Լավ տրամադրությամբ կանայք
Լավ տրամադրությամբ կանայք | |
---|---|
Տեսակ | բալետ |
Խորեոգրաֆ | Լեոնիդ Մյասին |
Կոմպոզիտոր | Վինչենցո Տոմասինի և Դոմենիկո Սկարլատի |
Les Femmes de bonne humeur Վիքիպահեստում |
Լավ տրամադրությամբ կանայք (իտալ.՝ Le donne di buon umore, ֆր.՝ Les Femmes de Bonne Humeur, մեկ գործողությամբ բալետ (խորեոգրաֆիկ կատակերգություն), բեմադրությունը ըստ Լ. Ֆ. Մյասինի, երաժշտությունը` Դոմենիկո Սկարլատիի, բալետմաստերի լիբրետոն ըստ Կառլո Գոլդոնիի կատակերգության, բեմանկարչությունը` Լեոն Բակստի։ Առաջին ագամ ցուցադրել է Դյագիլևի ռուսական բալետի խումբը, 1917 թվականի ապրիլի 12-ին, Հռոմի օպերային թատրոնում։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ս. Գրիգորևը իր հուշերում գրել է, որ Ս. Դյագիլևn իր «Իտալական բալետn» անվանել է «Լավ տրամադրությամբ կանայք»[1]։ Ըստ Լ. Մյասինի ստեղծագործության հետազոտող Ե. Սուրիցի տվյալների, անտրեպրենյոր հասկացողությունը առաջացել է Իտալիայում, 1916 թվականի աշնանը[2]։ «Սա Մյասինի կատակերգական առաջին ներկայացումներից էր, և այս ժանրում նա շուտով ավելի հայտնի է դարձել»[3]։ Եթե Մյասինի առաջին չբեմադրված «Պատարագ» բալետը պատարագային էր, «Մենինի» բալետը առաջինն էր իսպանական թեմատիկայով, ապա «Լավ տրամադրությամբ կանայք» բալետը ներկայացնում էր Վենետիկին բնորոշ կատակերգական մեկ գործողությամբ խորեոգրաֆիկ տարբերակը` օգտագործելով դիմակներ, սիրային հարաբերություններ, խաբեություներ և զգեստափոխություն[4]։ Կատակերգության սյուժոն Մյասինին առաջարկել է Դյագիլևը[5]։
Ոճավորումը կազմելու ընթացքում Մյասինը դիմում է Դյագիլևի խորհրդին` Ֆրանչեսկո Գվարդիի նկարները օգտագործելու համար։ Բալետմաստերը փոխառել է «Կանանց մութ ժեստերը, ձեռքերի նրբագեղ պլաստիկությունը և աչքերի անասելի տխրությունը» Անտուան Վատտոի «Սիրո տոն» («Վենետիկյան տոն») կտավից, իսկ ընթրիքի և սեղան գցելու տեսարանի մանրամասները` Պետրե Լոնգիի աշխատանքներից [4]։ Բակստը որոշել էր ձևավորման նախագիծը Վենետիկյան կլոր հրապարակով, որը տեսանելի կլիներ ասես ապակե գնդակի միջով, սակայն Դյագիլևի պահանջով վերափոխել է այն «Ֆրանչեսկո Գվարդի փողոցային տոսարանների ձևով»[4]։ Այդ ժամանակ Մյասինը ուսումնասիրում էր ֆրանսիացի խորեոգրաֆների աշխատանքները, Դյագիլևի առաջարկը ընդունել է որպես «փայլուն հնարավորություն Ժան Ֆիլիպ Ռամոի և Ֆյոյեի պարային տեխնիկան գործնականում կիրառելու համար»[4]։ Ժամանակակիցները նշել են, որ բալետմայստերը խնամքով փորձում էր իր նոր բեմադրությունը։ Համաձայն Ելիզավետ Սուրիցի` Լեոնիդ Մյասինի հուշագրություններից մեջբերումների` Օլգա Խոխլովան Պաբլո Պիկասոի հետ հանդիպել է այդ բալեըի փորձերի ժամանակ[6][7]։
Սյուժե
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կառլո Գոլդոնին 1758 թվականին Վենետիկում ներկայացրել է Վենետիկի բարբառով չափածո Le morbinose կատակերգեությունը։ Նույն թվականին ստեղծագործությունը թարգմանվել է իտալերեն և պիեսը ցուցադրվել է Հռոմում Le donne di buon umore անվամբ[8]։
Գործողությունները կատարվում են Վենետիկում, դիմակահանդեսի ընթացքում։ Բալետմայստերը տեսարանը բաժանել է երկու մասի. առաջինն առանձնացրել է փողոցային դիմակահանդեսի համար, երկրորդը` սրճարանի համար։ Կատակերգությանը բնորոշ սյուժեն ներկայացնում է խճճված սիրավեպ, որը ստեղծվել է Ռինալդոյի և չորս կանանց, Կոնստանցիայի և նրա ընկերուհիների` Ֆելիչիտայի, Դորոթեայի և Պասկինիի միջև եղած խաղի վրա[9]։ Կոնստանցիան որոշում է ստուգել իր փեսացուի` կոմս Ռինալդոի հավատարմությունը և նրան գրություն է ուղարկում խորհրդավոր անծանոթուհու կողմից` նրան հրավիրելով ժամադրության։
Պրեմիերա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- 1917 թվականի ապրիլի 12-ին մեկ գործողությամբ «Լավ տրամադրությամբ կանայք» խորեոգրաֆիկ կատակերգությունը, ըստ Դոմենիկո Սկարլատի երաժշտության, որը գործիքավորել և վերադաշնակել է Վ. Տոմազինը, բեմադրվել է Հռոմի օպերային թատրոնում[10][11][12][13][14]։ Լիբրետոն ըստ Կ. Գոլդոնի, խորեոգրաֆիան` Լ. Մյասինի, ձևավորումը և զգեստները ըստ Լ. Բակստի, դիրիժոր` Է. Անսերմե[12]։ Որոշ աղբյուրներում որպես լիբրետոյի հեղինակ է նշվում Վինչենցո Տոմազինին[12]։
Գործող անձինք և կատարողներ[10][11][12][4]
- Մարկիզ դի Լուկա (Luca, ծեր գիրուկ, որն Մարիուչիի երկրպագուն էր)` Էնրիկո Չեկետի
- Մարկիզա Սիլվեստրա (Silvestra, Լուկիի քույրը)` Ձուզեպինա Չեկետի[10][11][12][4]
- Կոնստանցիա (Costanza, Լուկայի և Սիլվեստրի զարմուհին)` Լյուբով Չեռնիշյովա[15]
- Ֆելիչիտա (Felicita, Կոնստանցիայի ընկերուհին)` Օլգա Խոխլովա[12]
- Դորոթեա (Կոնստանցիայի ընկերուհին)` Մարիա Շաբելսկայա[16]
- Պասկինա (Կոնստանցիայի ընկերուհին)` Անտոնովա[16]
- Կոմս Ռինալդո (Կոնստանցիի սիրեցյալը)` Մ. Նովակ[16]
- Մարիուչա (Mariuccia, Կոնստանցիայի աղախինը)` Լիդիա Լապուխովա
- Բատիստա (Battista, Պասկինայի ասպետը, Մարիուչիի երկրպագուն)` Ստանիսլավ Իձիկովսկի
- Լեոնարդո (Leonardo, Ֆելիչիտայի ամուսինը, Մարիուչիի երկրպագուն)` Լեոնիդ Մյասին
- Նիկոլո (Nicolò, «Արծիվ» սրճարանի մատուցող)` Լեոնիդ Վոյցիխովսկիյ[12][15]
Հռոմում բալետը կրկին կատարվել է ապրիլի 15-ին և 16-ին։ Առաջին ցուցադրությունը Փարիզում կայացել է 1917 թվականի Շատլե թատրոնում (կրկին անգամ` մայիսի 21-ին, 23-ին, 25-ին և 26-ին)[17]։ Այնուհետև Դյագիլևի խումբը բալետը ներկայացրել է Մադրիդում և Բարսելոնայում, իսկ նույն թվականի ամռանը և աշնանը հյուրախաղերի ընթացքում Հարավային Ամերիկայում` Ուրուգվայի թատրոններում, Բրազիլիայում և Արգենտինայում[17]։ Լոնդոնյան պրեմիերան կայացել է Կոլիզեումում, 1918 թվականի սեպտեմբերի 5-ին[18]։ «Լավ տրամադրությամբ կանայք» բալետը ընդգրկվել է Դյագիլևի ռուսական բալետ խմբի խաղաացանկում և 1917-ից 1927 թվականներին` հյուրախաղերի ծրագրում, որոնք տեղի են ունեցել Եվրոպական երկրներում (Իսպանիա, Իտալիա, Ֆրանսիա, Անգլիա, Շվեյցարիա, Բելգիա, Նիդերլանդներ, Գերմանիա) և ավելի շատ ցուցադրվել է Մոնակոյի Մոնտե-Կառլո օպերային թատրոնում[19]։ Վերջին անգամ Դյագիլևի խումբը ներկայացումը ցուցադրել է 1927 թվականի մայիսի 20-ին, Բարսելոնայում։ Բալետը ներկայացվել է նաև Ավստրալիայում և Նոր Զելանդիայում հյուրախաղերի ժամանակ, որը ներկայացրել են գնդապետ Վասիլ դե Բազիլի «Կովենտ Գարդենի ռուսական բալետ» (1938/39) և «Օրիգինալ ռուսական բալետ» (1939/40) խմբերը։
1962 թվականին Լ. Մյասինը վերաբեմադրել է սեփական բալետը Մեծ Բրիտանիայի Թագավորական բալետի խմբի հետ[10]։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Григорьев, 1993, Глава 9. 1917, էջ 106
- ↑ Мясин, 1997, Суриц Е. Я. «Женщины в хорошем настроении», էջ 287
- ↑ Суриц, 2009, էջ 47
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Мясин, 1997, Глава 6, էջ 78
- ↑ Мясин, 1997, Глава 6, էջ 77
- ↑ Мясин, 1997, Глава 6, էջ 130
- ↑ Суриц, 2009, էջ 208
- ↑ Goldoni C. Le donne di buon umore // Commedie : [итал.] : in 10 vol.. — Venezia : Zatta, Antonio & Figli, 1789. — Vol. 6. — 340 p.
- ↑ Мясин, 1997, Суриц Е. Я. «Женщины в хорошем настроении», էջ 289
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Суриц, 1981
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Григорьев, 1993, Список балетов, осуществлённых Русским балетом С. П. Дягилева, էջ 328
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 Performance
- ↑ Мясин, 1997, Ф. Хартнолл. Список постановок Леонида Мясина, էջ 348
- ↑ Суриц, 2009, էջ 408
- ↑ 15,0 15,1 Мясин, 1997, Суриц Е. Я. «Женщины в хорошем настроении», էջ 291
- ↑ 16,0 16,1 16,2 Bailes rusos
- ↑ 17,0 17,1 Les ballets russes, 2009, էջ 269
- ↑ Les ballets russes, 2009, էջ 271
- ↑ Les ballets russes, 2009, էջ 288
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Григорьев С. Л. Балет Дягилева, 1909—1929 = The Diaghilev Ballet. 1909—1929 / Пер. с англ. Чистяковой Н. А.; предисл. и ком. В. В. Чистяковой. — М. : Aртист. Pежиссёр. Tеатр, 1993. — 383 с. — (Ballets Russes). — 5 000 экз. — ISBN 5-87334-002-1.
- Мясин Л. Ф. Моя жизнь в балете = My Life in Ballet / Пер. с англ. М. М. Сингал / предисл. и фрагменты из монографии «Леонид Фёдорович Мясин» Суриц Е. Я. / ком. Е. Яковлевой. — М. : Aртист. Pежиссёр. Tеатр, 1997. — 366 с. — (Ballets Russes). — 3 000 экз. — ISBN 5-87334-012-9.
- Суриц Е. Я. История «Русского балета», реальная и фантастическая в рисунках, мемуарах и фотографиях из архива Михаила Ларионова / Научн. ред. Елизавета Суриц, Глеб Поспелов. — М.: Издательская программа «Интерроса», 2009. — 432 с. — («Первая публикация»). — ISBN 978-5-91491-013-3
- Les ballets russes :
[фр.] : Catalog d’exposition [Paris, Bibliothèque-musée de l'Opéra, 24 novembre 2009 – 23 mai 2010] / Direction de Mathias Auclair et Pierre Vidal ; assistés de Jean-Michel Vinciguerra ; préface de Bruno Racine. — Montreuil : Gourcuff Gradenigo, 2009. — 299 p. — ISBN 978-2-35340-067-6.
- «Bailes rusos, Gran teatro del Liceo : [programa, martes 26 junio 1917]» (ֆրանսերեն). Bibliothèque nationale de France. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 24-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Анданте Констанцы из балета «Женщины в хорошем настроении» ՅուԹյուբում — Кристина Макдермот (Christina McDermott), Королевская балетная компания при театре Ковент-Гарден, запись 1 декабря 1999 года
- Суриц Е. Я. Женщины в хорошем настроении // Балет : Энциклопедия / Гл. ред. Ю. Н. Григорович. — М. : Советская энциклопедия, 1981. — 623 с.
- «Les femmes de bonne humeur» (ֆրանսերեն). Bibliothèque nationale de France. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 24-ին.
- «Performance: Les femmes de bonne humeur» (ֆրանսերեն). Bibliothèque nationale de France. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 24-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լավ տրամադրությամբ կանայք» հոդվածին։ |
|