Ձիթապտղի տեսակներ
Սննդի արդյունաբերության մեջ կիրառվող ձիթապտղերը հանդիսանում են մշակովի կուլտուրաներին պատկանող ձիթենու պտուղները՝ եվրոպական ձիթապտուղները։ Ըստ միջազգային տերմինաբանության, կան սև (անգլ.՝ Black olives)՝ ձիթապտղի ծառի հասուն պտուղները, և կանաչ ձիթապտղեր, որոնք դեռ չհասունացած պտուղներն են։ Ռուսերեն լեզվով, առօրյա խոսքում, կանաչ գույնի պտուղներն անվանում են ձիթապտղեր, իսկ սև ձիթապտղերը՝ յուղային ձիթապտղեր[1][2]։
Խմբեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ձիթապտղի տեսակները տարբերվում են իրենց օգտագործման բնույթով։ Բաժանվում են 3 խմբերի՝
- Յուղային, օգտագործվում է ձիթապտղի յուղի արտադրության համար։
- Համակցված (ունիվերսալ կամ յուղային)։
- Պահածոյացված, նախատեսված են պահածոյացման և սննդի մեջ համար։
Գույներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պահածոյացված ձիթապտղի գույնը և երանգները կախված են ոչ թե տեսակից, այլ հասունության աստիճանից և այն տեխնոլոգիայից, որը կիրառվել է դրանց պատրաստման ժամանակ։ Ձիթապտուղը քաղում են հասունության տարբեր փուլերում։ Ձիթապտղի բերքահավաքը սկսվում է հոկտեմբերին, որի ընթացքում պտուղը հասնում է անհրաժեշտ չափերի, և տևում մինչև հունվար, երբ բերքը քաղում են և չորացնում, որը պտղի վերջնական տեսքն է։
- Հոկտեմբեր՝ կանաչ(անգլ.՝ green, իսպ.՝ verde, ֆր.՝ vert)
- Նոյեմբեր՝ սպիտակ (անգլ.՝ blonde, gold, իսպ.՝ blanco)
- Դեկտեմբեր՝ սև (անգլ.՝ black, իսպ.՝ negro, իտալ.՝ nero, ֆր.՝ noire)
- Հունվար՝ չորացված ձիթապտուղ[3][4]։
Հասուն ձիթապտուղը կարող է լինել բաց կանաչ, դեղնավուն, վարդագույն, մանուշակագույն, շագանակագույն և սև գույների[5]։
«Սև ձիթապտուղը» (յուղային) լինում է 2 տեսակ՝ պտուղները, որոնք հասունացել են ծառի վրա և պտուղներ, որոնք իրենց գույնը ստացել են արհեստականորեն։ Սև ձիթապտղերի գույնը պայմանական է, քանի որ բնական ձևով հասունացած պտուղները հազվադեպ են սև լինում։ Դուք կարող եք տարբերակել մուգ մանուշակագույն, սև, կարմրավուն-շագանակագույն կամ շագանակագույն երանգները[6]։
Սև ձիթապտղի մեկ այլ տեսակ կոչվում է «Black oxidized olives»՝ սև օքսիդացված ձիթապտղեր։ Նրանք արտադրվում են խակ կանաչ պտուղներից և սև գույն ստանում են ոչ թե բնական հասունացմամբ, այլ օքսիդացմամբ, որով թրջում են պտուղները՝ բնական դառնությունը արագ հեռացնելու համար։ Որպես գունավորման կայունացուցիչ օգտագործվում է երկաթի գլյուկոնատ (սննդային հավելում E579)[7][8][9]:
Բնական հասունացած և օքսիդացված սև ձիթապտուղները, բացի գույնից, տարբերվում են նաև բնական կորիզի առկայությամբ, քանի որ դրանք չափազանց փափուկ են կորիզազրկելու համար[6]։
Չափսերը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կոնսերվացման համար օգտագործվում են առնվազն մեկ ու կես սանտիմետր տրամագծով պտուղներ։ Ընդունված է գնահատել ձիթապտղի չափը, ըստ կիլոգրամի քանակի։ Կախված արտադրող երկրից, տարբերում են մինչև 15 տարբեր չափերի պտուղներ[10][11]։
| Անվանում | քանակը կիլոգրամում |
|---|---|
| Ատլաս | 71 — 90 |
| Սուպեր մամոնտ | 91 — 100 |
| Մամոմտ | 101 — 110 |
| Սուպեր կոլոսալ | 111 — 120 |
| Կոլոսալ | 121 — 140 |
| Հսկաներ | 141 — 160 |
| Լրացուցիչ ջամբո | 161 — 180 |
| Ջամբո | 181 — 200 |
| Լրացուցիչ մեծ | 201 — 230 |
| Մեծ | 231 — 260 |
| Գերազանց | 261 — 290 |
| Բրլիանտ | 291 — 320 |
| Հրաշալի | 321 — 350 |
| Բուլետս A | 351 — 380 |
| Բուլետս B | 381 — 420 |
Արտադրող երկրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ձիթապտղերի սորտերը սովորաբար կոչվում են իրենց աճեցման վայրի անունով։ Ձիթապտղի հիմնական արդյունաբերական արտադրող երկրներ են միջերկրածովյան երկրները՝ Հարավային Եվրոպա, Ֆրանսիա, Մերձավոր Արևելք և այլն։
Որպես իտալական ձիթապտղի սորտերի մասին ավելի ամբողջական հոդված տես Cultivar italiane(իտալ.)
- Adramintini
- Amigdalolia
- Amphissis (Amfissa)
- Chalkidiki (Chondrolia)
- Daphnoelia
- Doppia
- Gordal
- Kalamata (англ.)
- Kalamon
- Kalokerida
- Karidolia
- Kolovi
- Koroneiki
- Kothreiki
- Koutsourelia
- Lianolia Kerkirias
- Manakis
- Mastoidis (Tsunati)
- Megaritiki
- Patrinia (англ.)
- Pratini
- Prassinolia
- Psiloelia
- Thasitiki (Throumpa Thassou)
- Vasilikada
- Alfafara
- Arbequina (англ.)
- Blanqueta
- Cacereña
- Callosina
- Cañivano blanco
- Cañivano negro
- Carrasqueño
- Carrasqueño de Alcaudete
- Carrasqueño de la Sierra
- Changlot reial
- Cornicabra
- Cornezuelo
- Empeltre
- Farga
- Gordal sevillana
- Hojiblanca (англ.)
- Lechìn
- Manzanilla
- Morrut
- Negral
- Nevadillo negro
- Nevadillo blanco
- Nevado azul
- Oblonga
- Pico limòn
- Picudo
- Palomar Olesana
- Picual
- Rapasayo
- Sevillenca
- Verdial de Alcaudete
- Verdial de Badajoz
- Verdial de Huevar
- Verdial de Velez-Málaga
- Verdiell
- Vilallonga
- Oliva Ascolana del Piceno
- Bianchera (итал.)
- Biancolilla
- Bosana (англ.)
- Carolea (итал.)
- Cima di Bitonto
- Coratina (итал.)
- Frantoio
- Oliva Itrana (итал.)
- La Bella della Daunia
- Leccino
- Leccio del Corno (итал.)
- Oliva Majatica di Ferrandina (итал.)
- Nera di Gonnos
- Nera di Oliena
- Nocellara del Belice
- Pendolino
- Pisciottana (итал.)
- Pizz’e carroga
- Olivo Quercetano
- Raggia
- Rosciola
- Oliva Taggiasca
- Abou-Satl
- Doebli
- Kaissy
- Sorani
- Souri
- Zaity
- Ayvalik
- Domat
- Erkence
- Gemlik (англ.)
- Imzir
- Memecik
- Memeli
- Sofralik
- Uslu
- Barouni
- Besberi
- Bith el Haman
- Chemlali
- Chemlali di Gafsa
- Chemlali di Sfax
- Chetui
- Gerboua
- Limli
- Limouni
- Meski
- Oueslati
- Zalmati
- Zarasi
- Aglandau (Berruguette)
- Amellau
- Bouteillan
- Cailletier (Niçoise)
- Cayon
- Cipressino
- Germaine
- Grossane
- Lucques (англ.)
- Nyons
- Olivière (англ.)
- Picholine (англ.)
- Sabine
- Salonenque
- Tanche (Nyons)
- Zinzala
Այլ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Bari zaitoon (Պաղեստին)
- Barnea (Իսրայել)
- M’slalla (Մարոկկո)
- Maalot (Իսրայել)
- Mission (Կալիֆոռնիա, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ)
- Nabali (Պալեստինա)
- Souri (Լիվան)
Պահածոյացված ձիթապտղի սորտեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- whole — ամբողջական (կորիզով)
- pitted — առանց կորիզ
- cracked — մանրացված
- sliced — կտրտված
- stuffed — լցոնած
Ձիթապտղերը լցոնում են տաքդեղով, սխտորով, ձկով (անձրուկներով, Թունա ձկով, սաղմոնով), իսկական ծովախեցգետնով, չիլի պղպեղով, սոխով, թթու դրած կապարով, կորնիշոններով, լոլիկով, ֆետա պանրով, նուշով, կիտրոնով, նարինջով և դրանց ցիտրուսակեղևներով[12][13]։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ ГРАМОТА.РУ — справочно-информационный интернет-портал «Русский язык» | Справка | Справочное бюро | чем отличаются маслины от оливок?
- ↑ Отличие оливок от маслин | Энциклопедия отличий
- ↑ «Throumbes Olives». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 10-ին.
- ↑ Throumbes
- ↑ «Стадии созревания оливок». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 13-ին.
- ↑ 6,0 6,1 Black Olives
- ↑ «Маслина». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 13-ին.
- ↑ «Сорта оливок». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 19-ին.
- ↑ «КАЧЕСТВО.ру». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 10-ին.
- ↑ Olive size
- ↑ «Размеры оливок». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 13-ին.
- ↑ «Regina olives». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 12-ին.
- ↑ «olives.new Сорта оливок». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 13-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- OLEA databases(անգլ.)
- International Olive Council(անգլ.)
- Santa Cruz Olive Tree Nursery(անգլ.)
- Olives(անգլ.)
- Размеры оливок(անգլ.)
- Сорта оливок Արխիվացված 2020-09-28 Wayback Machine(ռուս.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ձիթապտղի տեսակներ» հոդվածին։ |