Բեյրութում (1946–1948) և Երևանում (1969)^[4]։

Պարգևներ

Արաբական մշակույթի զարգացմանը նպաստելու համար Կանաչյանը պարգևատրվել է արաբական և ֆրանսիական շքանշաններով, այդ թվում Լիբանանի «Մայրու Առաջին կարգի» պատվո նշանով։

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Faceted Application of Subject Terminology
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2000.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Ով ով է. հայեր (հայ.) / Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1.
↑ «Բարսեղ Կանաչյան». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2015 թ․ ապրիլի 17-ին.

Արտաքին հղումներ

Բարսեղ Կանաչյան

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բարսեղ Կանաչյան» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բարսեղ Կանաչյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 235)։

[_55bd1563de0a16b4-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Faceted Application of Subject Terminology

[_64f5a1586f195210-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2000.

[_89a79894c14e958a-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Ով ով է. հայեր (հայ.) / Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1.

[4] «Բարսեղ Կանաչյան». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2015 թ․ ապրիլի 17-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]