Դմանիս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քաղաք
Դմանիս
վրաց.՝ დმანისი, ադրբ.՝ Başkeçid
Հնագիտական վայր Դմանիսում
ԵրկիրՎրաստան Վրաստան
ՄխարեՔվեմո Քարթլի
[[Մունիսիպալիտետ]]Դմանիսի
Տվյալ կարգավիճակում1981 թվականից
ԲԾՄ1171 մետր
Բնակչություն3012 մարդ (2023)[1]
Ազգային կազմադրբեջանցիներ
վրացիներ
Կրոնական կազմՇիա իսլամ
Վրաց ուղղափառ եկեղեցի
Ժամային գոտիUTC+4
Հեռախոսային կոդ360[2]
Փոստային դասիչ1700[3]
Պաշտոնական կայքdmanisi.ge
Դմանիս (Վրաստան)##
Դմանիս (Վրաստան)

Դմանիսը (վրաց.՝ დმანისი), քաղաք Վրաստանի հարավում, Քվեմո Քարթլի երկրամասում, Դմանիսի մունիցիպալիտետի վարչական կենտրոնը։ Բնակչությունը՝ 3012 մարդ (2023)[1]։

Գտնվում է Մաշավեր գետի ափին, Կազրեթի երկաթուղային կայարանից 30 կմ հվ–արմ․։ Եղել է ստրատեգիական և առևտրա–արհեստավորակաև կենտրոն միջնադարյան Վրաստանում։ Դմանիսի մոտ կան հնագույն բերդաքաղաքի մնացորդներ, ուր պահպանվել են VI–VII դդ․ եռաեկեղեցի բազիլիկան (վերակառուցվել է XVII դ․), XIII դ․ քանդակազարդ գավիթը և զանգակատան ավերակները։ IX դ․ Դիմանիսին տիրել են արաբները, XI դ․՝ սելջուկ թուրքերը, որոնցից 1123-ին քաղաքն ազատագրել է Դավիթ Շինարարը։ Մոնղոլ–թաթարների, պարսիկների և թուրքերի արշավանքների հետևանքով, սկսած XIV դարից, Դիմանիսը անկում է ապրել (XVIII դ․ կեսերից դարձել է անմարդաբնակ)։ 1936-ից Դիմանիսում կատարվում են պեղումներ։ Բացվել են քաղաքի դարպասները, սալարկած փողոցներ, բաղնիքներ, գտնվել մեծ քանակությամբ խեցեղեն, ոսկե և արծաթե դրամների գանձ, աշխատանքի գործիքներ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 422