Սեյլեմ (Մասաչուսեթս)
| Քաղաք | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Սալեմ, Մասաչուսեթս | ||||||
| անգլ.՝ Salem | ||||||
| ||||||
| ||||||
| Երկիր |  ԱՄՆ | |||||
| Նահանգ | Մասաչուսեթս | |||||
| Շրջան | Էսեքս շրջան | |||||
| Հիմնադրված է | 1626 թ. | |||||
| Առաջին հիշատակում | 1626 | |||||
| Այլ անվանումներ | Սեյլեմ, Կախարդ քաղաք, Կախարդների քաղաք | |||||
| Տվյալ կարգավիճակում | 1836 թվականից | |||||
| Մակերես | 46,8 կմ² | |||||
| ԲԾՄ | 4 մ | |||||
| Բնակչություն | 40 407 մարդ (2010) | |||||
| Ժամային գոտի | UTC-5 | |||||
| Հեռախոսային կոդ | 351, 978 | |||||
| Փոստային ինդեքս | 01970, 01971 | |||||
| Փոստային դասիչ | 01970 | |||||
| Պաշտոնական կայք | salem.com(անգլ.) | |||||
| ||||||
,_December_2018.jpg)
Սեյլեմ կամ Սալեմ (անգլ.՝ Salem), քաղաք Մասաչուսեթս նահանգի Էսեքս շրջանում, մինչև 1999 թվականը շրջանի վարչական կենտրոններից մեկը։ Բոստոնի արվարձաններից է և ընդգրկված է Մեծ Բոստոնի ագլոմերացիայի մեջ։
Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Պատմական բնակչություն | ||
|---|---|---|
| Տարի | Բնակչություն | %± |
| 1635 | 900 | — |
| 1765 | 4,427 | +391.9% |
| 1790 | 7,921 | +78.9% |
| 1800 | 9,457 | +19.4% |
| 1810 | 12,613 | +33.4% |
| 1820 | 12,731 | +0.9% |
| 1830 | 13,895 | +9.1% |
| 1840 | 15,082 | +8.5% |
| 1850 | 20,264 | +34.4% |
| 1860 | 22,252 | +9.8% |
| 1870 | 24,117 | +8.4% |
| 1880 | 27,563 | +14.3% |
| 1890 | 30,801 | +11.7% |
| 1900 | 35,956 | +16.7% |
| 1910 | 43,697 | +21.5% |
| 1920 | 42,529 | −2.7% |
| 1930 | 43,353 | +1.9% |
| 1940 | 41,213 | −4.9% |
| 1950 | 41,880 | +1.6% |
| 1960 | 39,211 | −6.4% |
| 1970 | 40,556 | +3.4% |
| 1980 | 38,220 | −5.8% |
| 1990 | 38,091 | −0.3% |
| 2000 | 40,407 | +6.1% |
| 2010 | 41,340 | +2.3% |
| 2018 | 43,559 | +5.4% |
| * Բնակչության թվաքանակի գնահատում[1]։ | ||
Բնակչությունը՝ 40 407 մարդ (2000 թ․ մարդահամարի տվյալներով), որոնցից 85,37%-ը սպիտակամորթներ, 3,15 %-ը աֆրոամերիկացիներ, բնակիչների մոտ 2%-ն էլ ունեն ասիական ծագում։ Բնակչության 24,2 %-ը մինչև 18 տարեկան են, 11,5 %-ը՝ մեծահասակներ։ Քաղքացիների 9,7%-ն ապրում է աղքատության մակարդակից էլ ցածր կենսակերպով։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սեյլեմը Նոր Անգլիայի ամենահին քաղաքներից մեկն է, բնակավայրը հիմնադրվել է 1626 թվականին Քեյփ Էնն թերակղզու հարավ-արևմուտքում։ Անվանվել է Երուսաղեմի պատվին։ Երեք տարի անց քաղաքում հիմնադրվեց Նոր ախարհում առաջին միաբանական եկեղեցին, որտեղ որպես հոգևոր հովիվ ծառայեց Ռոդ Այլենդյան գաղութի հիմնադիր Ռոջեր Վիլյամսը։
Հին Սեյլեմը հայտնի էր իր պուրիտանական հայացքների խստությամբ։ Պուրիտանական անհանդուրժողականության ամենավառ դրսևորումը դարձան «վհուկների» դեմ հաշվեհարդարները, որը կատարվել է տեղի բնիկների կողմից՝ 1692-1693 թվականներին։ Այսպիսով, քաղաքի գլխավոր խնդիրը հայտարարվեց «վհուկների որսը», որը տևեց մոտ մեկ ու կես դար։ Այս ժամանակաշրջանում սալեմցիների բարքերի մասին պատմում է այս քաղաքում ծնված գրող Նաթանիել Հոթորնն իր "Ալ-նամակ" վեպում (1850)։
18-րդ և 19-րդ դարերում Սալեմը Նոր Անգլիայի ծովային առևտրի և նավաշինության խոշորագույն կենտրոնն էր։ Անգլիայի հետ կոնֆլիկտի ժամանակ այն դարձավ կապերական գործունեության կենտրոն։ Քաղաքի բարեկեցությանը լուրջ հարված հասցրեց Մեծ Բրիտանիայի հետ առևտրային կապերի խզումը և նավահանգստի չափազանց նեղությունը։
1914 թվականին քաղաքում խոշոր հրդեհ բռնկվեց։
Այսօր քաղաքում զարգանում է զբոսաշրջությունը (հիմնականում զբոսաշրջիկներին գրավում է "Սալեմյան Վհուկների" նկատմամբ պատմական գործընթացի շուրջ ստեղծված առեղծվածային լուսապսակը։ Որպես ժառանգություն, քաղաքում այժմ կան մոտ 15 հազար "վհուկներ"։)։ Սալեմում է գտնվում Սալեմ Սթեյթ քոլեջը՝ նահանգի խոշորագույն պետական քոլեջը։
Տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
,_December_2018.jpg)
Ճանապարհներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սեյլեմի և Բեվերլիի միջև կապը իրականացվում է Դանվեր գետի և Բեվերլի նավահանգստի ողջ տարածքով, երեք կամուրջներով ՝ Քերնվուդով, Էսեքսով և Կոլինս Կովայով։
Երկաթուղի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սեյլեմն նաև ունի երկաթուղային կայան։ Երկաթուղային գծերը միացված են բեռնափոխադրման գծերի կիսավեր լքված հատվածին, իսկ Մարբլեհեդի նախկին գիծն այժմ վերափոխվել է հեծանիվների ճանապարհի։
Ավտոբուս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մասաչուսեթսի Ծոցի Տրանսպորտային Վարչության ավտոբուսների մի քանի երթուղիներ անցնում են քաղաքով։
Օդանավակայան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մոտակա ընդհանուր ավիացիոն օդանավակայանը Բևեռլի քաղաքային օդանավակայանն է, իսկ ազգային և միջազգային թռիչքների համար ամենամոտ առևտրային ավիաընկերությունը գտնվում է Բոստոնի Լոգանի միջազգային օդանավակայանում։
Ծովային տրանսպորտ, Սեյլեմի լաստանավը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նաթանիել Բոուդիչը 92 ֆուտ (28 մ) երկարությամբ արագընթաց կատամարան է, որը մայիսից հոկտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում 50 րոպեում ուղևորվում է Սալեմից Բոստոն, իսկ իր առաջին ուղևորությունը կատարել է 2006 թվականի հունիսի 22-ին։ Սալեմի լաստանավը անվանվել է Նաթանիել Բոուդիչի պատվին, որը ծնունդով Սալեմից էր և գրել է «Ամերիկացի Գործնական Ծովագնաց» գիրքը[2]։ Լաստանավը ձեռք է բերվել Սեյլեմ քաղաքի դրամաշնորհային գումարներով, որոնք ծածկում էին 2,1 միլիոն դոլարի գնման գնի 90 տոկոսը[3]։
2011 թվականի ընթացքում կատարված ծառայությունների կրճատումների պատճառով, այժմ քաղաքապետ Քիմ Դրիսքոլն այժմ փնտրում է նոր օպերատոր, ով կկարողանա մայիսից հոկտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում շաբաթը 7 օր լաստանավը վարել[4]։
Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սեյլեմում պահպանվել են գաղութային և վաղ դաշնային դարաշրջանի մեծ թվով հին շենքեր և այլ կառույցներ․
- Վհուկների տուն (մոտ 1670), որտեղ կատարվել է «Վհուկների դատավարությունը»;
- Պիկերքինգի տունը (1651), ԱՄՆ-ի ամենահին տունը որն այժմ զբաղեցնում է հենց Պիկերքինգի ընտանիքը;
- Հոթորնի տուն թանգարանը, դա հենց այն տունն է որտեղ նա ծնվել ու մեծացել է (կառուցվել է մոտ 1740 թվականին);
- Յոթ ֆրոնտոնների մասին տունը (1668)՝ փառավորվում է Հոթորնի նույնանուն վեպում;
- Պալլադական ոճի շինությունները, որոնք նախագծվել են 1780-ական թվականներից 1810-ական թվականներին, Սալեմ քաղաքի ճարտարապետ Սամուել Մաքինթայրի կողմից;
- Պիոներների գյուղը(Pioneer Village) ՝ քաղաքի այն մանրակերտն է, ինչպիսիսն նա եղել է իր գոյության առաջին տասնամյակում;
- Էսեքսի Պիբոդի թանգարանը՝ նախկին Սեյլեմի Պիբոդի թանգարանը;
- Սեյլեմի ուռենիների պարկը;
- Ֆիլիպսի գրադարանը Էսեքսի Պիբոդի թանգարանում։
-
Այն մաքսատունը, որտեղ ծառայել է Նաթանիել Հոթորնն -
Յոթ ֆրոնտոնների մասին տունը -
Յոթ ֆրոնտոնների մասին տունը -
Վիլյամ Բենթլիի տունը (կառուցվել է մոտ 1730 թվականին) -
Ջոն Վարդի տունը -
Էսեքսի Պիբոդի թանգարանի գլխավոր մուտքը -
Համիլթոնի սրահը (1805), հասցե՝ Չեսթնաթի փողոց - 9 -
Սթիվեն Ֆիլիպսի տունը, հասցե՝ Չեսթնաթի փողոց - 34 -
Ուռնենիների պարկը -
Ֆիլիպսի գրադարանը
_-_Salem,_Massachusetts.jpg)
.jpg)
Նշանավոր մարդիկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սեյլեմում է ծնվել նկարչուհի Ֆիդելյա Բիջեսը, Սթիվեն Հենրի Ֆիլիպսը, իրավաբան, քաղաքական գործիչ, պետական գործիչ, Մասաչուսեթս նահանգի գլխավոր դատախազը։
- Նաթանիել Հոթորն (1804–1864) - ամերիկացի ականավոր գրող;
- Էլիաս Հասքեթ Դերբի (1739–1799) - վաճառական, քաղաքի առաջին միլիոնատեր;
- Ջոն Էնդիքոթ (1588–1665) - մարզպետ;
- Ֆրեդերիկ Լենդեր(1821–1862) - քաղաքացիական պատերազմի գեներալ, վագոնի արահետի և երկաթուղու գծագրաշար, բանաստեղծ;
- Ֆրենկ Բենսոն (1862–1951),իմպրեսիոնիստ նկարիչ[5] և մանկավարժ[6][7][8];
- Դենիել Ուեբստեր (1782–1852) - քաղաքական գործիչ և խոսնակ;
- Մերի Լոու Լորդ (1965 մարտի 1) - երգիչ, երգահան, մեծացել է Սեյլեմում;
- Սարահ Պարկեր Ռեմոնդ (1826–1894) - աբոլիցիոնիստ;
- Հարիեթ Հեմենվայ (1858–1960) - Ազգային Օդյուբոնական Հասարակության Մասաչուսեթսի մասնաճյուղի հիմնադիր;
- Լիդիա Լուիզա Աննա Վերի (1823–1901) - ամերիկացի գրող և ծաղկող։
-
-
Էլիաս Հասքեթ Դերբի -
Ջոն Էնդիքոթ -
Ֆրեդերիկ Լենդեր -
-
-
Մերի Լոու Լորդ -
Սարահ Պարկեր Ռեմոնդ -
Հարիեթ Հեմենվայ -
Լիդիա Լուիզա Աննա Վերի
.jpg)
Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «1950 Census of Population» (PDF). 1: Number of Inhabitants. Bureau of the Census. 1952. Section 6, Pages 21-7 through 21-09, Massachusetts Table 4. Population of Urban Places of 10,000 or more from Earliest Census to 1920. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 12-ին.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն) - ↑ «The Salem Harbor Plan». The Salem Partnership. 2006 թ․ հունիսի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
- ↑ «Salem ferry operator: 'It's not working out' » Local News » SalemNews.com, Salem, MA». Salemnews.com. 2012 թ․ օգոստոսի 30. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
- ↑ «The Salem Ferry». The Salem Ferry. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
- ↑ «Величайшие художники мира XVIII—XXI вв». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 25-ին.
- ↑ About John Benson.
- ↑ Bedford (2000), p. 13.
- ↑ Bedford (2000), pp. 16-17.
- ↑ «Chico considers establishing permanent sister city guidelines - Chico Enterprise Record». Chicoer.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
- ↑ City of Salem, MA (2008 թ․ հունիսի 17). «This resulted from the affiliation between Salem's Peabody Essex Museum (PEM) and the Ota Folk Museum in Japan». Salem.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Պաշտոնական կայք
- salemweb.com
- salemwomenshistory.com
- The Cabot Family Արխիվացված 2019-04-08 Wayback Machine
- . Encyclopædia Britannica (անգլերեն) (11th ed.). 1911.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սեյլեմ (Մասաչուսեթս)» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
