Սեզար Ֆրանկ

Սեզար Ֆրանկ; ֆր.՝ César Franck
Ծնվել է	դեկտեմբերի 10, 1822[…]
Ծննդավայր	Լիեժ, United Kingdom of the Netherlands
Մահացել է	նոյեմբերի 8, 1890[…] (67 տարեկան)
Մահվան վայր	Փարիզ, Ֆրանսիա
Գերեզման	Մոնպարնաս գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	United Kingdom of the Netherlands, Բելգիա և Ֆրանսիա
Կրթություն	Փարիզի կոնսերվատորիա և Լիեժի թագավորական կոնսերվատորիա
Երկեր	Prelude, Chorale and Fugue?, Les Béatitudes?, Les Djinns? և Symphony in D minor?
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր, երգեհոնահար, երաժշտության ուսուցիչ, դաշնակահար և ուսուցիչ
Աշխատավայր	Փարիզի կոնսերվատորիա և Բրյուսելի թագավորական կոնսերվատորիա
Ամուսին	Félicité Saillot Desmousseaux?
Պարգևներ և ; մրցանակներ	և
Կայք	cesar-franck.org
	Ստորագրություն;
	César Franck Վիքիպահեստում

Սեզար Ֆրանկ (ֆր.՝ César Franck, լրիվ անունը` Սեզար Օգյուստ Ժան Գիյոմ Յուբեր Ֆրանկ; դեկտեմբերի 10, 1822(1822-12-10)^[1]^[2]^[3]^[…], Լիեժ, United Kingdom of the Netherlands^[4]^[2] - նոյեմբերի 8, 1890(1890-11-08)^[1]^[3]^[5]^[…], Փարիզ, Ֆրանսիա^[4]), ֆրանսիացի կոմպոզիտոր և երգեհոնահար, ծագումով՝ բելգիացի։

Սեզար Ֆրանկը ծնվել է բելգիա-գերմանական ընտանիքում, հայրը բելգիական Գեմմենիխ գյուղից էր, իսկ մայրը գերմանացի էր Աախեն քաղաքից։ 1830 թվականին ընդունվել է Լիեժ քաղաքի կոնսերվատորիան, ավարտել 4 տարի հետո գերազանցությամբ սոլֆեջոյի և դաշնամուրի դասարանները։ 1833 թվականից մինչև 1835 թվականը հարմոնիայի դասեր է առել պրոֆեսոր Դասսաունի մոտ, ով դասավանդում էր Փարիզի կոնսերվատորիայում։ Որդու երաժշտական հաջողությունները տեսնելով, հայրը 1835 թվականին համերգներ է կազմակերպել Աախենում, Լիեժում և Բրյուսելում։ Նույն թվականին ընտանիքը տեղափոխվեց Փարիզ, որտեղ Ֆրանկը ընդունվեց կոնսերվատորիա` պրոֆեսոր Անտոնին Ռեյխի դասարան։ 1838, 1839 և 1841 թվականներին Ֆրանկը ստացավ ավարտական քննությունների առաջին մրցանակը` դաշնամուրի, կոնտրապունկտի և երգեհոնի դասարաններում։ Նա հնարավորություն ունեցավ մասնակցելու <<Հռոմեական մրցանակ>> մրցույթին, բայց հոր պնդմամբ վերադարձավ Բելգիա, որտեղ հաջողությամբ հանդես եկավ, որպես դաշնակահար և երգեհոնի վիրտուոզ։ Բելգիայում Ֆրանկը ստեղծում է իր առաջին գործերը` Դաշնամուրային տրիո (1843) և էսքիզներ <<Հռութ>> օրատորիայի համար։ Երկու տարի անց, իր հոր կամքին հակառակ, Ֆրանկը կրկին մեկնում է Փարիզ, որտեղ գրում է <<Ինչ է լսվում լեռան վրա>> սիմֆոնիկ պոեմը և սկսում է աշխատել <<Վարձու ծառան>> օպերայի վրա։ 1853 թ. ստանձում է երգեհոնահարի տեղը` Սեն-Ժան-Սեն Ֆրանսուա դյու Մարե եկեղեցում։ Ոգեշնչված հանրաճանաչ երգեհոնահար Ժակ Լեմմենսի արվեստից` Ֆրանկը սկսում է աշխատել իր կատարողական հմտությունների կատարելագործման ուղղությամբ, մասնավորապես` իմպրովիզացիայի։ 1859 թ. դեկտեմբերի 1-ին Ֆրանկին վստահվեց հայտնի վարպետ` Արիստիդե Կավայ-Կոլի գործի նար կառուցվածքի վրա առաջին կատարումը `Սուրբ Կլոտիլդե եկեղեցում։ Նա կյանքի մնացած ժամանակահատվածը աշխատել է, որպես երգեհոնահար այս եկեղեցում։ 1871 թ. երգեհոնի դասատու Ֆրանսուա Բենոյտը լքեց Փարիզի կոնսերվատորիան, իսկ թափուր տեղն առաջարկվեց Ֆրանկին։ Դրա համար պահանջվում է Ֆրանսիայի քաղաքացիություն, և կոմպոզիտորը համաձայնվում է։ Նա պաշտոնապես ղեկավարեց առարկան 1872 թ. փետրվարին։ Նրա ուսանողները անվանի երգեհոնահարներ և կոմպոզիտորներ էին, այդ թվում` Վենսան դ Էնդի, Էռնեստո Շասոն և Գի Ռոպարց։ 1874 թվից ի վեր` Ֆրանկը ստեղծեց բազմաթիվ գործեր տարբեր ժանրերում` օրատորիաներ, կամերային անսամբլներ, դաշնամուրային և երգեհոնային ստեղծագործություններ և այլն։ 1885 թ.-ին կոմպոզիտորը արժանացավ Պատվո լեգեոնի, իսկ մեկ տարի անց դարձավ Ազգային երաժշտական ընկերության նախագահ։ Ֆրանկը մահացավ 1890 թ. գրիպից հետո առաջացած թոքախտից։ Թաղված է Մոնրուժեյում, մոխիրը հետագայում տեղափոխվեց Մոնպարնազի գերեզմանատուն։

Ստեղծագործական ուղին

XIX դարի 2-րդ կեսի երաժշտական ռոմանտիզմի ներկայացուցիչներից է։ Նրա ստեղծագործական գրիչը ազդեցություն է թողել ֆրանսիացի կոմպոզիտորների հաջորդ սերնդի վրա, ներառյալ` Էռնեստո Շասոննա, Կլոդ Դեյուսի, Մորիս Ռավել։ Ցեզար Ֆրանկն իր գրություններում Ֆրանկը կիրառեց, այսպես կոչված, «վերջավոր զարգացում» սկզբունքը ՝ հիմնվելով մի քանի թեմաների օգտագործման վրա, մեկից զարգանալով և բոլոր մասերում անցկացնելով, և դրանք միավորելով եզրափակչում, ինչը աշխատանքների կառուցվածքին տալիս էր ավելի մեծ կայունություն և ամբողջականություն։ Ֆրանկի ժառանգության անբաժանելի մասը բաղկացած է` երգեհոնի համար գրված ստեղծագործություններից` գործիք, որին լավ տիրապետում էր կոմպոզիտորը։ Շատերը նրան անվանում էին այս գործիքի ամենամեծ կոմպոզիտորը` Բախից հետո։ Ֆրանկի երգեհոնային ստեղծագործությունները, որոնք գրվել են ուշ ռոմանտիկ ոճին բնորոշ ոճով, ազմաթիվ մոդուլացիաներով և իմպրովիզացիաներով, եղել են Շառլ Վիդորայի, Լյուի Վյերնայի, Մարսելյա Դյուրեյի լայնածավալ կոմպոզիցիաների նախադրյալը։ Գրել է սիմֆոնիա (1888), «Էոյաններ» (1876), «Անիծված որսորդը» (1882) սիմֆոնիկ պոեմները, «Զիներ» պոեմը (1884) և «Սիմֆոնիկ վարիացիաներ» (1885) դաշնամուրի և նվագախմբի համար, «Քավություն» (սիմֆոնիա–պոեմ, 2-րդ խմբ․ 1874), «Երանության պատվիրանները» (1869–79) օրատորիաները, կամերագործիքային, դաշնամուրային, երգեհոնային ստեղծագործություններ։

Հեղինակ է նաև «Հուլդա» (1885, բեմ․ 1894), «Գիզել» (ավարտել են Վենսան դ'Էնդին, Էռնեստ Շոսսոնը և ուրիշներ, բեմ․ 1896) օպերաների։

1885 թվականին պարգևատրվել է Պատվավոր Լեգեոնի շքանշանով, իսկ մեկ տարի անց դարձել ազգային երաժշտական միության նախագահ։

Սեզար Ֆրանկը մահացել է 1890 թվականին թոքամզի բորբոքումից, որն իր մոտ գրիպի հետևանք էր, թաղված է Մոնպառնասի գերեզմանատանը։

Հիմնական Ստեղծագործություններ

Օպերաներ

<<Ստրադելլա>> (1841)
<<Վարձու ծառան>> (1851-1853)
<<Գուլդա>> (1879-1885)
<<Ժիզելլա>> (1888-1890) :

Օրատորիաներ

<<Ռուֆ>> (1845)
<<Հատուցում>> (1871)
<<Երանության պատվիրանները>> (1869-1879)
<<Հանդիսավոր մեսսա>> :

Ստեղծագործություններ նվագախմբի համար

Մեծ սիմֆոնիա G dur (1840)
Սիմֆոնիա D moll (1883)
Սիմֆոնիկ պոեմներ
<<Էոլիդներ>> (1876)
<<Անիծված որսորդ>> (1882)
<<Հոգեբուժարան>> (1886-1888)
Սիմֆոնիկ վարիացիաներ դաշնամուրի և նվագախմբի համար (1885) ։

Ստեղծագործություններ երգեհոնի համար

Ֆանտազիա C dur
Մեծ սիմֆոնիկ պիես
Պրելյուդիա, ֆուգա և վարիացիա
Պաստորալ
Մալիտվա
Ֆինալ
Խորալ E dur
Խորալ h moll
Խորալ a moll
Ֆանտազիա A dur
Կանտաբիլե
Հերոսական պիես։

Ստեղծագործություններ դաշնամուրի համար

Էկլոգա
Մեծ կապրիչո
Պրելյուդիա, խորալ և ֆուգա
Պրելյուդիա, արիա և ֆուգա
Կամերային ստեղծագործություններ
Սոնատ ջութակի և դաշնամուրի համար (1886)
Լարային քառյակ D dur
Դաշնամուրային տրիո (1843)
Կվինտետ դաշնամուրի, 2 ջութակի, ալտի և թավ ջութակի համար^[6]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 filmportal.de — 2005.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Dictionnaire des Wallons (ֆր.) — Fédération Wallonie-Bruxelles, Institut Jules Destrée.
↑ «Франк, Сезар» (ռուսերեն). 2020 թ․ հունվարի 16. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)

Գրականություն

Рогожина Н․, Сезар Франк, М․, 1969․

Արտաքին հղումներ

Սեզար Ֆրանկի միջազգային միություն Արխիվացված 2007-02-16 Wayback Machine (անգլ.) (գերմ.) (ֆր.)
Ֆրանկի կենսագրություն և ստեղծագործություններ (ֆր.)
Սեզար Ֆրանկ AllMusic կայքում

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 12, էջ 698)։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սեզար Ֆրանկ» հոդվածին։

[_3763de10210524eb-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_6e0eaaac5372b937-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.

[_7def090ce1c0b3f4-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 filmportal.de — 2005.

[_e3c793c3d90aa2fe-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.

[_a40babc343be52c3-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Dictionnaire des Wallons (ֆր.) — Fédération Wallonie-Bruxelles, Institut Jules Destrée.

[6] «Франк, Сезар» (ռուսերեն). 2020 թ․ հունվարի 16. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]