Ցեզիումի սուլֆատ

Ցեզիումի սուլֆատ
Ընդհանուր տեղեկություններ
Դասական անվանակարգում	ցեզիումի սուլֆատ
Ավանդական անվանում	ցեզիումի ծծմբաթթու
Քիմիական բանաձև	Cs₂O₄S
Ֆիզիկական հատկություններ
Ագրեգատային վիճակ	պինդ
Արտաքին տեսք	սպիտակ բյուրեղահիդրատներ
Մոլային զանգված	6,0E−25 կիլոգրամ գ/մոլ
Խտություն	4,243 գ/սմ³ և 4,25 գ/սմ³ գ/սմ³
Ջերմային հատկություններ
Հալման ջերմաստիճան	1019 °C և 1006 °C °C
Մոլյար ջերմատարողություն	134,9 Ջ/(մոլ•Կ) Ջ/(մոլ•Կ)
Գոյացան էնթալպիա	−1442,9 կՋ/մոլ կՋ/մոլ
Քիմիական հատկություններ
Լուծելիությունը ջրում	178,3720; 210,380 գ/100 մլ
Լուծելիությունը էթանոլ-ում	5,28 գ/100 մլ
Օպտիկական հատկություններ
Բեկման ցուցիչ	1,56
Դասակարգում
CAS համար	10294-54-9
PubChem	25137
EINECS համար	233-662-6
SMILES	[O-]S(=O)(=O)[O-].[Cs+].[Cs+]
ЕС	233-662-6
ChEBI	23482, 21607770
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Ցեզիումի սուլֆատ, անօրգանական միացություն, ցեզիումի և ծծմբական թթվի աղը՝ Cs₂SO₄ բանաձևով։

Ստացում

• Ցեզիումի սուֆատը ստացվում է ծծմբական թթվի և մետաղական ցեզիումի, նրա օքսիդի, հիդրօքսիդի կամ կարբոնատի փոխազդեցությունից․

${\mathsf {8\ Cs+6\ H_{2}SO_{4}\ {\xrightarrow {\ }}\ 4\ Cs_{2}SO_{4}+SO_{2}+S\downarrow +6\ H_{2}O}}$

${\mathsf {Cs_{2}O+H_{2}SO_{4}\ {\xrightarrow {\ }}\ Cs_{2}SO_{4}+H_{2}O}}$

${\mathsf {2\ CsOH+H_{2}SO_{4}\ {\xrightarrow {\ }}\ Cs_{2}SO_{4}+2\ H_{2}O}}$

${\mathsf {Cs_{2}CO_{3}+H_{2}SO_{4}\ {\xrightarrow {\ }}\ Cs_{2}SO_{4}+CO_{2}\uparrow +2\ H_{2}O}}$

• Ցեզիումի սուլֆատը ստացվում է փոխանակային ռեակցիայով․

${\mathsf {2\ CsCl+H_{2}SO_{4}\ {\xrightarrow {100^{o}C}}\ Cs_{2}SO_{4}+2\ HCl\uparrow }}$

${\mathsf {CsCl+CsHSO_{4}\ {\xrightarrow {500^{o}C}}\ Cs_{2}SO_{4}+HCl\uparrow }}$

• Ստացվում է ցեզիումի սուլֆիդի օքսիդացմամբ․

${\mathsf {Cs_{2}S+2\ O_{2}\ {\xrightarrow {500^{o}C}}\ Cs_{2}SO_{4}}}$

Ֆիզիկական հատկություններ

Ցեզիումի սուլֆատը հանդես է գալիս անգույն բյուրեղների ձևով, տարածական կառուցվածքը՝ P nam, a = 0,822 նմ, b = 1,092 նմ, c = 0,624 նմ, Z = 4։ 647 °C-ից բարձր ջերմաստիճաններում անցնում է վեցանկյուն կառուցվածքի։ Սկսած 1400 °C ջերմաստիճանից էապես քիմիական կազմը չի փոփոխվում։

Լավ է լուծվում ջրում, սակայն հիդրոլիզի չի ենթարկվում, բյուրեղահիդրատներ չի առաջացնում։ Չի լուծվում էթանոլում և ացետոնում։

Աղաթթվի հետ առաջացնում է 5Cs₂SO₄•4HCl բաղադրությամբ սոլվատներ․

Քիմիական հատկություններ

• Երկհիմն թթուների հետ առաջացնում է թթու աղեր․

$~{\mathsf {Cs_{2}SO_{4}+H_{2}SO_{4}\ \rightleftarrows \ 2CsHSO_{4}}}$

• Ինչպես բոլոր սուլֆատները, այն նույնպես բարիումի միացությունների հետ առաջացնում է նստվածք․

$~{\mathsf {Cs_{2}SO_{4}+BaCl_{2}\ {\xrightarrow {\ }}\ 2CsCl+BaSO_{4}\downarrow }}$

• Վերականգնվում է մինչև սուլֆիդ․

$~{\mathsf {Cs_{2}SO_{4}+4\ H_{2}\ {\xrightarrow {700^{o}C}}\ Cs_{2}S+4\ H_{2}O}}$

$~{\mathsf {3\ Cs_{2}SO_{4}+8\ NH_{3}\ {\xrightarrow {700^{o}C}}\ 3\ Cs_{2}S+8\ N_{2}+12\ H_{2}O}}$

• Մի քանի սուլֆատների հետ առաջացնում է շիբ․

$~{\mathsf {Cs_{2}SO_{4}+Al_{2}(SO_{4})_{3}+12\ H_{2}O\ {\xrightarrow {\ }}\ 2\ CsAl(SO_{4})_{2}\cdot 12H_{2}O\downarrow }}$

Կիրառում

• Անօրգանական սինթեզում օգտագործվում է կատալիզատորների արտադրության մեջ։

Գրականություն

• Лидин Р.А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учеб. пособие для вузов. — 3-е изд., испр. — М.: Химия, 2000. — 480 с. — ISBN 5-7245-1163-0
• Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 2-е изд., испр. — М.-Л.: Химия, 1966. — Т. 1. — 1072 с.
• Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 3-е изд., испр. — Л.: Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.
• Химическая энциклопедия / Редкол.: Зефиров Н.С. и др.. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1998. — Т. 5. — 783 с. — ISBN 5-85270-310-9
• Плющев В. Е., Степин Б. Д. Химия и технология соединений лития, цезия и цезия. — М.: «Химия», 1970. — 408 с.