Քաղաքացիական լրագրություն
Քաղաքացիական լրագրությունը ըստ տարբեր աղբյուրների, առաջին անգամ գործածվել է 1988 թ. ամերիկյան մամուլում, երբ փորձ էր արվում վերլուծել ամերիկյան լրագրության խնդիրները։ Քաղաքացիական լրագրության սահմանումը տարբեր մարդկանց համար կարող է լինել տարբեր. բլոգեր, հանրային լրագրող, ոչ պրոֆեսիոնալ լրագրող և այլն։ Քաղաքացիական լրագրողը նա է, ով մուտք ունի ինտերնետ, տիրապետում է սոցիալական մեդիայի տարրական հմտություններին և կարողանում է միտք ձևակերպել։ Քաղաքացիական լրագրությունը՝ ունենալով տարբեր գործառույթներ, հատկապես կարևորվում է այն երկրների համար, որտեղ մամուլը կորցրել է իր նշանակությունն ու տեղեկատվության միջոցով տարբեր սոցիալական խմբերի միջև փոխազդեցություն ապահովելու գործիքից դարձել է իշխանությունների և տարբեր քաղաքական խմբերի շահերը ներկայացնող միջոց։ Քաղաքացիական լրագրության հիմնական միջուկը անձի քաղաքացիական գիտակցության մակարդակն է ու ազատ, անմիջնորդ մտածողության առկայությունը։ Քաղաքացիական լրագրությունը հանդիսանում է լրագրության ինտեգրման գաղափար ժողովրդավարական գործընթացում։ Մասսայական տեղեկատվության միջոցները ոչ միայն տեղեկանցնում են հանրությանը, այլ նաև այն աշխատում է քաղաքացիների ներգրման ուղղությամբ և հանրային քննարկման ստեղծումով։ Լրագրության հասարակական շարժումը, Ալաբամայի համալսարանի պրոֆեսոր Դավիթ Կ. Պերիի խոսքերով, փորձ է հրաժարվել այն համոզմունքից, որ լրագրողները և նրա հանդիսատեսները ականատես են քաղաքական և սոցիալական գործընթացներում։ Նրա փոխարեն, լրագրության հասարակական շարժումը ձգտում է բուժել ընթերցողներին և հասարակության անդամներին ` որպես մասնակիցներ։ Ոչ շատ, բայց հավատարիմ կողմնակիցներով, քաղաքական լրագրությունը դարձավ այնքան փիլիսոփայական, որքան նրա փորձն է։
Սահմանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համաձայն նոր «Պոու» կենտրոնի քաղաքական լրագրության վերաբերյալ սահմանման, փորձը « համարվում է որպես փիլիսոփայություն և շատ արժեքներ հովանավորում որոշ զարգացող մեթոդներով, որպեսզի արտացոլի այդքանից երկուսը լրագրությունում։ Ժառանգաբար տարածվեց այն համոզմունքը, որ լրագրությունը պարտականություններ ունի հասարակական կյանքի առջև. Պարտականություն, որը շրջանակից դուրս է գալիս միայն ասելով նորությունները կամ բեռնաթափելով շատ փաստեր, ամբողջ լրագրությունը ազդեցություն ունեցավ նրան, որ հասարակական կյանքը շարժվեց առաջ։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1920-ական թվականներին, մինչև հասարակական լրագրության հասկացության զարգացումը, Ոլտեր Լիպմանի և Ջոն Ձյուի միջև եղավ հայտնի բանավեճ այն մասին, թե ինչ դեր ունի լրագրությունը դեմոկրատական հասարակության մեջ։ Լիպմանը ուսումնասիրում էր լրագրողների դերը` միայն գրառեց այն, ինչ ասացին քաղաքագետները, իսկ հետո ապահովեց այդ տեղեկատվությունը հասարակության համար։ Հակառակ դրան, Ձյուին սահմանեց լրագրողների դերը՝ որպես ավելի ակտիվ մասնակցություն ունեցող հասարակության հետ և քննադատորեն ուսումնասիրեց տեղեկատվությունը հատկացված կառավարության կողմից։ Նա կարծում էր, որ լրագրողները պետք է կշռեն քաղաքականության ընդունած հետևանքները։ Ձյուին կարծում էր, որ զրույցը, քննարկումը և երկխոսությունը համարվում է դեմոկրատիա և այն, որ լրագրությունը կարևոր դեր ունի այդ խոսակցությունում։ Տասնամյակներ անց Ձյուիի փաստարկը լրացուցիչ ուսումնասիրվել է Ջեյ Ռոզենի և Դեվիս Մերիտտի կողմից, ովքեր ուսումնասիրում էին մասսայական տեղեկատվության միջոցների նշանակությունը դեմոկրատական պրոցեսում։ 1993 թվականին Ռոզենը և Մերիտտը ձևավորեցին հասարակական լրագրության հասկացությունը։ Իրենց ընդհանուր «մանիֆեստում» հասարակական լրագրության մասին, որը հրատարակվել է 1994 թվականին, Ռոզենը բացատրում է, որ « հասարակական լրագրությունը փորձում է տեղավորել լրագրողին քաղաքական հասարակության մեջ` պատասխանատու անդամի դերում, ունենալով լիակատար դեր հասարակական կյանքում։ Բայց այն չի հերքում կարևոր տարբերությունը լրագրողների և ուրիշ սուբյեկտների միջև՝ ներառյալ քաղաքական լիդերներին, հետաքրքրվող խմբերին և անձամբ քաղաքացիներին… Մի խոսքով, հասարակական լրագրողները ուզում են հասարակական կյանք աշխատելու համար։ Այդ պատճառով, որպեսզի ստիպեն այն աշխատեցնել, նրանք պատրաստ են ավարտ հայտարարել իրենց չեզոքությանը մի քանի հարցերում։ Օրինակ՝ գալիս է արդյոք հասարակությունը իր խնդիրների դիմաց կռվի, թե քաղաքականությունը վաստակում է ուշադրություն պնդում էր նա» [1][2]։ [3]։
Քաղաքացիական լրագրության հարթակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքացիական լրագրության հարթակ է mynews.am կայքը։ Քաղաքացիական լրագրության գործում աշխատանքներ են տարվել նաև ՀՀ-ի թվով 5 քաղաքներում գործող Ինֆոտներում՝ Գյումրի ԻնֆոՏուն, Վանաձոր ԻնֆոՏուն, Արմավիր ԻնֆոՏուն, Մարտունի ԻնֆոՏուն, Գորիս ԻնֆոՏուն։