«Արագություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
չ oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 7. | Տող 7. | ||
}} |
}} |
||
{{Դասական մեխանիկա}} |
{{Դասական մեխանիկա}} |
||
'''Արագություն''' (սովորաբար նշանակվում է <math>\vec v</math>, {{lang-en|velocity}}-ից կամ {{lang-fr|vitesse}}) [[նյութական կետ]]ի շարժման հիմնական կինեմատիկական բնութագրիչներից մեկը։ Սահմանվում է որպես [[շառավիղ-վեկտոր |
'''Արագություն''' (սովորաբար նշանակվում է <math>\vec v</math>, {{lang-en|velocity}}-ից կամ {{lang-fr|vitesse}}) [[նյութական կետ]]ի շարժման հիմնական կինեմատիկական բնութագրիչներից մեկը։ Սահմանվում է որպես [[շառավիղ-վեկտոր]]ի ածանցյալն ըստ ժամանակի՝ |
||
:<math>\vec v = {\mathrm{d}{\vec r} \over \mathrm{d}t}</math>, |
:<math>\vec v = {\mathrm{d}{\vec r} \over \mathrm{d}t}</math>, |
||
որտեղ <math>\vec r</math>֊ը կետի շառավիղ֊վեկտորն է։ |
որտեղ <math>\vec r</math>֊ը կետի շառավիղ֊վեկտորն է։ |
||
Արագությունը [[վեկտոր]] է, որի ուղղությունը համընկնում է հետագծի համապատասխան կետին տարած [[շոշափող]]ի ուղղությանը։ Եթե նյութական կետը շարժվում Է հավասարաչափ, ապա արագության մեծությունը թվապես հավասար Է անցած ճանապարհի (S) և այդ ճանապարհն անցնելու ժամանակամիջոցի (t) հարաբերությանը՝ |
Արագությունը [[վեկտոր]] է, որի ուղղությունը համընկնում է հետագծի համապատասխան կետին տարած [[շոշափող]]ի ուղղությանը։ Եթե նյութական կետը շարժվում Է հավասարաչափ, ապա արագության մեծությունը թվապես հավասար Է անցած ճանապարհի (S) և այդ ճանապարհն անցնելու ժամանակամիջոցի (t) հարաբերությանը՝ |
||
:<math> v=\frac{s}{t}</math>։ |
:<math> v=\frac{s}{t}</math>։ |
||
== Միջին արագություն == |
== Միջին արագություն == |
||
Տող 21. | Տող 21. | ||
:<math>V= \lim_{\Delta t \to 0} \frac {\Delta S} {\Delta t}=\frac{dS}{dt}</math>։ |
:<math>V= \lim_{\Delta t \to 0} \frac {\Delta S} {\Delta t}=\frac{dS}{dt}</math>։ |
||
Արագության պրոյեկցիաները [[դեկարտյան կոորդինատական համակարգ|դեկարտյան ուղղանկյուն կոորդինատական համակարգի]] առանցքների վրա հավասար են [[կոորդինատներ]]ի առաջին կարգի ածանցյալներին ըստ ժամանակի՝ |
Արագության պրոյեկցիաները [[դեկարտյան կոորդինատական համակարգ|դեկարտյան ուղղանկյուն կոորդինատական համակարգի]] առանցքների վրա հավասար են [[կոորդինատներ]]ի առաջին կարգի ածանցյալներին ըստ ժամանակի՝ |
||
:<math> {V}_{x}=\frac{dx}{dt}=x, V_{y}=\frac{dy}{dt}=y, {V}_{z}=\frac{dz}{dt}=z </math>, |
:<math> {V}_{x}=\frac{dx}{dt}=x, V_{y}=\frac{dy}{dt}=y, {V}_{z}=\frac{dz}{dt}=z </math>, |
||
իսկ բացարձակ մեծությունը՝ |
իսկ բացարձակ մեծությունը՝ |
||
Տող 30. | Տող 30. | ||
{{ՀՍՀ}} |
{{ՀՍՀ}} |
||
[[Կատեգորիա:Արագություն]] |
[[Կատեգորիա:Արագություն]] |
||
[[Կատեգորիա:Ֆիզիկական մեծություններ]] |
[[Կատեգորիա:Ֆիզիկական մեծություններ]] |
06:57, 13 Ապրիլի 2016-ի տարբերակ
Արագություն | |
---|---|
Ընդհանուր սիմվոլներ | |
ՍԻ համակարգ | մ/վ |
ՍԳՎ համակարգ | սմ/վ |
Չափում LT−1 |
Դասական մեխանիկա |
---|
Դասական մեխանիկայի պատմություն · Դասական մեխանիկայի ժամանակացույց |
Ճյուղեր |
Հիմնական հասկացություններ Տարածություն · Ժամանակ · Արագություն · Արագացում · Զանգված · Ձգողություն · Ուժ · Իմպուլս · Իմպուլսի մոմենտ · Իներցիա · Իներցիայի մոմենտ · Էներգիա · Կինետիկ էներգիա · Պոտենցիալ էներգիա · Աշխատանք · Հզորություն |
Գիտնականներ |
Արագություն (սովորաբար նշանակվում է , անգլ.՝ velocity-ից կամ ֆր.՝ vitesse) նյութական կետի շարժման հիմնական կինեմատիկական բնութագրիչներից մեկը։ Սահմանվում է որպես շառավիղ-վեկտորի ածանցյալն ըստ ժամանակի՝
- ,
որտեղ ֊ը կետի շառավիղ֊վեկտորն է։
Արագությունը վեկտոր է, որի ուղղությունը համընկնում է հետագծի համապատասխան կետին տարած շոշափողի ուղղությանը։ Եթե նյութական կետը շարժվում Է հավասարաչափ, ապա արագության մեծությունը թվապես հավասար Է անցած ճանապարհի (S) և այդ ճանապարհն անցնելու ժամանակամիջոցի (t) հարաբերությանը՝
- ։
Միջին արագություն
Անհավասարաչափ շարժումը բնութագրելու համար կիրառվում է միջին արագության (Vմիջ) գաղափարը։ Այդ արագությունը որոշելու համար շարժման տևողությունը բաժանում են այնպիսի Δt փոքր ժամանակամիջոցների, որոնցից յուրաքանչյուրի ընթացքում շարժումը կարելի Է ընդունել հավասարաչափ
- ։
Եթե Δt ժամանակամիջոցը անվերջ փոքրացվի, ապա միջին արագությունը կձգտի ինչ-որ սահմանի, որն անվանում են կետի արագություն ժամանակի տվյալ պահին (ակնթարթային արագություն)՝
- ։
Արագության պրոյեկցիաները դեկարտյան ուղղանկյուն կոորդինատական համակարգի առանցքների վրա հավասար են կոորդինատների առաջին կարգի ածանցյալներին ըստ ժամանակի՝
- ,
իսկ բացարձակ մեծությունը՝
- ։
Պտտական շարժման դեպքում մտցվում է անկյունային արագության գաղափարը՝ պտտման անկյան առաջին կարգի ածանցյալը ըստ ժամանակի՝
- ։
Բոլոր այս արագությունները ընդհանրացված արագության մասնավոր դեպքեր են։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |