Արաքսի Սարյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արաքսի Սարյան
Ծնվել էօգոստոսի 17, 1937(1937-08-17)
Լենինական, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Երկիր ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Մահացել էսեպտեմբերի 26, 2013(2013-09-26) (76 տարեկան)
Երևան, Հայաստան
Մասնագիտություներաժշտագետ, արվեստագետ և երաժիշտ
ԱշխատավայրԵրևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա
ԿրթությունԵրևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա, Երևանի Մխիթար Հերացու անվան Պետական Բժշկական Համալսարան և Երևանի միջնակարգ մասնագիտական երաժշտական դպրոց Չայկովսկու անվան
ԱնդամակցությունՀայաստանի կոմպոզիտորների միություն
Պարգևներ
 Araksi Sarian Վիքիպահեստում

Արաքսի Արծրունու Սարյան (Հարությունյան)[1] (օգոստոսի 17, 1937, Լենինական - սեպտեմբերի 26, 2013, Երևան[2]), հայ երաժշտագետ, արվեստագիտության թեկնածու, պրոֆեսոր։ Հայաստանի Հանրապետության արվեստի վաստակավոր գործիչ[3]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արաքսի Սարյանը ծնվել է Լենինականում (այժմ՝ Գյումրի), դերասան, Լենինականի դրամատիկական թատրոնի տնօրեն Արծրունի Հարությունյանի ընտանիքում։ Սովորել է Լենինականի Ա. Պուշկինի անվան միջնակարգ դպրոցում (ավարտել՝ մեդալով) և Կարա-Մուրզայի անվան երաժշտական ուսումնարանում (գերազանց դիպլոմով)։ 1955 թվականին ընդունվել է Երևանի պետական բժշկական ինստիտուտ։ Գերազանց թվանշաններով երկրորդ կուրս փոխադրվելուց հետո թողել է ինստիտուտը և 1956 թվականին ընդունվել Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայի պատմա-տեսական բաժին։ 1961 թ. կոնսերվատորիան ավարտելուց հետո դարձել է ՀԽՍՀ ԳԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի ասպիրանտ, Ռոբերտ Աթայանի ղեկավարությամբ։ 1965 թվականին ավարտելով ասպիրանտական կրթությունը՝ որպես կրտսեր գիտաշխատող աշխատանքի է անցել նույն ինստիտուտում (1965-1968 թթ.)։ 1969 թվականին պաշտպանել է «Հայ քաղաքային ժողովրդական երգարվեստը» (19-20-րդ դարեր) թեմայով ատենախոսությունը և ստացել արվեստագիտության թեկնածուի գիտական կոչում։ Կոնսերվատորիայում ուսանելու տարիներին միաժամանակ աշխատել է Երևանի Տիգրան Չուխաջյանի և Պյոտր Չայկովսկու անվան միջնակարգ երաժշտական դպրոցներում որպես տեսական առարկաների ուսուցչուհի, ինչպես նաև պետական ռադիոկոմիտեում որպես երաժշտական խմբագիր։ 1968 թվականից մինչև կյանքի վերջ դասավանդել է Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայում։ Վարել է երաժշտության պատմությանը վերաբերող տարբեր դասընթացներ։ 1995 թվականից եղել է երաժշտության պատմության ամբիոնի վարիչ։ 1966 թվականից դարձել է Հայաստանի կոմպոզիտորների միության անդամ։ Մինչ կյանքից հեռանալը եղել է միության երաժշտագիտական սեկցիայի նախագահ։ 2004 թվականից եղել է ՀՀ պետական մրցանակների երաժշտության ոլորտի նախագահ։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • գիտական՝ աշխատություններ, մենագրություններ, գրքերի հեղինակ, խմբագիր և թարգմանիչ
  • զեկուցումներ գիտաժողովներում
  • համերգների ներածական խոսք, մեկնաբանություն
  • ռադիո-հեռուստահաղորդումներ
  • հոդվածներ, գրախոսություններ՝ միութենական և հանրապետական մամուլում, ամսագրերում, թերթերում

Մենագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժողովածուներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Մեր հին երգերը», հոգևոր, գեղջկական, աշուղական, քաղաքական երգերի ընտրանի՝ քրիստոնեությունը Հայաստանում պետական կրոն հռչակելու 1700-ամյակին նվիրված համերգաշարից։ Առաջաբան՝ Ա. Սարյանի, «Արճեշ», Երևան, 2001, 107 էջ
  • «Հայ քաղաքային ժողովրդական երգերի հատընտիր»։ Կազմող՝ Ա. Սարյան, «Կոմիտաս», Երևան, 2010, 192 էջ
  • «Ղազարոս Սարյանը և նրա ժամանակը»։ Կազմող և խմբագիր՝ Ա. Սարյան, «Կոմիտաս», Երևան, 2013, 351 էջ
  • «Հոդվածներ, զեկուցումներ, հաղորդումներ»։ Ամրոց գրուպ, 2015, 239 էջ[4][5]

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «ՄԱՐՏԻՐՈՍ ՍԱՐՅԱՆԻ ՏՈՒՆ-ԹԱՆԳԱՐԱՆ». www.sarian.am. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 30-ին.
  2. «Արաքսի Սարյանի հոգեհանգիստը տեղի կունենա սեպտեմբերի 28-ին». armenpress.am. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 30-ին.
  3. Հայաստանի Հանրապետության պատվավոր կոչումներ շնորհելու մասին
  4. Սարյան, Արաքսի (2015). Հոդվածներ, զեկուցումներ, հաղորդումներ։ Արաքսի Սարյան. Amrotsʻ Grup. ISBN 9789994131822.
  5. «Արաքսի Սարյանի ժողովածուն ներկայացվեց Կոմիտասի թանգարան-ինստիտուտում». armenpress.am. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 30-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • "Հայուհիներ"։ Հանրագիտարան երկու հատորով, "Ամարաս", Երևան, 2011, էջ 363
  • В. Залян, "Мой педaгог - Аракси Сарьян", Երաժշտական Հայաստան ամսագիր, թիվ 3, 2005, էջ 20-22

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]