Ֆրանսիայի տնտեսություն
| Արժույթ | Եվրո |
|---|---|
| Ֆիսկալ տարի | օրացուցային |
| Առևտրային կազմակերպություններ | Եվրոպական Միություն, Եվրագոտի, ՏՀԶԿ, ԱՀԿ |
| Վիճակագրություն | |
| Բնակչություն | 66,200,000 (2014) |
| ՀՆԱ | 2 846,889 միլիարդ |
| ՀՆԱ տեղ | 10-րդ բնակչության շնչի հաշվով. 39-րդ |
| ՀՆԱ-ի աճ | 1,2 ± 0,1 տոկոս[1] |
| ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով | 38 484 $[2] |
| ՀՆԱ֊ն ըստ սեկտորի | 1,68 % |
| Գնաճ (ՍԳԻ) | 1,7% (2010) |
| Աղքատության շեմից ցածր բնակչություն | 6,2% |
| Մարդկային զարգացման ինդեքս | 1007,94411 ± 1007 |
| Գործազրկություն | 6,2 տոկոս[3] |
| Արտաքին | |
| Արտահանում | 464 միլիարդ դոլար (2015) |
| Արտահանվող ապրանքներ | մեքենաներ և տրանսպորտային սարքավորումներ, ավիացիա, պլաստմասսա, քիմիկատներ, դեղորայք, երկաթ և պողպատ, խմիչքներ |
| Արտանհանման հիմնական գործընկերներ |  Գերմանիա (14,9%),
 Նիդերլանդներ (4,1%) (2008) |
| Ներկրում | 659,8 միլիարդ $ (2013) |
| Ներկրվող ապրանքներ | մեքենաներ և սարքավորումներ, ավտոմեքենաներ, չմաքրված նավթ, ավիացիա, պլաստմասսա և քիմիկատներ |
| Ներկրման հիմնական գործընկերներ | Գերմանիա (18,9%),
 Չինաստան (4%) (2008) |
| Համախառն արտաքին պարտք | 95,7 % ՀՆԱ (2015) |
| Պետական ֆինանսներ | |
| Պետական պարտք | 5 371 մլրդ $ (2012) |
| Եկամուտ | 1 410 միլիարդ $ (2013) |
| Ծախսեր | 1 522 միլիարդ $ (2013) |
| Տնտեսական օգնություն | 8,3 միլիարդ $ (2015) |
| Եթե այլ բան վերապահված չէ, բոլոր թվերը տրված են ԱՄՆ դոլարով | |
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Ֆրանսիան աշխարհում առավել զարգացած երկրներից մեկն է[4]։ Եվրոպական Միությունում տնտեսության ծավալով երկրորդ երկիրն է (Գերմանիայից հետո)[5] և կայուն կերպով իր տեղն է զբաղեցնում համաշխարհային տասնյակում։ Այնուամենայնիվ, Ֆրանսիայի տնտեսության ավանդական թերություններն են՝ համեմատաբար բարձր դիրք է գրավում գործազրկությունը՝ հատկապես երիտասարդների և արտասահմանյան դեպարտամենտի շրջանում[6], 1981 թվականից բյուջեի խրոնիկական դեֆիցիտը[7], դիրիժիզմը (տնտեսական համակարգ, որտեղ երկիրը ներդրումների վրա ուժեղ դիրեկտիվային ազդեցություն ունի)[8][9], արտաքին պարտքի զգալի չափերը (2013 թվականին ՀՆԱ-ն 90 %-ից ավել)[10]։ Համեմատաբար ցածր մակարդակ ունեն տեխնոլոգիաների արդյունաբերության իրականացումը, ցածր արտահանման բազան[11][12]։ Երկիրն ունի առևտրային հաշվեկշռի բացասական հաշվեմնացորդ (2001 թվականից)[13]։ Ֆրանսիայի տնտեսութան թերություններն ավելի ակնհայտ դարձավ այն ժամանակ, երբ երկիրը միացավ Եվրագոտուն[14][15]։
Ֆրանսիայի տնտեսական համակարգի առանձնահատկություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ֆրանսիայի տնտեսական քաղաքանության առանձնահատկությունն այն է, որ պետական սեկտորն ունի մեծ մասնաբաժին[16]։
Զանգվածային ազգայնացումը սկսվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից անմիջապես հետո[17]։ 1913 թվականին բոլոր տեսակի հանրային սեփականությունները, ներառյալ համայնքային սեփականությունը, կազմել են, մոտավոր հաշվարկներով, Ֆրանսիայի ազգային ժառանգության 10 %-ը, իսկ 1954 թվականին պետության և տեղական իշխանության մարմիններին գույքը (հող, շենքեր, ճանապարհներ, կամուրջներ, Զինված ուժերի ձեռնարկության գույք, մշակույթի հուշարձաններ, ոսկու պաշարներ և այլն) գնահատվում է ազգային ժառանգություն ընդամենը 36 %-ը[17]։ 1981 թվականի նախագահական ընտրությունների ընթացքում Ֆրանսուա Միտտերանի նախագահ ընտրվելը հանգեցրեց ազգայնացման նոր փուլի. պետության սեփականությունն անցել էր 39 առևտրական բանկերի ձեռքը[17]։
Սակայն հետո սկսվեց սեփականաշնորհումը. 1985-2003 թվականներին երկրի պետական ձեռնարկությունները նվազել է 1856-ից (առանց կապի և հեռահաղորդակցության) մինչև 1117, իսկ վարձու աշխատողների մասնաբաժինը նվազել է կրկնակի՝ 10,5 %-ից հասնելով 5,2 %-ի (1,1 միլիոն մարդ)[17]։ 2001 թվականին պետական սեկտորը կազմված էր 5,8 միլիոն պետական ծառայողներից և 1,3 միլիոն պետական ձեռնարկության աշխատողներից[17]։ Դրանցից առաջինին Ֆրանսիայում պատկանում էին 2,3 մլն պաշտոնյաներ կենտրոնական նախարարությունից և գերատեսչություններից (1896,3 հազար քաղաքացի և 417,5 հազար զինվորական), 1,8 միլիոն աշխատողներ տեղական ինքնակառավարման մարմնից, ինչպես նաև 295,5 հազար փոստային ծառայողներ, 355,3 հազար կրթական համակարգում աշխատողներ (գումարած 150,8 հազար մասնավոր ուսումնական հաստատությունները, որոնք պայմանագրով վճարվում են բյուջեից) և 887 հազար ներկայացուցիչներ պետական բժշկական հաստատություններից[17]։ 1990-2001 թվականների ընթացքում պետական ծառայությունում աշխատողների թվաքանակն ավելացել է 10 տոկոսով[17]։
Տնտեսության մեջ մեծ մասնաբաժինը օտարերկրյա կապիտալն է (արդյունաբերության մինչև 40 տոկոսը, անշարժ գույքի մոտ 27,5 %-ը, առևտրի՝ 20 տոկոսը, ծառայությունների ոլորտ՝ 9 %-ը)։ Ձեռնարկություններում արտասահմանյան կապիտալով են աշխատում աշխատավորների ավելի քան 20 %-ը։ Հատկապես մեծ է օտարերկրյա կապիտալի մասնաբաժինը ինֆորմատիկայի և առաջատար տեխնոլոգիաների այլ ոլորտներում (ավելի քան 50 %)։
ՀՆԱ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համախառն ներքին արդյունքի բացարձակ արժեքի առավելագույն ցուցանիշը (1 801,1 միլիոն եվրո) գրանցվել է 2007 թվականին։ 2013 թվականի դրությամբ Ֆրանսիան դեռ չի կարող հասնել նախաճգնաժամային մակարդակի, քանի որ երկրի ՀՆԱ-ն լճանում է մոտ 1 800 միլիոն եվրոյի մակարդակով[18]։ Եթե հաշվի առնենք, որ երկրի բնակչությունը 2007-2013 թվականներն ընկած ժամանակահատվածում ավելացել է ավելի քան 2 մլն մարդով, ապա եկամուտների մակարդակը բնակչության մեկ շնչի հաշվով զգալիորեն նվազել է։ Արդյունքում, պետությունը ստիպված է բարձրացնել հարկային դրույքները։ Վերջինս երկրում առաջացնում է գործադուլների ավելի մեծ քանակ[19], նաև փոքր-ինչ ավելի կայուն քաղաքացիների արտահոսք (նրանց թվում նշվում են նաև այնպիսի հայտնի անձինք, ինչպիսին է Ժերար Դեբարդիեն)[8]։ Իրավիճակը նաև բարդացնում են Ֆրանսիայի արագ աճող պարտքային պարտավորությունները, ինչպես նաև գործազուրկների բարձր մակարդակը և քանակը 2013 թվականին[20]։
| Երկիրը կամ շրջանը | 1991-95 | 1996—2000 | 2001—2007 | 2008—2011 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Մեծ յոթնյակ | 1,98 | 3,15 | 2,05 | -0,11 | 3,8 | 1,2 | 1,3 | 1,7 | 2,8 | 2,4 | 2,6 | 2,2 | -0,3 | -4,2 | 2,9 | 1,3 | |||
| Եվրագոտի-17 | 2,69 | 1,96 | -0,36 | 3,8 | 2 | 0,9 | 0,7 | 2,2 | 1,7 | 3,3 | 3 | 0,4 | -4,3 | 1,9 | 1,5 | ||||
| Ֆրանսիա | 1,22 | 2,72 | 1,82 | 0,13 | 3,7 | 1,8 | 0,9 | 0,9 | 2,5 | 1,8 | 2,5 | 2,3 | -0,1 | -2,7 | 1,5 | 1,7 | -0,1 |
Արդյունաբերությունը Ֆրանսիայում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արդյունաբերական արտադրությունն ապահովում է ՀՆԱ-ի զգալի մասը՝ 20 %-ը, ապահովում է աշխատատեղերի ավելի քան 30 %-ը, ներդրումների 40 %-ը, իսկ արտահանման 80 %-ը։ Ֆրանսիայի արդյունաբերությանը հատուկ է նրանում զբաղված ինքնագործ բնակչության քանակի կրճատումը. 1978 թվականին այն եղել է 5,5 միլիոն, 2003 թվականին՝ 3,9 միլիոն[17]։
Ֆրանսիան օգտակար հանածոների զգալի պաշարներ ունի. երկաթի և ուրանի հանքաքարեր, բոքսիտներ, կալիումական աղեր այլ։ Սա հիմք է ստեղծում հանքարդյունաբերության և ծանր արդյունաբերության զարգացմանը։ Գունավոր մետաղաձուլությամբ երկիրը համաշխարհային վարկանիշային աղյուսակում զբաղեցնում է առաջատար տեղեր, իսկ պողպատի ձուլմամբ Արևմտյան Եվրոպայում զբաղեցնում է երրորդ տեղը։
Հիմնական ճյուղերը. մեքենաշինություն (համաշխարհային արտադրության 2,6 %-ը), քիմիական (համաշխարհային արտահանման մեջ 4-րդ հորիզոնականը), ավիատիեզերական արդյունաբերություն (Ֆրանսիան մեծ դեր է խաղում Եվրոպական միությունում), ավտոմոբիլային (ավտոմոբիլների արտարդրությամբ աշխարհում զբաղեցնում է տասներորդ հորիզոնականը), սննդի (քանակի արտահանմամբ զբաղեցնում է երկրորդ հորիզոնականը. ԱՄՆ-ից հետո), ռադիոէլեկտրոնիկայի, ինֆորմատիկայի, նավաշինություն, էլեկտրատեխնիկական ճյուղեր։
Հարաբերականորեն տնտեսության մեջ աննշան դեր է խաղում, բայց երկրի համբավի վրա մեծ դեր է խաղում շքեղ ապրանքների արտադրությունն ու վաճառքը [22]:
Գյուղատնտեսությունը Ֆրանսիայում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղատնտեսությունը համարվում է երկրի կողմից առավել հովանավորվող տնտեսության ճյուղ, թեև վերջինս հիմնվում է մասնավոր սեկտորի վրա։ 1978 թվականից 2003 թվականը գյուղատնտեսությամբ զբաղվող տնտեսապես ակտիվ բնակչության թիվը կազմել է մինչև 2,1 -ից 1,0 մլն մարդ[17]։ 1979-2003 թվականներին Ֆրանսիայի գյուղատնտեսության մեջ նկատվեց միտում, ըստ որի խոշոր տնտեսությունները կրճատվեցին[17]։
Ըստ արտադրված ապրանքների ծավալի Ֆրանսիան Արևմտյան Եվրոպայում զբաղեցնում է առաջին հորիզոնականը, ԱՄՆ-ից և Կանադայից հետո՝ երրորդը։ Ֆրանսիան Եվրոպայի համար ցորենի, կարագի, տավարի մսի, պանրի (ավելի քան 400 տեսակների) խոշորագույն արտադրողն է։
Ֆրանսիայի առանձնահատկությունն այն է, որ ունի հացահատիկի մեծ մասնաբաժին, որը արտահանվում է տարբեր երկրներ[17]։ Օրինակ, 2003 հացահատիկի բերքահավաքի համանակ Ֆրանսիան, ունենալով 50,2 մլն տոննա բերք, արտահանել է 27.9 մլն տոննա, իսկ ԱՄՆ ունելով 348.6 մլն տոննա հացահատիկ, արտահանել է 82.2 մլն տոննա[17]։ Արտադրանքի 50 % ստանում են անասնաբուծությունից (անասնապահություն)։
Ավանդաբար բարձր տեսակարար կշիռ ունի գինու արտահանումը։ Ֆրանսիացի ֆերմերները Եվրոպայում գենետիկորեն մոդիֆիկացված օրգանիզմի հիմնական հակառակորդն են, քանի որ ֆրանսիական արտադրանքը որակի շնորհիվ ավանդաբար բարձր է գնահատվում։
Զբոսաշրջություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Զբոսաշրջությունը Ֆրանսիայի Հանրապետության տնտեսության գլխավոր և եկամտաբեր ճյուղերից մեկն է։ Ֆրանսիան մնում է աշխարհում ամենաշատ այցելվող երկիրը (2007 թվականին 81,9 միլիոն այցելու)՝ առաջ անցնելով Իսպանիայից (2006 թվականին 58,5 միլիոն զբոսաշրջիկ) և ԱՄՆ-ից (2006 թվականին 51,1 միլիոն այցելու)։ Վերը նշված տվյալներում բացառվում են տարանցիկ ուղևորները։
2010 թվականին Էյֆելյան աշտարակն ընդունել է ռեկորդային թվով՝ 250 միլիոն այցելու և դարձել աշխարհի ամենաշատ այցելուներ ունեցող կառույցն ամբողջ աշխարհում և տարածաշրջանում։
Էյֆելյան աշտարակի երկրորդ դիտակետը, որն ունի 276 մետր բարձրություն, համարվում է Եվրոպական Միության ամենաբարձր դիտակետը[23]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO?year=2016
- ↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — WB.
- ↑ https://lmowajih.com/%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%85%d9%84-%d9%81%d9%8a-%d9%81%d8%b1%d9%86%d8%b3%d8%a7-%d8%a8%d8%af%d9%88%d9%86-%d8%a3%d9%88%d8%b1%d8%a7%d9%82/
- ↑ Հաղթահարման արգելքներ. Մարդկային տեղաշարժը և զարգացումը։ Մարդու զարգացման զեկույց 2009։ Միացյալ ազգերի զարգացման ծրագիր Նյու Յորք. ISBN 978-0-230-23904-3
- ↑ http://www.nytimes.com/2013/11/09/business/international/standard-poors-downgrades-france.html?_r=0
- ↑ 21,8 % de chômeurs en Polynésie française
- ↑ «France's economy needs to become more German | The A-List». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 9-ին.
- ↑ 8,0 8,1 Half of France’s active workforce 'living off state' — Telegraph
- ↑ Plus de la moitié de la population active française vit de l’argent public | Slate.fr
- ↑ France Is Heading For The Biggest Economic Train Wreck In Europe — Business Insider
- ↑ Downgraded France has 'bundle of problems' | Business | DW.DE | 18.11.2013
- ↑ French economy shrinks after collapse in exports — FTAdviser.com
- ↑ Germany's Trade Surplus Surges as France's Deficit Expands — WSJ.com
- ↑ «France and the euro: The time-bomb at the heart of Europe | The Economist».
- ↑ «French Socialists call for weaker euro, eased EU budget rules | Reuters». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 9-ին.
- ↑ Andrew Walker (14.01.2014). «French economy 'still looking weak'» (անգլերեն). BBC News. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 20-ին.
- ↑ 17,00 17,01 17,02 17,03 17,04 17,05 17,06 17,07 17,08 17,09 17,10 17,11 «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 9-ին.
- ↑ Le PIB français ne dépasse pas son niveau de 2007
- ↑ French scrap savings tax after violent Brittany protest — Telegraph
- ↑ French unemployment hits record | Business Spectator
- ↑ Source : Pour la France : INSEE, comptes nationaux annuels. Pour la zone euro : Eurostat. Pour le G7 : FMI.
- ↑ «Во Франции отказались от 35-часовой рабочей недели: можно работать, сколько хочется». Newsru.ua. 24.07.2008. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 14-ին.
- ↑ Ջոնս, Ջիլ (2009). Էյֆելյան աշտարակը. Վիկինգ Ադուլտ. էջեր 163–64. ISBN 978-0-670-02060-7.