Ֆրանյո Կրեժմա
| Ֆրանյո Կրեժմա | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 2, 1862[1] Օսիեկ |
| Երկիր | Խորվաթիա |
| Մահացել է | հունիսի 5, 1881 (18 տարեկան) Ֆրանկֆուրտ, Վիսբադեն, Հեսսե-Նասաու, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական կայսրություն |
| Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր |
| Գործիքներ | ջութակ |
 Franjo Krežma Վիքիպահեստում | |
Ֆրանյո Կրեժմա (խորվ.՝ Franjo Krežma, սեպտեմբերի 2, 1862[1], Օսիեկ - հունիսի 5, 1881, Ֆրանկֆուրտ, Վիսբադեն, Հեսսե-Նասաու, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական կայսրություն, գերմանալեզու երկրներում հայտնի է նաև որպես Ֆրանց Կրեզմա, գերմ.՝ Franz Krezma), խորվաթ ջութակահար և կոմպոզիտոր։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է Օսյեկում, Ավստրիական կայսրություն։ Երաժշտության նկատմամբ հետաքրքրություն է ցուցաբերել վաղ մանկության տարիներին, ջութակ նվագելու ակնհայտ տաղանդ է ունեցել և ստացել է ջութակի վիրտուոզի համբավ։ 1866 թվականից ընտանիքի հետ ապրել է Զագրեբում, որտեղ նրան դասավանդել է ջութակահար, կոմպոզիտոր և դիրիժոր Ջուրո Այզենհուտը։ Իր առաջին հրապարակային համերգը կատարել է 1870 թվականի օգոստոսի 10-ին, Սիսակում[2]՝ 8 տարեկանում ջութակ նվագելով իրենից երեք տարով մեծ քրոջ՝ Անկայի (հետագայում՝ Կրեժմա-Բարբոտի) հետ՝ դաշնամուրի նվագակցությամբ։ Ֆրանյոյին նկատել է Զագրեբում ծնված կոմպոզիտոր Լեոպոլդ Ալեքսանդր Զելները, որի խորհրդով Ֆրանյոն 9 տարեկանում ընդունվել է Վիեննայի կոնսերվատորիա, Ավստրո-Հունգարիա, որպես երբևէ ամենաերիտասարդ ուսանողը, այնուհետև սկսել է ստեղծագործել և ավարտել է ուսումը մինչև 13 տարեկանը՝ 1875 թվականի ամռանը[2]։
Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ուսումն ավարտելով՝ Կրեժման տպավորիչ եվրոպական կարիերա է սկսել դեռևս քրոջ նվագակցությամբ[2]։ 16 տարեկանում հանդես է եկել Եվրոպայի այնպիսի քաղաքներում, ինչպիսիք են Հռոմը, Պրահան, Ջենովան, Փարիզը և Վենետիկը[3]։ 1879 թվականի հուլիսի 1-ին, 16 տարեկանում, դարձել է Բենյամին Բիլզեի Bilse'sche Kapelle-ի կոնցերտմայստեր, նվագախումբը, որը հետագա տարիներին դարձել է Բեռլինի ֆիլհարմոնիկ նվագախումբ[3]։
Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1881 թվականի հունիսի 6-ին Մայնի Ֆրանկֆուրտում կայացած հաջող համերգից հետո Կրեժմայի մոտ զարգացել է ականջի ներքին բորբոքում, որը վերածվել է մենինգիտի[2][3]։ Ուշացած վիրահատությունից հետո նա այդպես էլ ուշքի չի եկել[2], մահանալով հունիսի 15-ին՝ 18 տարեկանում[3]։
Ֆրանյո Կրեժմային բարձր են գնահատել Ջուզեպպե Վերդին, Անրի Վիյոտանը, Ֆերենց Լիստը, ում հետ նա մի ժամանակ նվագել է և որպես ջութակահար և հանդես եկել որպես կոմպոզիտոր։ Ֆրանյո Կրեժմայի ծնողների տանը բռնկված հրդեհը ոչնչացրել է նրա աշխատանքների մի մասը, ինչպես նաև անգին ջութակը[2], մեկ սիմֆոնիա, երեք նախերգանք, մի քանի երթեր և պարեր նվագախմբի համար, որոշ գործեր լարային քառյակի և որոշ ստեղծագործություններ ջութակի համար[3]։
Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆրանյո Կրեժմայի անունով է կոչվում իր հայրենի Օսյեկի տարրական դպրոցը, ինչպես նաև Լարային նվագարանների երիտասարդ նվագողների միջազգային փառատոնը կոչվում է նրա անունով։
Կրեժմայի կյանքին է նվիրված խորվաթ գրող Ստեպան Տոմասի «Մարցիպանե ջութակահարը» վեպը (խորվ.՝ Guslač od marcipana, 2004)։
Նշանավոր գործեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Rêverie za violinu i veliki orkestar u As-duru (1880)[4]
Ընտրված ձայնագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Krezma - Lieder Natasa Antoniazzo, Mia Elezovic. Bella Musica 2021
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Discogs — 2000.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Kos, Koraljka " "Virtuoz Svjetskog Formata", Cantus no. 174, p. 14, May 2012, Zagreb, retrieved on 2015-02-27 (hr)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Krežma, Franjo at Hrvatska Enciklopedija (hr)
- ↑ «Rêverie». Muzički informativni centar (Croatian). Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 27-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրանյո Կրեժմա» հոդվածին։ |
| ||||||
